Δύο πλωτοί «παρατηρητές» της ποιότητας μιας λίμνης ή ενός ποταμού βρίσκονται εδώ και λίγους μήνες στη διάθεση της ΕΥΔΑΠ. Πρόκειται για τηλεχειριζόμενα σκάφη που πραγματοποιούν μετρήσεις σε πραγματικό χρόνο, τα οποία αναπτύχθηκαν και δοκιμάστηκαν στο πλαίσιο τετραετούς ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος. Τα πλεονεκτήματα του νέου εργαλείου έναντι των συμβατικών δειγματοληψιών είναι πολλά, ιδιαίτερα για τον έγκαιρο εντοπισμό πηγών ρύπανσης.
Το ερευνητικό πρόγραμμα, στο οποίο η ΕΥΔΑΠ ήταν ένας από τους 20 εταίρους, ονομάζεται Intcatch και χρηματοδοτήθηκε από το κοινοτικό πρόγραμμα Horizon. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2016 και ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Οπως εξήγησε χθες, κατά την καταληκτική παρουσίαση του προγράμματος στην Αθήνα, ο συντονιστής του, Μαρκ Σκρίμσοου από το Πανεπιστήμιο Μπρούνελ του Λονδίνου, στο πλαίσιο του προγράμματος κατασκευάστηκαν συνολικά 10 σκάφη τα οποία δοκιμάστηκαν σε 47 ποταμούς και λίμνες τα τελευταία δύο χρόνια, πραγματοποιώντας μέσω των αισθητήρων τους 15 εκατ. μετρήσεις ποιότητας των υδάτων.
Στην Ελλάδα το νέο εργαλείο δοκιμάστηκε συστηματικά στη λίμνη Υλίκη, ενώ η λειτουργία του παρουσιάστηκε σε ακόμα 12 σημεία, μεταξύ των οποίων οι λίμνες Μαραθώνα, Παμβώτιδα, Τριχωνίδα και Δόξα, τα φράγματα Θέρμης και Νίψας, το Δέλτα του Εβρου και οι ποταμοί Ασωπός και Αχελώος. «Το νέο εργαλείο έχει πολλά πλεονεκτήματα», ανέφερε ο Ευθύμιος Λύτρας, αναπλ. διευθυντής Περιβάλλοντος, Ερευνας και Ανάπτυξης στην ΕΥΔΑΠ. «Τα σκάφη είναι αυτόματα και τηλεκατευθυνόμενα, με αποτέλεσμα να μας δίνουν πρόσβαση με μικρό κόστος σε πολύ μεγάλες περιοχές. Οι αισθητήρες τους είναι ανθεκτικοί και δεν χαλούν εύκολα, προσφέροντας άμεσα μετρήσεις για μια σειρά από παραμέτρους όπως η αγωγιμότητα, το PH, το διαλυμένο οξυγόνο, η χλωροφύλλη. Δεν είναι ένα πλωτό εργαστήριο, είναι ένας «παρατηρητής» με πολλά «μάτια», που μπορεί να μας δώσει στοιχεία σε πραγματικό χρόνο».
Με τη δοκιμή του στην Υλίκη, το νέο σκάφος έδωσε ενδιαφέροντα για την ΕΥΔΑΠ στοιχεία όχι μόνο για την ποιοτική κατάσταση της λίμνης (που παραμένει καλή), αλλά και για τη «λειτουργία» της, λ.χ. πώς κινούνται τα ρεύματα και σε ποια σημεία υπάρχουν προβλήματα. «Τα σκάφη αυτά είναι ιδανικά όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, για να αποκαλύψουν σημειακές πηγές ρύπανσης. Με τις συμβατικές δειγματοληψίες, για να εντοπίσεις ένα πρόβλημα σε μια λίμνη πρέπει να πραγματοποιήσεις μεγάλο αριθμό επισκέψεων, να στείλεις τα δείγματα σε εργαστήριο κ.λπ. Εδώ μπορούμε γρήγορα να βρούμε πού είναι το πρόβλημα, να εστιάσουμε εκεί και να έχουμε αμέσως αποτελέσματα, κάτι ιδιαίτερα κρίσιμο όταν πρέπει να ληφθούν γρήγορα αποφάσεις από τον διαχειριστή ενός υδατικού σώματος».
Στόχος της ΕΥΔΑΠ, αλλά και του προγράμματος γενικότερα, είναι η υπηρεσία αυτή να αποκτήσει έναν εμπορικό χαρακτήρα, δηλαδή να μπορεί κάποιος να «προσλάβει» την ΕΥΔΑΠ για να πραγματοποιήσει μετρήσεις με τα σκάφη. Ηδη έχουν «κλείσει» οι πρώτες συμφωνίες με αντίστοιχους φορείς στην Ιταλία και την Ισπανία, στην πρώτη περίπτωση για τη μελέτη της λίμνης Γκάρντα και στη δεύτερη για την εκτίμηση της ρύπανσης ενός ποταμού έπειτα από ένα ατύχημα σε εργοστάσιο. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι το Intcatch είναι ένα από τα πέντε προγράμματα Horizon στα οποία συμμετέχει η ΕΥΔΑΠ, μέσω της Υπηρεσίας Ερευνας και Ανάπτυξης που ίδρυσε το 2011 και στελεχώνεται από 12 επιστήμονες - ερευνητές.
