Ανακύκλωση: Βαρβάτα πρόστιμα σε δήμους, φορείς, επιχειρήσεις, αλλά και σε πολίτες

του Θοδωρή Καραουλάνη

Αυστηρά πρόστιμα για δεκάδες περιπτώσεις που δεν συμμορφώνονται με το νέο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που εισηγείται στη Βουλή ο Αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος. Όπως έγραψε η Greenagenda, το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένουμε τις αποφάσεις του Προεδρείου για τοn χρόνο συζήτησης και ψήφισης.

Βασικός στόχος του νομοσχεδίου είναι η αύξηση της ανακύκλωσης σε όλα τα ρεύματα αποβλήτων – αλλά και της επαναχρησιμοποίησης – και επιβάλλει νέους τρόπους οργάνωσης της εναλλακτικής διαχείρισης ανακυκλώσιμων αποβλήτων, όπως παρουσιάσαμε αναλυτικά.

Το Υπουργείο υποστηρίζει ότι με το νέο θεσμικό πλαίσιο παρέχει στους δήμους και τις επιχειρήσεις όλα τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία για να προωθήσουν την ανακύκλωση. Για αυτόν τον λόγο «δικαιολογίες» δεν θα γίνονται πλέον ανεκτές και τα πρόστιμα «θα πέφτουν βροχή».

Σύμφωνα μάλιστα με όσα ανέφεραν τόσο ο Αναπληρωτής υπουργός Σωκράτης Φάμελλος όσο και ο Πρόεδρος του ΕΟΑΝ Δημήτρης Πολιτόπουλος κατά τη συζήτηση με δημοσιογράφους στη συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση του νομοσχέδιου, τα πρόστιμα θα φτάσουν προοδευτικά μέχρι τους πολίτες που δεν ακολουθούν τις προβλέψεις της νομοθεσίας ή το τοπικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων του δήμου. Αλλά αυτό θα αργήσει ακόμη, καθώς συνδέεται με την εφαρμογή του κανονισμού καθαριότητας του κάθε δήμου, ο οποίος θα εφαρμόζει το τοπικό σχέδιο διαχείρισης.

Αναλυτικότερα, στο άρθρο 18 του νομοσχεδίου προβλέπεται σειρά διοικητικών κυρώσεων για παραβάσεις επιμέρους υποχρεώσεων που τίθενται με το νέο θεσμικό πλαίσιο και προβλέπεται το ύψος των προστίμων το οποίο διαφοροποιείται με βάση διάφορα κριτήρια.

Συγκεκριμένα προβλέπονται:

Για τους φορείς – επιχειρήσεις, στελέχη και κάθε άλλον:
1. Όποιος από πρόθεση δηλώνει στον Ε.Ο.ΑΝ. άλλες από τις πραγματικές ποσότητες ή παραλείπει να δηλώσει τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που οδηγήθηκαν προς επεξεργασία, παραβαίνοντας σχετική υποχρέωση που απορρέει από τις διατάξεις του νομοσχεδίου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή χρηματική ποινή από 10.000 έως 100.000 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές, στην περίπτωση δε των ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ στην ποινή υπόκεινται ο νόμιμος εκπρόσωπος και ο διευθύνων σύμβουλος.
2. Όποιος παρεμποδίζει ή με οποιονδήποτε τρόπο αποφεύγει τη διενέργεια ελέγχων που αποφασίστηκαν από τον Ε.Ο.ΑΝ., καθώς και όποιος αρνείται την παροχή στοιχείων ή πληροφοριών κατά τη διενέργεια των ελέγχων αυτών ή παρέχει ψευδείς πληροφορίες ή στοιχεία, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών ή χρηματική ποινή από 1000 έως 30.000 ευρώ, ή και με τις δύο αυτές ποινές, στην περίπτωση δε των φορέων ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ στην ποινή υπόκεινται ο νόμιμος εκπρόσωπος και ο διευθύνων σύμβουλος.
3. Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων, στο διακινητή συσκευασιών ή στο διακινητή άλλων προϊόντων, καθώς και στο φορέα ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ που παρεμποδίζει ή με οποιονδήποτε τρόπο αποφεύγει τη διενέργεια ελέγχων που αποφασίστηκαν από τον Ε.Ο.ΑΝ., επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 1.000.000 ευρώ.
4. Στο διακινητή συσκευασμένων προϊόντων που παραβαίνει την παρ. 1 του άρθρου 12 και στο διακινητή άλλων προϊόντων που παραβαίνει την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 2939/2001 επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 50.000 ευρώ.
5. Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων που, από πρόθεση, δεν δηλώνει προς το ΣΣΕΔ και τον Ε.Ο.ΑΝ. τις πραγματικές ποσότητες συσκευασιών ή άλλων προϊόντων επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 1.000.000 ευρώ.
6. Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων που παραβαίνει την παρ. 2 του άρθρου 4Β επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο των χρηματικών εισφορών που είχε την υποχρέωση να καταβάλει σε ΣΣΕΔ κατά το χρονικό διάστημα που είχε διαρκέσει η παράβαση.
7. Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων που παραβαίνει την παρ. 11 του άρθρου 4Β επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 100 έως 500.000 ευρώ.
8. Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό άλλων προϊόντων που παραβαίνει την υποχρέωση της παρ. 14 του άρθρου 4B επιβάλλεται πρόστιμο από 100 έως 5.000 ευρώ.
9. Στον έμπορο που παραβαίνει τις υποχρεώσεις του που προβλέπονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 6α επιβάλλεται πρόστιμο από 200 μέχρι 5.000 Ευρώ.

Για τους δήμους:
10. Στους φορείς διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν.4042/2012, που δεν τηρούν τους όρους και υποχρεώσεις για την εναλλακτική διαχείριση, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 50.000 ευρώ.
11. Για τους ΟΤΑ Α΄ βαθμού που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις των παρ. 1 και 4 του άρθρου 8 επιβάλλεται πρόστιμο από 1.000 έως 100.000 ευρώ. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η μέθοδος επιμέτρησης του επιβαλλόμενου προστίμου λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια της παρ. 13, καθώς και άλλα σχετικά κριτήρια και ιδίως δημογραφικά, γεωμορφολογικά, διοικητικά, οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά.

Για τους φορείς – Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ):
12. Οι νόμιμοι εκπρόσωποι και οι διευθύνοντες σύμβουλοι των φορέων ΣΣΕΔ, τα οποία παραβιάζουν την απαγόρευση του πρώτου εδαφίου της παρ. 7 του άρθρου 4Α, τιμωρούνται με φυλάκιση τριών μηνών έως τριών ετών ή χρηματική ποινή από 3.000 έως 100.000 ευρώ, ή και με τις δύο αυτές ποινές.
13. Όποιος παραβιάζει τα ασυμβίβαστα των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 4 Α τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών ή χρηματική ποινή από 1.000 έως 30.000 ευρώ, ή και με τις δύο αυτές ποινές.
14. Στους φορείς ΑΣΕΔ και ΣΣΕΔ που παραβαίνουν τις παρ. 1,2, 6, και 8 έως 14 του άρθρου 4 Α ή όρο που έχει τεθεί στην απόφαση έγκρισης ή ανανέωσης ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ, επιβάλλεται, πρόστιμο από 500 έως 100.000 ευρώ, ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης, την υποτροπή και το βαθμό υπαιτιότητας του φορέα.
15. Στους φορείς ΑΣΕΔ και ΣΣΕΔ που δεν εξοφλούν το τιμολόγιο προς τον Ε.Ο.ΑΝ., μέσα σε δύο μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του, επιβάλλεται προσαύξηση 10% επί του οφειλόμενου ποσού.
16. Για τους φορείς ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει δύο ημερολογιακά έτη λειτουργίας και δεν έχουν επιτύχει τους ποσοτικούς στόχους που είχαν την υποχρέωση να επιτύχουν στο προηγούμενο ημερολογιακό έτος, επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα από 10.000 ευρώ έως 500.000 με κριτήρια ιδίως την απόκλιση από τους τιθέμενους στόχους και το ύψος των χρηματικών εισφορών του έτους αναφοράς. Στους φορείς ΑΣΕΔ μπορεί επί πλέον να επιβληθεί η υποχρέωση να ενταχθούν σε ΣΣΕΔ, μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών. Αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, ο Ε.Ο.ΑΝ. μπορεί να αφαιρέσει την έγκριση λειτουργίας του ΑΣΕΔ.

Για τους πολίτες:

Παράλληλα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι δήμοι δύνανται να επιβάλλουν πρόστιμα από 20 έως και 500 ευρώ σε πολίτες που εμποδίζουν την ομαλή και αποδοτική λειτουργία της εναλλακτικής διαχείρισης, για παράδειγμα απορρίπτοντας κοινά σκουπίδια σε κάδους ανακύκλωσης. Η επιβολή του προστίμου, όπως αναφέρεται, επιβάλλεται «ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης, σε βάρος του καταναλωτή ή του τελικού χρήστη που δεν συμμορφώνεται με τα μέτρα αυτά».

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο προσδιορισμός του ύψους του προστίμου θα μπορεί να παραμετροποιείται (sic) από το ΔΣ του Ε.Ο.ΑΝ. για κάθε μία από τις προβλεπόμενες παραβάσεις, δίνοντας του τεράστιο περιθώριο κινήσεων. Τα πρόστιμα που επιβάλλονται με απόφαση του ΕΟΑΝ, θα εισπράττονται από την ΑΑΔΕ και την εφορία σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων – και έτσι διασφαλίζεται πλέον ότι όλοι θα πληρώνουν - και θα αποδίδονται στον Ε.Ο.ΑΝ για την υλοποίηση των σκοπών του (αυτή ειδικά η πρόβλεψη μένει να δούμε κατά πόσο θα εφαρμοσθεί καθώς υπάρχουν διαφορετικές γενικές διατάξεις στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής)

Παράλληλα οφείλουμε να αναδείξουμε το γεγονός – που εντυπωσιάζει ήδη παράγοντες της αγοράς – ότι, παρότι ο ΕΟΑΝ πριν επιβάλλει το πρόστιμο οφείλει να καλέσει σε απολογία, πουθενά στο νόμο δεν προβλέπεται στάδιο προσφυγής κατά της απόφασης επιβολής προστίμου – γεγονός πρωτόγνωρο για το δημόσιο τομέα. Και από τις διατάξεις προκύπτει ότι το ΥΠΕΝ και ο εποπτεύων Υπουργός μάλλον θέλουν να «βγάλουν» από επάνω τους το θέμα των ελέγχων στα συστήματα ανακύκλωσης – που τόσο «ταλαιπώρησαν» επί χρόνια το Υπουργείο – καθώς δεν προβλέπεται εμπλοκή τους στη διαδικασία επιβολής κυρώσεων.

 

Αν σας άρεσε το άρθρο, Μοιραστείτε το!

Αφήστε μια απάντηση