του Θοδωρή Καραουλάνη
Πολύ ενδιαφέροντες όρους και προϋποθέσεις θέτει η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (δηλαδή η έγκριση της ΜΠΕ του έργου) για τη φάση κατασκευής και λειτουργίας του νέου γηπέδου της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια, που εξέδωσε το ΥΠΕΝ και δημοσιεύθηκε στη Διαύγεια την Πρωταπριλιά. Συμβολικό, καθώς “σαν ψέμα” το υποδέχθηκαν χιλιάδες φίλοι της ΑΕΚ αφού μεσολάβησαν πολλά χρόνια αντεγκλήσεων και αντιπαραθέσεων, προσκομμάτων και προβλημάτων για την έγκριση του έργου. Πέρα από τις σκοπιμότητες και τις διαφορετικές απόψεις, που δεν αποτελούν αντικείμενο της Greenagenda, για ένα αθλητικό έργο – ή έργο αστικής ανάπλασης, κατ' άλλους – το έργο του «Κέντρο Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού στη Ν. Φιλαδέλφεια Αττικής», όπως επίσημα ονομάζεται, παρουσιάζει πολύ έντονο οικολογικό ενδιαφέρον. Και αυτό λόγω της άμεσης γειτνίασης με το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας, ενός από τα σημαντικότερα πάρκα της Αττικής εντός αστικού ιστού, αλλά και λόγω της γειτνίασης επίσης με σημαντικά ρέματα της περιοχής και της Αττικής, όπως ο Ποδονίφτης.
Το έργο, το οποίο σχεδιάστηκε και ανασχεδιάστηκε αρκετές φορές, ώστε να δημιουργηθεί ένας σύνθετος πολυχώρος με κυρίαρχη, αλλά όχι αποκλειστική, την αθλητική χρήση στο χώρο του παλαιού γηπέδου “Νίκος Γκούμας, της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια πέρασε από πολλά σκαμπανεβάσματα. Χωρίς να κάνουμε αναδρομή, καθώς το θέμα απασχόλησε πολλές φορές μέχρι σήμερα το πανελλήνιο, αξίζει να αναφέρουμε ότι ως βάση των αντιδράσεων και αντιρρήσεων υπήρξε – ή χρησιμοποιήθηκε, πολλές φορές οψίμως – το ζήτημα του περιβάλλοντος και της προστασίας της περιοχής. Αφού υπερκεράστηκε αυτό το πρόβλημα, όπως αποδεικνύεται από την ίδια της έκδοση της ΑΕΠΟ, αξίζει να αναφερθούμε στους ενδιαφέροντες σχετικούς όρους της απόφασης. Να δούμε δηλαδή τί επέφερε η πολύμηνη – πολύχρονη διαμάχη για το θέμα όσον αφορά την προστασία του Άλσους, των ρεμάτων και του περιβάλλοντος της περιοχής. Και αυτό διότι πέρα από το ειδικό ενδιαφέρον για την περιοχή, η συγκεκριμένη έγκριση αποτελεί ίσως την πρώτη αντίστοιχη έγκριση μεγάλου έργου εντός σχεδίου πόλης από την παρούσα κυβέρνηση και γνώστες των θεμάτων περιβάλλοντος αναφέρουν ότι μπορεί να αποτελεί και πρόκριμα για άλλες αντίστοιχες αποφάσεις που αναμένονται, ιδίως αν λάβουμε υπόψη το έντονο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό ενδιαφέρον που υπήρξε για το νέο γήπεδο της ΑΕΚ.
Στην Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων περιλαμβάνονται όλοι εκείνοι οι όροι που αναμένονται από μία τέτοια απόφαση σε ένα μεγάλο έργο (της κατηγορίας Α1, όπως χαρακτηρίζεται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία), όπως τα θέματα διάθεσης αποβλήτων, διαχείρισης νερού και ενέργειας, θορύβου, όρων για τη φάση κατασκευής κλπ. Όμως ειδικά για το ≪Κέντρο Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού στη Ν. Φιλαδέλφεια Αττικής≫ το Υπουργείο Περιβάλλοντις και Ενέργειας έθεσε πολύ συγκεκριμένους επιπλέον όρους που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο γιατί μεσολάβησαν έντονες συζητήσεις και προσπάθεια συναίνεσης με τοπικούς και άλλους φορείς όσο και γιατί είναι ενδεικτικοί μιας κατεύθυνσης που φαίνεται να δίνει πλέον η κυβέρνηση σε αντίστοιχες επενδύσεις.
Ας δούμε πιο αναλυτικά τους πιο ενδιαφέροντες και σημαντικούς από αυτούς, με ορισμένες επιμέρους παρατηρήσεις από πλευράς μας:
Αυτό που ξεχωρίζει σε όλη την απόφαση είναι ότι θέτει ως προϋπόθεση του έργου την ύπαρξη χώρου στάθμευσης ικανού μεγέθους, αλλά αυτό το έργο, ο χώρος στάθμευσης, δεν περιλαμβάνεται στην έγκριση και παραπέμπεται σε νέα έγκριση πριν τη λειτουργία του γηπέδου. Είναι γνωστό ότι ο χώρος στάθμευσης που προβλέπεται στο σχεδιασμό εφάπτεται ρέματος και υπήρχαν έντονες αντιδράσεις, οπότε η λύση του συγκεκριμένου προβλήματος παραπέμπεται στο μέλλον.
Επίσης σημαντικό είναι ότι η κυκλοφοριακή σύνδεση του γηπέδου – αλλά και του χώρου στάθμευσης - επίσης δεν εγκρίνεται με την συγκεκριμένη ΑΕΠΟ καθόσν με βάση το σχεδιασμό πρέπει να γίνει υπογειοποίηση υφιστάμενου δρόμου, πεζοδρόμηση του άνω επιπέδου και υπόγεια σύνδεση του γηπέδου με τον υπογειοπημένο πλέον δρόμο. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ αυτό θα πρέπει να γίνει με ξεχωριστή νέα ΑΕΠΟ και έγκριση τέτοιου ξεχωριστού έργου, η οποία επίσης παραπέμπεται στο μέλλον. Και αυτό το κομμάτι του έργου έχει δημιουργήσει έντονες αντιπαραθέσεις αλλά και τεχνικούς προβληματισμούς στο παρελθόν, οπότε είναι πιθανόν να δημιουργηθούν θέματα στο μέλλον.
Από τους πιο ενδιαφέροντες όρους είναι ότι η ΑΕΠΟ “προτείνει” - “κατευθύνει”, χωρίς να υποχρεώνει ρητά, να ενταχθούν στη μελέτη (άρα και με έξοδα της εταιρείας) η δαπάνη για την κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων εντός δασικής και αναδασωτέας έκτασης αλλά και η δημιουργία σύνθετων φυτοφρακτών σε διάφορα σημεία που γειτνιάζουν (περιβάλλουν) το νέο γήπεδο, από κατάλληλα ενδημικά φυτικά είδη και να αποτελούνται από δασικά δένδρα ικανά να αναπτυχθούν σε μεγάλο ύψος, καθώς και από θαμνώδη και ποώδη βλάστηση διότι έχουν μεγαλύτερη οικολογική και αισθητική αξία, δείχνοντας τα συγκεκριμένα έργα (χωρίς να χρησιμοποιούνται οι όροι δάσωση – αναδάσωση) ως απάντηση – αντιστάθμισμα στην ανέγερση του γηπέδου τα οποία κακώς δεν έχει εντάξει ο φορέας του έργου στις προτάσεις του.
Επίσης τίθεται ως ειδικός όρος να συνταχθούν από τον φορέα του έργου οι κατάλληλες μελέτες βιοποικιλότητας της περιοχής του άλσους της Νέας Φιλαδέλφειας (όπως π.χ. για την ορνιθοπανίδα, την ερπετοπανίδα, εδαφοπανίδα και να εντοπιστούν τα σημεία αναπαραγωγής ή φωλεοποίησης, κ.λ.π.). Αυτός ο όρος δείχνει ότι το ΥΠΕΝ θέλει ο φορέα της επένδυσης (στην συγκεκριμένη περίπτωση, ενός γηπέδου) να κάνει τη δουλειά που δεν έχει κάνει το κράτος εδώ και δεκαετίες (από το 1983), δηλαδή να μελετήσει τη βιοποικιλότητα της περιοχής και να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα. Έτσι η εταιρεία ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ 1924 αναλαμβάνει να μελετήσει τα πουλιά, τα φίδια, τις χελώνες και τις σαύρες της περιοχής και να προτείνει μέτρα προστασίας τους...
Στη συνέχεια το ΥΠΕΝ επιβάλει να συνταχθεί από τον φορέα του έργου μελέτη για το μικροκλίμα της περιοχής γύρω από το γήπεδο. Στην μελέτη αυτή θα διερευνώνται οι επιπτώσεις αυτής της κατασκευής στο μικροκλίμα της περιοχής και πως αυτές οι αλλαγές θα επηρεάσουν μόνιμα την χλωρίδα και πανίδα, που ζουν στο συγκεκριμένο βιότοπο. Μάλιστα το Υπουργείο προσθέτει ότι “στη μελέτη αυτή θα πρέπει να διερευνάται κατά πόσο επηρεάζονται ποσοτικά και ποιοτικά οι τοπικές μετεωρολογικές συνθήκες από τη κατασκευή του γηπέδου και έχουν άμεση συνέπεια στην πανίδα και χλωρίδα του όμορου δασικού οικοσυστήματος του άλσους. Η μελέτη να αποτελέσει οδηγό για την επιλογή των φυτικών ειδών που θα επιλεγούν για την εγκατάσταση των φυτοφρακτών από δασικά είδη που θα είναι συμβατά με τις νέες συνθήκες του μικροκλίματος στην περιοχή καθώς και την αντικατάσταση των φυτικών ειδών που θα επηρεαστούν από την αλλαγή αυτή”. Ακριβώς αυτό που περιγράφεται στην απόφαση ήταν σημείο αντιπαράθεσης τα προηγούμενα χρόνια καθώς οι πολέμιοι υποστήριζαν ότι το νέο γήπεδο θα βλάψει την περιοχή και οι υπέρμαχοι υποστήριζαν ότι γήπεδο υπήρχε στην περιοχή εδώ και δεκαετίες χωρίς κανένα πρόβλημα. Οπότε το ΥΠΕΝ παρέπεμψε σε μία μελλοντική μελέτη για το μικροκλίμα, με έξοδα της εταιρείας, ενώ το λογικό θα ήταν να έχει προϋπάρξει του έργου και της έγκρισης η έρευνα και η μελέτη...
Επίσης το ΥΠΕΝ επιβάλλει στην εταιρεία να αναλάβει μελέτες και έργα μονοπατιών εντός του άλσους και άλλων έργων δασικής αντιπυρικής προστασίας, όρος που η εταιρεία από όσα έχουν ειπωθεί αποδέχεται με ευχαρίστηση. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παροσυιάζει ο όρος ότι η εταιρεία θα κατασκευάσει θύρες πρόσβασης στα μονοπάτια του Άλσους, οι οποίες θα μένουν κλειστές τις ημέρες τέλεσης των αγώνων! Εξαιρετικά ενδιαφέρον όμως είναι ότι πεζόδρομοι γύρω από το γήπεδο ορίζονται ως οδοί προσπέλασης των πυροσβεστικών οχημάτων αλλά και ως ζώνες αντιπυρικής προστασίας, καθώς αν αυτό δεν γίνονταν δεν χωρούσε το γήπεδο στην υπάρχουσα έκταση...
Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι η ΑΕΠΟ αφήνει ανοιχτό το θέμα της εκτενούς δενδροφύτευσης κάποιων ασκεπών εκτάσεων του Άλσους, που γειτονεύουν κυρίως με το γήπεδο και τους περιφερειακούς δρόμους, (θέμα που αποτέλεσε αιτία αντιπαράθεσης στην περιοχή τα προηγούμενα χρόνια) παίρνοντας εμμέσως πλην σαφώς θέση κατά της φύτευσης, αναφέροντας ότι: “Να διερευνηθούν οι περιοχές που θα αναδασωθούν και προτείνονται στην ≪Τεχνική Έκθεση Ισοζυγίου πρασίνου του Νέου Γηπέδου της ΑΕΚ≫ που συνοδεύει την ΜΠΕ ώστε να διατηρηθούν κάποια διάκενα εντός του άλσους διότι:
· για την λειτουργία του άλσους ως δασικού οικοσυστήματος τα διάκενα (ασκεπείς χώροι χωρίς δενδρώδη βλάστηση) αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα για την ορνιθοπανίδα και την ερπετοπανίδα εντός του άλσους και σε ορισμένες περιπτώσεις δε, μπορούν να λειτουργήσουν και ως αντιπυρικές ζώνες
· επίσης η διατήρηση των διακένων εντός του άλσους βελτιώνει την αισθητική η οποία δημιουργείται από τον συνδυασμό του δάσους και των διακένων και δημιουργείται ένα περιβάλλον περισσότερο ελκυστικό και ευχάριστο στον άνθρωπο
Επιπλέον η ΑΕΚ θα πρέπει να προσαρμοσθεί στην απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Γιάννη Τσιρώνη που έθεσε νέους όρους με απόφαση που δημοσιεύθηκε προ τριμήνου για ≪Προδιαγραφές Σύνταξης των Μελετών Διαχείρισης Πάρκων και Αλσών≫
Εν κατακλείδι: το ΥΠΕΝ μετέθεσε τις δύσκολες αποφάσεις σε νέες μελλοντικές εγκρίσεις ώστε να “ξεμπλοκάρει” το έργο και έθεσε πολύ ενδιαφέροντες “οικολογικούς” όρους στην εταιρεία που αναλαμβάνει το έργο. Αυτός ακριβώς ο συνδυασμός είναι που προκαλεί σε πολλούς “παίκτες” σε μεγάλα επενδυτικά σχέδια που συζητούνται αυτήν την περίοδο έντονο ενδιαφέρον, καθώς αντιλαμβάνονται ότι αυτό που έγινε για την ΑΕΚ μπορεί να γίνει και για άλλα μεγάλα projects της περιόδου αυτής που συζητούνται στο ΥΠΕΝ...
