Συνέντευξη στον Νίκο Αβουκάτο
Τα Δέλτα των μεγάλων ποταμών της χώρας μας, όπως αυτό του Αξιού, θα μετατραπούν σε θαλάσσιους κόλπους. Ο Λαιμός της Βουλιαγμένης στην Αττική θα γίνει νησί, αφού η στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί έως και κατα 59 εκατοστά. Η χώρα θα χάσει το 3,5% της χερσαίας έκτασής της, με κόστος έως και 2% του ΑΕΠ της. Μαίναλο και Χελμός θα ξεχάσουν το χιόνι. Η αγροτική παραγωγή σε Θεσσαλία και Κ. Μακεδονία θα μειωθεί κατακόρυφα. Οι ημέρες καύσωνα θα αυξηθούν σε 20 ετησίως και οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν κατά 12%, ενώ δραματικά θα συρρικνωθούν και οι ημέρες με νυκτερινό παγετό, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (έως και κατά 40 ημέρες ετησίως). Οι ημέρες υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών θα αυξηθούν μέχρι και 70%.
Όλα τα παραπάνω θα συμβούν το διάστημα 2046-2065. Σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Θα μπορούσε, αλλά -δυστυχώς- όχι. Πρόκειται για τις εκτιμήσεις που εξάγονται από την εντυπωσιακή και λεπτομερέστατη έρευνα της διαΝΕΟσις που καταγράφει το πώς αυτές και άλλες σημαντικές αλλαγές στο κλίμα της χώρας μας θα επηρεάσουν τομείς της ελληνικής οικονομίας και το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.
Τον συντονισμό της οκταμελούς ερευνητικής ομάδας που εκπόνησε την συγκεκριμένη μελέτη ανέλαβε ο καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Καρτάλης, ο οποίος μιλά στη Greenagenda.gr, αναλύοντας τα δεδομένα της έρευνας και τις επιπτώσεις που αναμένεται να υπάρξουν στην οικονομία της χώρας.
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των εκτιμήσεών σας αναφορικά με την κλιματική αλλαγή;
Τα κύρια χαρακτηριστικά των εκτιμήσεων για το διάστημα 2046-2065 είναι αύξηση στη μέση, ελάχιστη και μέγιστη θερμοκρασία τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, αύξηση των θερμών ημερών (που σχετίζονται με καύσωνες), μείωση των βροχοπτώσεων κυρίως τους θερινούς μήνες και στην Κεντρική και νότια Ελλάδα και περισσότερες δασικές πυρκαγιές. Θετικό παρεπόμενο είναι οι λιγότερες ενεργειακές ανάγκες για θέρμανση.
Ποιες περιοχές θα πληγούν και ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Γενικώς όλη η χώρα θα δεχθεί τις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας, ίσως οι επιπτώσεις να είναι περισσότερο αυξημένες στην Κεντρική και Δυτική Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά στη βροχόπτωση, οι επιπτώσεις θα είναι εντονότερες από την Κεντρική Ελλάδα και νοτιότερα.
Πόσο έντονα θα είναι τα κύματα ζέστης και ποια θα είναι η διάρκεια τους;
Η εκτίμηση από την εφαρμογή των κλιματικών μοντέλων είναι ότι το διάστημα 2046-2065, θα καταγράφονται 20 περισσότερες ημέρες με καύσωνα σε σύγκριση με σήμερα, σε ετήσια βάση. Ήδη από την πρώτη δεκαετία του τρέχοντος αιώνα, στην Νότια Ελλάδα καταγράφονται περισσότεροι καύσωνες σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες δεκαετίας.
Πόσο θα επηρεάσουν τους παραγωγικούς τομείς;
Η εκτίμηση είναι ότι ο συνδυασμός των ιδιαίτερα αυξημένων θερμοκρασιών και της μείωσης των βροχοπτώσεων θα πλήξει γεωργικές περιοχές. Στις περιοχές αυτές θα πρέπει να γίνει αποτελεσματικότερη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ο τουρισμός θα δεχθεί επιπτώσεις, κυρίως σε ότι αφορά στην επιβάρυνση των υποδομών του για φορτία ψύξης. Και εδώ απαιτείται μία εμπροσθοβαρής πολιτική για την εξοικονόμιση ενέργειας στον κτιριακό τομέα αλλά και για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας. Ο τομέας της ενέργειας, θα έχει θετικές επιδράσεις σε ότι αφορά στο ηλιακό και αιολικό δυναμικό, όμως οι αρνητικές επιδράσεις στον τομέα της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας θα είναι μάλλον έντονες.
Πώς η υπερθέρμανση θα επηρεάσει τη χώρα μας;
H αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζει την ποιότητα ζωής καθώς συνδέεται με αυξημένα προβλήματα υγείας κυρίως στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, επιδεινώνει το θερμικό περιβάλλον στις πόλεις, αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας για ψύξη και περιορίζει τη γεωργική παραγωγή.
Η αύξηση της θερμοκρασίας πιθανότατα θα οδηγήσει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου;
Μπορεί μεν τα καλοκαίρια να περισσότερο θερμά και να χαρακτηρίζονται από λιγότερη βροχόπτωση, όμως η αύξηση της θερμοκρασίας την άνοιξη και το φθινόπωρο θα διαμορφώσει περισσότερο ευνοϊκές συνθήκες για τον τουρισμό, ουσιαστικά αυτό που αναφέρεται ως επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που απαιτείται είναι η ενεργειακή θωράκιση των τουριστικών υποδομών υπό την έννοια ότι θα έχουν ανάγκη αυξημένα φορτία ψύξης.
Ποια θα είναι τα επόμενα χρόνια τα προβλήματα και πόσο θα αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας;
Οι συντηρητικές εκτιμήσεις μιλούν για αύξηση κατά 0.5 μέτρο από το μέσο του τρέχοντος αιώνα και μετά. Οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις μιλούν για ένα μέτρο και παραπάνω. Ας σταθούμε όμως στη συντηρητική εκτίμηση καθώς ακόμα και αυτή επιβάλλει μία άλλη προσέγγιση στο σχεδιασμό του παράκτιου χώρου αλλά και των υποδομών σε αυτό.
Ποιες περιοχές κινδυνεύουν και ποιες θα είναι οι συνέπειες από την άνοδο της στάθμης;
Προφανώς κινδυνεύουν όλες οι παράκτιες περιοχές και κυρίως οι λιμενικές υποδομές που βρίσκονται σε αυτές.
Τι είδους προβλήματα θα προκαλέσει στην καθημερινότητα των κατοίκων και την οικονομική ζωή των περιοχών;
Τα προβλήματα θα έχουν διαφορετική ένταση καθώς η έκταση που κατακλύζεται από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας δεν είναι η ίδια παντού, ενώ εξαρτάται και από τα εδαφολογικά και τοπογραφικά χαρακτηριστικά της παράκτιας περιοχής. Τα προβλήματα ουσιαστικά συναρτώνται με την απώλεια γης. Αν η γη αυτή έχει καλλιέργειες, οικίες, υποδομές, τουριστικές δραστηριότητες, τότε τα προβλήματα οξύνονται.
«Προφανώς δεν πρέπει να περιμένουμε παθητικά την κλιματική αλλαγή. Αλλά να καταρτίσουμε σχέδια προσαρμογής σε αυτή, έγκαιρα και κατά προτεραιότητα στις περιοχές που εκτιμάται ότι θα πληγούν περισσότερο», προειδοποιεί καταλήγοντας ο κ. Καρτάλης.
