του Θοδωρή Καραουλάνη
Μπορεί το ΥΠΕΝ να υποστηρίζει ότι το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον ΙΙ» πήρε ολιγοήμερη παράταση στην έναρξη υποβολής των δηλώσεων, λόγω προβλημάτων του πληροφοριακού συστήματος, αλλά η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και οφείλουμε να την αναδείξουμε.
Η κυβέρνηση πλήρωσε με μία (σπάνια, ειδικά την παρούσα περίοδο) δημόσια συγνώμη του αρμόδιου Υπουργού προς τους πολίτες τα λάθη του σχεδιασμού αλλά και την αδυναμία σύλληψης της πλήρους εικόνας…
Δεδομένο πρώτο: Το πληροφοριακό σύστημα δημιουργήθηκε από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών
Η απόφαση για τη δημιουργία του πληροφοριακού συστήματος του νέου «εξοικονομώ» από τις τράπεζες, δηλαδή την ΕΕΤ, πάρθηκε σε μία άλλη φάση της κυβερνητικής θητείας, με άλλα πρόσωπα και άλλες συνθήκες. Τότε ήταν στην Προεδρία της ΕΕΤ η Λούκα Κατσέλη, στο ΥΠΕΝ (ή ΥΠΑΠΕΝ, νωρίτερα…) βρέθηκαν επικεφαλής ο Πάνος Σκουρλέτης και πριν ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, το θέμα χειρίζονταν βασικά, τότε, το Υπουργείο Ανάπτυξης (αλλά όχι ο Γιώργος Σταθάκης…), οι προτεραιότητες της κυβέρνησης μακράν απείχαν από τα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας… Το ΥΠΟΙΑΝ θα έβαζε τα λεφτά, το ΥΠΕΝ θα έκανε τον σχεδιασμό και το ΕΤΕΑΝ αναλάμβανε λοιπόν να τρέξει το πρόγραμμα – και κάποιος «έδωσε τη λύση», να φτιάξει η ΕΕΤ την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Η απόφαση λήφθηκε σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Και αυτό ίσως εξηγεί γιατί επιμελώς όλοι οι συμμετέχοντες (ΥΠΕΝ, ΥΠΟΙΑΝ και ΕΕΤ) κρύβουν επιμελώς το ποιος (ποια εταιρεία πληροφορικής, δηλαδή) πραγματικά έχει δημιουργήσει την πλατφόρμα. Η οποία έγινε δωρεά, μετά «βαΐων και κλάδων» και εν μέσω ανακοινώσεων, από την ΕΕΤ στο ΥΠΕΝ.
Λάθος πρώτο: Η εμπλοκή και εξαφάνιση της ΕΕΤ
Αλήθεια, γιατί η ΕΕΤ έχει εξαφανιστεί από την εικόνα μετά το φιάσκο του ηλεκτρονικού συστήματος; Ειδικά από τη στιγμή που στην πραγματικότητα από τη στιγμή που το «νέο εξοικονομώ» εξαρχής δεν είχε ως προϋπόθεση τον τραπεζικό δανεισμό, η εμπλοκή των τραπεζών σε ολόκληρο το πληροφοριακό σύστημα – και όχι μόνο στο κομμάτι που αφορά το δανεισμό και την επικοινωνία με τα δικά τους συστήματα – προκαλεί απορίες… Αν σας είχε δωρίσει κάποιος ένα αυτοκίνητο ελαττωματικό, δεν θα του ζητούσατε ευθύνες όταν βρίσκατε το πρόβλημα;
Παρασκήνιο πρώτο: Γιατί επιτίθεται ο «ΣΥΡΙΖΑ» στον ΣΥΡΙΖΑ για το πληροφοριακό σύστημα;
Αμέσως μετά το φιάσκο, συνέβη κάτι που σπανίως βλέπουμε. Η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο των μηχανικών, η Ριζοσπαστική Πρωτοβουλία Μηχανικών, με χιλιάδες μέλη και επιρροή στα κυβερνητικά κλιμάκια, έβγαλε επίσημη ανακοίνωση – πιεζόμενη από τα προβλήματα εβδομάδων των μηχανικών - που προσπαθεί να ωραιοποιήσει την εικόνα, ζητά μεγαλύτερη αναβολή στην έναρξη του προγράμματος και… επιτίθεται στις τράπεζες! Αλλά η επιλογή των τραπεζών ήταν των συναρμόδιων Υπουργείων, ΥΠΕΝ και ΥΠΟΙΑΝ. Εντέχνως βέβαια αφήνεται εκτός εικόνας τα ΥΠΟΙΑΝ. Όμως κάποια από τα ερωτήματα που θέτει η ΡΠΜ είναι σημαντικά: «Ποιος ευθύνεται για τα τεχνικά προβλήματα του συστήματος;» και κυρίως «μήπως το ΥΠΕΝ είναι όμηρος των τεχνικών συμβούλων της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών;» Κρατήστε τη σημειολογία της επιλογής της λέξης «όμηρος» ακριβώς τις ημέρες που η λέξη αυτή βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής επικαιρότητας και αντιπαράθεσης. Είναι εμφανές ότι οι μηχανικοί του ΣΥΡΙΖΑ εγκαλούν (αν δεν καταγγέλλουν…) την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ…
Και κάτι ακόμη: ο αρμόδιος για τη χρηματοδότηση του έργου Υπουργός Αλέξης Χαρίτσης έχει «εξαφανιστεί» από την εικόνα από τον Δεκέμβριο και μετά. Και πολλά ακούγονται στους διαδρόμους, μέχρι και για εμπλοκή Μαξίμου στο θέμα της «πατρότητας» του «Εξοικονομώ» και της επικοινωνίας που έπρεπε να γίνει.
Δεδομένο δεύτερο: Η βασική αρχή της «σειράς προτεραιότητας» είναι υπεράνω όλων
Με διάφορα επιχειρήματα, με κυρίαρχο αυτό του να μην επαναληφθεί το πρόβλημα με την εξάντληση του προϋπολογισμού και τις χιλιάδες εκκρεμείς εγκρίσεις του προηγούμενου εξοικονομώ, ολόκληρος ο σχεδιασμός του νέου προγράμματος βασίστηκε στην εξυπηρέτηση των ωφελουμένων με βάση την αρχή first come – first served, δηλαδή με χρονική προτεραιότητα, μέχρι της εξάντλησης του προϋπολογισμού ανά περιφέρεια. Σε όλες τις παρουσιάσεις του προγράμματος από τον Δεκέμβρη μέχρι τον Φλεβάρη, αυτό ήταν ορατό και οι αναγνώστες της Greenagenda το είχαν πληροφορηθεί εγκαίρως από το καλοκαίρι του 2017.
Λάθος δεύτερο: Δεν στήνεις πληροφοριακό σύστημα με ταυτόχρονη χρονική κορύφωση για όλους τους χρήστες
Και ο πιο αδαής στα πληροφοριακά συστήματα γνωρίζει ότι οι πληροφοριακές υποδομές έχουν πεπερασμένο όριο ταυτόχρονης χρήσης – ακόμη και οι πιο ισχυρές αντιμετωπίζουν πρόβλημα τηλεπικοινωνιακής επάρκειας. Ο σχεδιασμός ταυτόχρονου ανοίγματος της πλατφόρμας για όλη τη χώρα με χρονική σειρά προτεραιότητας ήταν εξαρχής λανθασμένος. Αποτελούσε κοινό μυστικό τις τελευταίες εβδομάδες τόσο στην αγορά όσο και στους δημοσιογραφικούς κύκλους το «να δούμε αν θα ανοίξει και θα αντέξει το σύστημα». Όλοι οι φορείς ζήτησαν να μην υπάρξει χρονική προτεραιότητα και ταυτόχρονο άνοιγμα της πλατφόρμας. Αλλά οι πηγές των Υπουργείων επέμεναν ότι όλα πάνε καλά…
Παρασκήνιο δεύτερο: Κάποιοι έδιναν λανθασμένη εικόνα στην πολιτική ηγεσία
Μπορεί η ηγεσία του ΥΠΕΝ να είχε πολλάκις εκτεθεί με τις διαρκείς ανακοινώσεις για το νέο Eξοικονομώ και να ήθελε να ξεκινήσει το νωρίτερο δυνατό, αλλά σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες δεν είχε εγκαίρως εικόνα του πραγματικού τεχνικού προβλήματος. Πιθανότατα, είχε διασφαλίσεις ότι όλα βαίνουν καλώς. Δεν εξηγείται αλλιώς τέτοιο «κάζο» που οδήγησε σε δημόσια απολογία τον Υπουργό Γιώργο Σταθάκη.
Δεδομένο τρίτο: Κι όμως ήξεραν ότι το σύστημα χρειάζεται ενίσχυση
Μπορεί να λέγονται και να ακούγονται διάφορα, υπέρ και κατά, από επίσημες και όχι πηγές, για την επάρκεια του πληροφοριακού συστήματος, τα στοιχεία όμως είναι συγκεκριμένα: η ΕΕΤ δώρισε το «πρώτο μέρος» του συστήματος και το ΕΤΕΑΝ προχώρησε σε διαγωνισμό για την αναβάθμιση του πληροφοριακού συστήματος – ο οποίος λήγει αύριο! Δηλαδή, από το καλοκαίρι που εγκρίθηκε το σχετικό υποέργο, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς γνώριζαν ότι το σύστημα (που δεν είχαν ακόμη παραλάβει…) χρειάζεται αναβάθμιση. Και αυτή η αναβάθμιση αφορά (πέρα από εξοπλισμό υπολογιστών του ΕΤΕΑΝ) βασικά την υποδομή server - εξυπηρετητή “που θα εγκατασταθεί σε cluster μαζί με ένα (1) Storage Area Network (SAN) ώστε να εξασφαλίσετε (sic) η υψηλή διαθεσιμότητα του συστήματος”. Στην πραγματικότητα το σύστημα, προϋπολογισμού 132 χιλιάδων ευρώ, αποσκοπεί να δημιουργήσει μία διαδικτυακή πλατφόρμα αποθήκευσης για τις ανάγκες του προγράμματος, η οποία σήμερα δεν υπάρχει και προφανώς είναι αναγκαία για τον τεράστιο όγκο δικαιολογητικών που θα κατατεθούν στο νέο εξοικονομώ!
Λάθος τρίτο: Δεν φτιάχνεις ηλεκτρονικό σύστημα τόσο μεγάλου όγκου δεδομένων και βάσης χρηστών με διαφορά φάσεων 2-3 μηνών
Ο διαγωνισμός για την «Αναβάθμιση Υποδομών εξοπλισμού για την υλοποίηση της Δράσης ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΙΙ» που τρέχει το ΕΤΕΑΝ, με ημερομηνία ολοκλήρωσης μέχρι 31/12/2018, έχει κάποιες τεχνικές προδιαγραφές αλλά ζητά από τον ανάδοχο να σχεδιάσει την αρχιτεκτονική του συστήματος και τη λύση που πρότείνει. Και αυτό γιατί θα έρθει να κουμπώσει με υπάρχουσες υποδομές και με το πληροροφιακό σύστημα της ΕΕΤ, το οποίο όμως ήδη θα λειτουργεί. Όπως γνωρίζει ο καθένας που έχει ασχοληθεί με έργα πληροφορικής, αν τα μέρη του έργου απέχουν τόσο μικρό χρονικό διάστημα μεταξύ τους, είναι προτιμότερο να ενοποιούνται πριν λειτουργήσουν…
Δεδομένο τέταρτο: Οι συνεχείς εξαγγελίες εξάντλησαν την υπομονή της αγοράς
Η κυβέρνηση με τις συνεχείς επί διετία ανακοινώσεις για το επερχόμενο εξοικονομώ, δημιούργησε υπέρμετρες προσδοκίες στην αγορά, που δεν μπορεί να τις υποστηρίξει ούτε τεχνικά (όπως αποδείχτηκε) ούτε χρηματοοικονομικά (με τους πόρους που έχουν ήδη εγκριθεί…).
Λάθος τέταρτο: κλασική συνταγή το «θύμα της επιτυχίας»
Στα βασικά μαθήματα της διαφήμισης και της επικοινωνίας στα πανεπιστήμια διδάσκεσαι ότι πρέπει το προϊόν να μπορεί να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς της προβολής και πρέπει επίσης να έχεις οργανώσει τη διανομή του προϊόντος τη στιγμή που το διαφημίζεις. Τίποτε από αυτά δεν έγινε…
Δεδομένο πέμπτο: Το πληροφοριακό σύστημα «έπεσε»
Μπορεί η κυβένρηση να ισχυριζόνταν αρχικά ότι η πλατφρόμα λειτουργεί, αλλά όλοι έβλεπαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν είσοδο. Αφού παραδέχθηκε η κυβέρνηση το οφθαλμοφανές, ανακοίνωσε ότι η είσοδος θα γίνει αργότερα. Και όταν ήρθε η ώρα και, φυσιολογικά, έπεσε το σύστημα, όπως προέβλεπαν οι περισσότεροι, η κυβέρνηση έβγαλε ανακοίνωση που «πιθανολογούσε» ότι έπεσε λόγω κακόβουλου λογισμικού…
Λάθος πέμπτο: Όταν κάνεις λάθος, να το παραδέχεσαι
Η κυβέρνηση προσπάθησε στην αρχή να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Δεν παραδεχόταν ότι υπάρχει πρόβλημα. Έβγαλε μέχρι και επίσημες ανακοινώσεις ότι η πλατφόρμα είναι έτοιμη αλλά η υποβολή θα ενεργοποιηθεί αργότερα – υπονοώντας ότι δεν είχαν πει ότι θα ανοίξει η υποβολή ταυτόχρονα με την πλατφόρμα… Εκτός του ότι είναι πιο έντιμο, είναι και πιο σοβαρό να παραδέχεσαι το λάθος από το να βρίσκεις αστείες δικαιολογίες. Και στο συγκεκριμένο ζήτημα τα λάθη ήταν απανωτά. Μέχρι και ώρα πρόσβασης στις 12 το μεσημέρι ανακοίνωσαν,δηλαδή όταν είναι ΟΛΟΙ μπροστά στον υπολογιστή τους. Πώς να μην «πέσει» το σύστημα. Και πληροφοριακά, όπως μας λέει η αγορά: αν υπήρχε «κακόβουλο λογισμικό» για να πέσει το σύστημα, δεν θα ήταν ΜΟΝΟ ενάμιση εκατομμύριο οι σχεδόν ταυτόχρονες επισκέψεις, αλλά πολύ περισσότερες. Μέχρι και σε επίσημες ανακοινώσεις, κάνουν πλάκα στο ΥΠΕΝ, αναφέροντας ότι «μετά το ευ αγωνίζεσθαι μάθαμε και το F5”. Και οποιοσδήποτε σοβαρός άνθρωπος της πληροφορικής θα είχε φροντίσει να φτιάξει ένα μικρό προγραμματάκι για να κάνει γρήγορη και ταυτόχρονη είσοδο σε ένα τέτοιο σύστημα, δεν χρειάζονταν φαντασία. Όπως ακούμε, τώρα αντιλαμβάνονται στο Υπουργείο ότι μπορεί κάποιοι να έχουν τόσους πελάτες που να έχουν φτιάξει σύστημα για ταυτόχρονη πολλαπλή πρόσβαση…
Αυτά τα λίγα μέχρι στιγμής, που δεν έχουν βγει στη δημοσιότητα με αυτόν τον τρόπο. Γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα που έχουν προτείνει οι θεσμικοί φορείς, που αν δεν κάνει δεκτά το ΥΠΕΝ διακινδυνεύει να εκτεθεί στην εξέλιξη του προγράμματος, ακόμη και αν ανοίξει το πρόγραμμα από την επόμενη Δευτέρα…
