του Νίκου Αβουκάτου
Συνολικά 113 μαθητές και φοιτητές από 13 χώρες της ΕΕ συμμετείχαν στους τελικούς του ευρωπαϊκού διαγωνισμού επιχειρηματολογίας Debate #ClimateOfChange που διεξήχθη στις Βρυξέλλες, με στόχο να κερδίσουν χρησιμοποιώντας την καλύτερη διαλεκτική τακτική τους σε θέματα σχετικά με τη κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση και την οικονομία.
Οι καλύτερες ομάδες και οι καλύτεροι συζητητές ανακηρύχθηκαν «Πρωταθλητές για μια ανθρώπινη οικονομία» και κέρδισαν ένα ταξίδι στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή έτσι ώστε να γίνουν νέοι πρεσβευτές και υπέρμαχοι για ένα #ΚλίμαΑλλαγής (#ClimateOfChange).
Στην Ελλάδα το πρόγραμμα «Climate of Change» υλοποιεί η ΑctionAid.
Η Ελλάδα έστειλε δύο ομάδες στον διαγωνισμό, μία αποτελούμενη από έξι εφήβους (από 16 έως 17 ετών) και μία αποτελούμενη από τρεις φοιτητές (18+). Οι εθνικές ομάδες χωρίστηκαν σε 26 νέες ευρωπαϊκές ομάδες νέων από διαφορετικές εθνικότητες, εξαμελείς για τους μαθητές και τριμελείς για τους φοιτητές.
Από τους πέντε Έλληνες, δύο κέρδισαν στους τελικούς με τις ομάδες που συμμετείχαν: ο Παναγιώτης Φανουλής με τη μαθητική ομάδα στην κατηγορία 16 και 17 ετών και η Πέννυ Δάλκου με τη φοιτητική ομάδα στην κατηγορία 18+ .
Τα τέσσερα θέματα που κλήθηκε η ελληνική ομάδα να υπερασπιστεί στις Βρυξέλλες ήταν τα εξής:
- Θέμα 1ου γύρου- Οι χώρες που μολύνουν περισσότερο τον πλανήτη πρέπει να ανοίξουν τα σύνορά τους στους περιβαλλοντικούς μετανάστες (ΚΑΤΑ).
- Θέμα 2ου γύρου- Οι πολυεθνικές εταιρείες πρέπει να είναι υπεύθυνες για κάθε περιβαλλοντική καταστροφή που συμβαίνει σε κάθε σημείο της παραγωγικής τους αλυσίδας (ΥΠΕΡ).
- Θέμα ημιτελικού- Οι χώρες υψηλού εισοδήματος πρέπει να πληρώνουν έναν φόρο αλληλεγγύης και κλιματικής προστασίας στις χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος (ΥΠΕΡ).
- Θέμα τελικού- Πρέπει να θεσπιστεί διεθνής προστασία για τους ανθρώπους που μεταναστεύουν λόγω της κλιματικής αλλαγής (ΚΑΤΑ).
«Η κατάκτηση της 1ης θέσης είναι η επιβράβευση μιας μεγάλης ομαδικής προσπάθειας, αλλά και μια πιο προσωπική επιβράβευση για εμένα», τονίζει στη Greenagenda.gr ο 17χρονος Παναγιώτης Φανουλής, μαθητής στο 1ο ΓΕΛ Ευόσμου.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αγώνες ήταν, εν γένει, πολύ ενδιαφέροντες, χρήσιμοι κι ελπιδοφόροι.
«Το debate ενθαρρύνει την αμφισβήτηση, την απορία· πλάθει άτομα με δικές τους απόψεις, βασισμένες στη λογική και δίνει δύναμη στη φωνή τους, ώστε να ακουστούν. Γι' αυτό και περισσότερες τέτοιες ευκαιρίες θα ήταν καλό να υπάρχουν. Από την αρχή των αγώνων είχαμε συμφωνήσει πως τα επιχειρήματά μας θα εστιάζουν στα πραγματικά ζητήματα, στον ρεαλιστικό τρόπο με τον οποίον και άμεσα και μακροπρόθεσμα αυτά θα λυθούν, καθώς και στον σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον· ενώ αποφύγαμε τον υπερβολικά "υποσχετικό" και ουτοπικό λόγο. Και αυτό απέδωσε καρπούς», λέει ο Παναγιώτης.
Ο ίδιος εξηγεί στη Greenagenda.gr πως θα ήθελε έναν κόσμο δίχως ίχνος ανισοτήτων, ρατσισμού και μίσους. Θα ήθελε καθολικά και οικουμενικά οι πολίτες να διαθέτουν παιδεία, άποψη και ορθολογική σκέψη.
«Η ζωή πρέπει να είναι ένας μόνιμος ρητορικός αγώνας, στον οποίον η γόνιμη διαφωνία κι η καινοτομία αναδεικνύονται και δεν πνίγονται. Εξάλλου, αυτό χρειάζεται και για την καταπολέμηση της κλιματικής και κάθε άλλης κρίσης: Επιχειρήματα! Επιχειρήματα των επιστημόνων, επιχειρήματα των πολιτικών, επιχειρήματα του λαού· και ανθρώπους πρόθυμους να ακούσουν τα σωστά επιχειρήματα και να εφαρμόσουν έμπρακτα τις ιδέες τους...», λέει.
Ο Παναγιώτης ανησυχεί ιδιαίτερα για το μέλλον και τονίζει ότι η περιβαλλοντική καταστροφή αγγίζει όλο και περισσότερο τα όρια του μη αναστρέψιμου.
«Ο τρόπος με τον οποίον είναι αυτήν τη στιγμή δομημένη η ανθρωπότητα (οι κοινωνίες μας, η βιομηχανία μας κλπ.), μας απαγορεύει να διορθώσουμε τα σπασμένα. Επιβάλλεται μια ριζική συστημική αλλαγή, που θα προσαρμόσει τις ανθρώπινες ανάγκες στις ανάγκες του πλανήτη. Ταυτόχρονα επιβάλλεται να σταματήσει η μεταβίβαση ευθυνών στον πολίτη και να δοθεί έμφαση στη δύναμη και στην επιρροή των μεγάλων φορέων. Φορέων είτε καταστροφής, είτε πραγματικής δράσης. Είναι καιρός να πάψουν τα ημίμετρα και τα αποπροσανατολιστικά μέτρα περιορισμένης- αν όχι καθόλου- αξίας», υπογραμμίζει ο ίδιος.
Για τα αποτελέσματα των εργασιών της Διάσκεψης Κορυφής για την κλιματική κρίση COP26, σχολίασε ότι «παρότι είχε πολλές προοπτικές, θεωρώ πως δεν πέτυχε πολλά. Ορισμένες συμφωνίες υπογράφηκαν, όμως δεν ήταν λίγες οι απογοητεύσεις, αφού υπήρξαν αρκετά πισωγυρίσματα- λόγω εσωτερικών αναταραχών ορισμένων κρατών και απροθυμίας εκ μέρους των ηγετών να κάνουν ένα βήμα πίσω, φοβούμενοι ότι μάλλον δε θα επανεκλεγούν αν βάλουν σε πρώτη προτεραιότητα το περιβάλλον. Όσο απαισιόδοξο κι αν ακούγεται, το συνέδριο ήταν μάλλον άλλη μια απόδειξη της μόνιμης τάσης των ανθρώπων να λένε για να πουν, να παραθέτουν κενολογίες και να καθυστερούν. Όλα αυτά, κάτω από ένα πέπλο επισημότητας και "οικολογικής συνείδησης"».
Από την πλευρά του, ο 17χρονος Σάββας Δανιηλίδης, επίσης μαθητής στο 1ο ΓΕΛ Ευόσμου, λέει στη Greenagenda.gr ότι οι αγώνες αυτοί σίγουρα ήταν απόλυτα επιτυχημένοι. «Φρόντισαν να συνδυάσουν την ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς για την κλιματική κρίση με την επικοινωνία νέων από όλη την Ευρώπη μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο πιστεύω ότι ενισχύθηκε η οικολογική μας συνείδηση η οποία πλέον στηρίζεται σε γνωστικά θεμέλια που προέκυψαν από την ομαδική μας αναζήτηση για τα εξειδικευμένα θέματα του διαγωνισμού αλλά συνειδητοποιήσαμε όλοι, μέσω των συζητήσεων που κάναμε, ότι η νέα γενιά παγκοσμίως συμμερίζεται τις ίδιες ανησυχίες και αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα ουσιαστικής αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Με άλλα λόγια καταλάβαμε όλοι ότι αυτά που μας ενώνουν στις απόψεις μας και τις προτάσεις μας σε σχέση με το κλιματικό πρόβλημα είναι πολύ περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Αυτό θα ήταν ανέφικτο αν δεν μας είχε δοθεί το βήμα από το Climate of Change», σημειώνει.
Ο Σάββας αναφέρει ότι η νίκη ανήκει πρώτα από όλους στον Παναγιώτη Φανούλη που καθοδήγησε τη νικητήρια ομάδα που αποτελούνταν από παιδιά έξι διαφορετικών χωρών.
«Βέβαια η διάκριση αυτή έχει τεράστια αξία και για μένα και για τη Διαμάντω Καφετζή μιας και προκριθήκαμε στις Βρυξέλλες ως ομάδα ύστερα από αρκετό κόπο και συλλογική δουλειά, αλλά και συνολικά για το 1ο ΓΕΛ Ευόσμου αφού αποτελεί τεκμήριο της πολύ καλής δουλειάς που γίνεται στον όμιλο επιχειρηματολογίας του σχολείου μας.
» Νομίζω ότι αν μπορούσα να καθαρίσω τον πλανήτη θα ήταν πραγματικά αγνώριστος! Οι βασικές μου προτεραιότητες θα ήταν το να εξασφαλιστεί ένας κόσμος προσιτός σε όλους και να προστατευτεί το περιβάλλον. Ίσως αυτά τα δύο να μοιάζουν πολύ κοινά ωστόσο είναι ζωτικής σημασίας στον σύγχρονο κόσμο. Σε αυτόν υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που ζουν στην ανέχεια δίχως να έχουν πρόσβαση ούτε στα στοιχειώδη. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους καταπιεσμένοι από απολυταρχικά καθεστώτα που τους στερούν θεμελιώδη δικαιώματα. Ακόμη και σε ανεπτυγμένα κράτη κυριαρχούν οι διακρίσεις και η ανισότητα, το κράτος πρόνοιας υπολειτουργεί και οι κυβερνήσεις επιτρέπουν την κατάχρηση φυσικών πόρων. Όλα αυτά δεν έχουν θέση στον πλανήτη τον οποίο οραματίζομαι καθώς έχουν αντικατασταθεί από την καθολική δημοκρατία, τις ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης για όλους, την παροχή βασικών αγαθών για όλους, την εγκαθίδρυση νομοθετικού πλαισίου που προστατεύει το φυσικό περιβάλλον και την κριτική σκέψη ως εφόδιο της διάπλασης της προσωπικής άποψης του κάθε πολίτη».
Τον Σάββα ενοχλεί το γεγονός ότι οι ιθύνοντες επικεντρώνονται περισσότερο στο να πείθουν την κοινή γνώμη με λόγια για ψηφοθηρικούς σκοπούς και όχι μέσω πράξεων το οποίο φυσικά έχει μεγαλύτερη δυσκολία.
Για τη φετινή COP26 στη Γλασκώβη ο Σάββας δεν αισθάνεται ικανοποιημένος από τα αποτελέσματά της.
«Είναι χρέος μας να υπερτονίσουμε τις αδυναμίες της που κάθε άλλο παρά λίγες ήταν και οι οποίες την καθιστούν μη ικανοποιητική. Για παράδειγμα η συμφωνία για τον τερματισμό της αποψίλωσης δίνει το ελεύθερο στα κράτη που την υπέγραψαν να συνεχίσουν αυτήν την πρακτική για σχεδόν δέκα ακόμη χρόνια, τεκμήριο της αναβλητικότητας που επικρατεί μεταξύ των παγκόσμιων ηγετών. Συγχρόνως, στη συμφωνία για τη μείωση εκπομπών μεθανίου δεν εντάσσονται βασικοί συντελεστές του όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία ενώ η συμφωνία για την απομάκρυνση του άνθρακα ως πηγή ενέργειας δεν υπογράφηκε ούτε από την Κίνα ούτε από τις ΗΠΑ. Όταν λοιπόν στα αποτελέσματα της COP26 υπάρχουν τόσοι αστερίσκοι πώς μπορεί να είναι κανείς ικανοποιημένος;» καταλήγει ο Σάββας Δανιηλίδης.
Η 17χρονη Διαμάντω Καφετζή, μαθήτρια του 1ου ΓΕΛ Ευόσμου, πιστεύει πως ο τελικός ήταν αρκετά απαιτητικός και πως η νικήτρια ομάδα ανταπεξήλθε αξιοπρεπώς και γι' αυτό άξιζαν αυτή την νίκη.
«Οι πολίτες με το να κάνουν έστω μικρές αλλαγές στην καθημερινή τους ζωή, να ενημερώνονται για τις διεθνείς εξελίξεις που αφορούν την κλιματική αλλαγή και να διοργανώνουν ομαδικές δράσεις μπορούν να αποτελέσουν σημαντικοί συντελεστές της αντιμετώπισης της καταστροφής του περιβάλλοντος. Φυσικά όμως πρέπει να συμμετέχουν στα κοινά με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να ασκούν δύναμη στην εκάστοτε εξουσία. Από την άλλη η κυβερνήσεις πρέπει αρχικά να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του περιβαλλοντικού προβλήματος και δεύτερον να προβούν σε μια διεθνή δράση έναντι αυτού του προβλήματος».
Για τη διεξαγωγή της COP26 στη Γλασκώβη τόνισε ότι «το θέμα της κλιματικής αλλαγής προσεγγίστηκε ορθά όχι όμως επαρκώς και η κατάληξη αυτού του συνεδρίου δεν θεωρώ πως ήταν ικανοποιητική. Έγιναν φιλότιμες προσπάθειες για να βρεθεί μια κοινή γραμμή για όλες τις χώρες παρόλα αυτά θεωρώ πως πρακτικά τα αποτελέσματα ήταν αρκετά, ήταν όμως κάπως αναμενόμενο. Η απόλυτη συνεννόηση μεταξύ 200 χωρών είναι υπερβολικά ιδανική για να πραγματοποιηθεί, χωρίς βέβαια όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει μελλοντικά μια καθολική δράση».