Περπατώντας στην παραλία του Σχινιά, μέσα στην υπέροχη λιακάδα, λίγα πράγματα θυμίζουν όσα διαδραματίστηκαν εδώ τον προηγούμενο μήνα και ακόμα λιγότερα την εικόνα που παρουσίαζε ο χώρος τις τελευταίες δεκαετίες. Μια κοπέλα προχωράει στην παραλία με το μαγιό της. Ενα ηλικιωμένο ζευγάρι κάνει τη βόλτα του. Δύο νέοι περπατούν κάτω από τα δέντρα παρέα με τον σκύλο τους. Ολοι απολαμβάνουν τη φύση.
Στα μισά της παραλίας, δύο μπουλντόζες και δύο μεγάλα φορτηγά ολοκληρώνουν το έργο των τελευταίων ημερών. Η ταβέρνα «Δελφίνι», σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», ήταν η τελευταία που κατεδαφίστηκε και έχει δώσει τη θέση της σε έναν σωρό από μπάζα, τα οποία το συνεργείο μαζεύει. Λίγο πιο εκεί, οι άνθρωποι της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, που πραγματοποίησε την κατεδάφιση, και του Δασαρχείου Καπανδριτίου συζητούν για τις τελευταίες λεπτομέρειες. «Το αρχικό κτήριο της ταβέρνας ήταν 50 τ.μ. και είχε φθάσει εκατοντάδες τ.μ.», λέει ένας από τους ανθρώπους της αποκεντρωμένης διοίκησης, σύμφωνα με το δημοσίευμα.
Μικρό θαύμα
Αυτό που συντελέστηκε από τις 15 Ιανουαρίου έως προχθές στον Σχινιά είναι ένα μικρό θαύμα. Οι πέντε ταβέρνες που είχαν κηρυχθεί τελεσίδικα αυθαίρετες ήδη από το 1999 έχουν απλά «εξαφανιστεί» και για κάποιον που δεν γνωρίζει καλά τον χώρο είναι αδύνατον να καταλάβει σε ποιο σημείο βρίσκονταν. Μοναδικό στοιχείο, τα «ασβεστωμένα» δέντρα, γύρω από τα μικρά ξέφωτα όπου υπήρχαν μέχρι πριν από λίγες ημέρες τα παράνομα κτίρια. Επρόκειτο για τη δυσκολότερη κατεδάφιση αυθαιρέτων που έχει ολοκληρωθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και δεν θα ήταν δυνατή αν δεν τύχαινε ισχυρής πολιτικής στήριξης από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι υπάλληλοι της αποκεντρωμένης διοίκησης, άλλωστε, τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει αντιμέτωποι με αρκετά επικίνδυνες καταστάσεις, προσπαθώντας να κάνουν το υπηρεσιακό τους καθήκον – ποιος ξεχνά την τραγελαφική κατάληξη της απόπειρας κατεδάφισης στα «Περιβολάκια» της Λούτσας, που σταμάτησε το 2015 με παρέμβαση του τότε υπουργού Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή. Η διαφορά στην περίπτωση του Σχινιά ήταν η απειλή του Ευρωδικαστηρίου, καθώς η παραλία βρίσκεται στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου Σχινιά-Μαραθώνα.
Στην Αττική τα τελευταία χρόνια γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια για να προχωρήσουν κατεδαφίσεις αυθαιρέτων (πάντα στον αιγιαλό ή στα δάση, όπου και η αρμοδιότητά της Αποκεντρωμένης). Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, το 2014 και 2015 είχαν προγραμματιστεί 54 και τελικά πραγματοποιήθηκαν 31 κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, κυρίως στην Ανατολική Αττική (ανάμεσα σε αυτές και οι πρώτες δύο ταβέρνες στον Σχινιά). Ακόμα έξι ανεστάλησαν από το Διοικητικό Εφετείο και 17... ματαιώθηκαν λόγω αντιδράσεων. Το 2016 κατεδαφίστηκαν αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις στους Δήμους Σαλαμίνας, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Περάματος, ενώ συνεχίστηκαν οι κατεδαφίσεις σε παραλίες του Λαυρίου, της Λούτσας και της Αίγινας. Το 2017 κατεδαφίστηκαν τρία αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις στο Λαύριο και αρκετές μικρότερες κατασκευές (περιφράξεις, προβλήτες, υδατοδεξαμενές κ.ά.) σε διάφορες περιοχές.
Στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας τα θετικά παραδείγματα είναι μεμονωμένα. Παραδείγματος χάριν, το 2016 κατεδαφίστηκαν δέκα αυθαίρετες κατασκευές στην Κρήτη (κυρίως στα Χανιά), ενώ δραστηριότητα παρουσίασε και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων. Τα στοιχεία του 2017 για όλη την Ελλάδα δεν έχουν ακόμα συγκεντρωθεί, οι πρώτες πληροφορίες δείχνουν όμως ότι οι κατεδαφίσεις μειώθηκαν. Αιτία δεν είναι άλλη από τις «οικιστικές πυκνώσεις», δηλαδή την εξαίρεση αυθαιρέτων μέσα σε δάση από τις αναρτήσεις δασικών χαρτών. Παρότι οι αποκεντρωμένες διοικήσεις δεν κωλύονται ευθέως από τη νομοθεσία, φαίνεται ότι στις δασικές εκτάσεις προχωρούν σε κατεδαφίσεις μόνο μεμονωμένων κτηρίων. Από τα τουλάχιστον 2.500 τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν διαβιβαστεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος, είναι ζήτημα αν εκτελούνται 100 σε όλη την Ελλάδα ετησίως.
Αναβολές και παρατάσεις... διa νόμου
Συχνά η εφαρμογή του νόμου... παρακάμπτεται με νόμο, σύμφωνα με το δημοσίευμα. Στην παραλία Λουτρακίου επρόκειτο ήδη από το 2015 να κατεδαφιστούν 26 αυθαίρετα. Αρχικά, ο εισαγγελέας σταμάτησε την κατεδάφιση λόγω Χριστουγέννων. Μετά οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων άσκησαν νέα ένδικα μέσα. Τελικά στα τέλη του 2017 με τροπολογία (στον ν. 4504) δόθηκε διετής προθεσμία για όλα τα αυθαίρετα σε λιμενικές περιοχές. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και στον Σχινιά το 2014, όπου με τροπολογία οι ταβέρνες είχαν λάβει «παράταση ζωής» ενός έτους, αλλά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις...
