του Νίκου Αβουκάτου
Μεταξύ 4,8 και 12,7 εκατομμύρια τόνους κυμαίνεται ετησίως η συνολική ποσότητα των πλαστικών που εισέρχονται στους ωκεανούς και τις θάλασσες. Τα θαλάσσια απορρίμματα και συγκεκριμένα η ρύπανση από πλαστικά, έχουν αναφερθεί από τους επιστήμονες ως μια από τις κυριότερες σύγχρονες περιβαλλοντικές απειλές. Κυρίαρχο συστατικό των θαλάσσιων απορριμμάτων είναι το πλαστικό κυμαινόμενο μεταξύ 70 – 95%.
«Πρόσφατες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι ποσότητες των μικρό-σωματιδίων που επιπλέουν στις θάλασσες είναι σχετικά περιορισμένες εν αντιθέσει με τις ποσότητες που βρίσκονται στην υδάτινη στήλη και τους βυθούς των θαλασσών καθώς επίσης θα πρέπει να αξιολογηθεί αναλόγως η διαδικασία της βύθισης αυτών σε βαθύτερες θαλάσσιες λεκάνες. Ο εντοπισμός δε, τέτοιων περιοχών συσσώρευσης θαλάσσιων απορριμμάτων στα βαθιά νερά δείχνει να είναι η επόμενη πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα μιας και υπάρχουν ενδείξεις ότι ο βαθύς θαλάσσιος πυθμένας είναι ο τελικός "νεροχύτης" για τα θαλάσσια απορρίμματα», επισημαίνει στη Greenagenda.gr ο ωκεανογράφος Δρ. Χρ. Ιωακειμίδης από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιας Έρευνας.
Θαλάσσια απορρίμματα στον βυθό του Σαρωνικού κόλπου. Παρατήρηση με Υποθαλάσσιο Υποβρύχιο Όχημα
Για τον ελλαδικό χώρο τα αποτελέσματα των ερευνών για τη ρύπανση των θαλασσών από πλαστικά απορρίμματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά και θα πρέπει άμεσα να απασχολήσουν τα αρμόδια όργανα της κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, τα πλαστικά απορρίμματα είναι κυρίαρχα και στις ελληνικές θάλασσες, κυμαινόμενα σε ποσοστό μεταξύ 70-95%, σύμφωνα με μελέτες του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών (Τμήμα Γεωλογίας). Σε περιοχές μελέτης συνολικής έκτασης πέραν των 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων, προέκυψε ότι ο Σαρωνικός Κόλπος είναι από τους πλέον επιβαρυμένους κόλπους στη Μεσόγειο Θάλασσα (1200 αντικείμενα ανά τ. χιλιόμετρο) με τα πλαστικά να φτάνουν στο ακραίο 95%!
Ακολουθεί ο Πατραϊκός Κόλπος (640 αντικείμενα ανά τ. χιλιόμετρο | Πλαστικά: 60%), ο Κόλπος των Εχινάδων (415 αντικείμενα ανά τ. χιλιόμετρο| Πλαστικά: 67%) και ο Αργολικός Κόλπος (360 αντικείμενα ανά τ. χιλιόμετρο | Πλαστικά: 75%). Από την ίδια μελέτη βρέθηκε ότι στον Κόλπο της Λεμεσού (Κύπρος) η πυκνότητα των θαλάσσιων απορριμμάτων είναι κατά πολύ περιορισμένη, φτάνοντας στο ελάχιστο των 24 αντικειμένων ανά τ. χιλιόμετρο (Πλαστικά: 67%).
Ο Πατραϊκός Κόλπος και ο Κόλπος των Εχινάδων είναι από τις ελάχιστες περιοχές στον κόσμο για τους οποίους υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα θαλάσσιων απορριμμάτων κατά τη διάρκεια μας περιόδου 15 ετών και από τα οποία φαίνεται ότι υπάρχει μια ξεκάθαρη αύξηση των θαλάσσιων απορριμμάτων.
«Η έκρηξη στην παγκόσμια παραγωγή πλαστικών (280 εκατ. τόνοι το 2012), η αλόγιστη χρήση των πλαστικών και συγκεκριμένα των πλαστικών μιας χρήσης στην καθημερινή μας ζωή σε συνδυασμό με την απουσία αποτελεσματικών και αποδοτικών συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, είναι οι κύριες πηγές του προβλήματος», επισημαίνει ο κ. Ιωακειμίδης.
Στοιχεία
-Σήμερα, έχει υπολογιστεί ότι η παραγωγή πλαστικών αποβλήτων ανήλθε περίπου στους 275 εκατ. τόνους (σε 192 παράκτιες χώρες).
-Οι ποσότητες εισροής των μικροπλαστικών στους ωκεανούς και τις θάλασσες εκτιμάται μεταξύ 29 και 280 μικρο-σωματιδίων ανά τ.μ. ανά ημέρα. Από αυτά, οι μικροσκοπικές πλαστικές ίνες φαίνεται να αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% του συνόλου των μικροπλαστικών.
-Η αποδόμηση των πλαστικών μπουκαλιών φτιαγμένα από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (ΡΕΤ) στο θαλάσσιο περιβάλλον βρέθηκε ότι αρχίζει (η πρώτη σημαντική χημική αλλοίωση) μετά τα πρώτα 15 χρόνια παρουσίας των μπουκαλιών στο θαλάσσιο περιβάλλον.
-Μια ανησυχία που συχνά εγείρεται και έχει ελάχιστα κατανοηθεί είναι το κατά πόσο οι χημικές ουσίες που συχνά υπάρχουν ή προσκολλούνται στα κατακερματισμένα πλαστικά βιοσυσσωρεύονται στα ζώα ως συνέπεια της κατάποσης.
-Ο κατακερματισμός των πλαστικών, σχετίζεται άμεσα με τη φυσική αποσύνθεση τους ως αποτέλεσμα της μηχανικής καταπόνησης των πλαστικών από τους ανέμους, τα κύματα και την ηλιακή ακτινοβολία.
- Τα μικροπλαστικά (<5mm) αποτελούν μόνο το 10% του βάρους των επιπλεόντων πλαστικών και το ποσοστό αυτό ενδέχεται να είναι σημαντικά μικρότερο για τα νανοπλαστικά (<100nm).
Πηγή φωτογραφιών: Γιάννης Ίσσαρης, ωκεανογράφος, υποβρύχιος φωτογράφος
