Τι και αν η διαχρονική κυβερνητική πολιτική επιμένει στη διείσδυση των ΑΠΕ. Τι κι αν αυτό αποτελεί δέσμευση της χώρας για την απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα. Τι κι αν η εγκατάσταση των ΑΠΕ συνεισφέρει σημαντικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, αφού η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις τεχνολογίες αυτές δεν υπόκειται σε γεωπολιτικές επιδράσεις, ενώ είναι πάμφθηνη, επειδή δεν επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις των τιμών των ορυκτών καυσίμων. Τι κι αν η Ε.Ε. με τις κατευθυντήριες οδηγίες RePowerEU ζητεί από τα κράτη-μέλη την επίσπευση της διείσδυσης των ΑΠΕ για την ταχύτερη δυνατή απεξάρτηση (οικονομική, ενεργειακή, γεωπολιτική) από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, δεδομένου ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι κράτη-καταναλωτές και όχι παραγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου. Τι κι αν το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα «θέλει» μέχρι το 2030 το 35% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας να καλύπτεται από ΑΠΕ. Τι κι αν η ενεργειακή κρίση που διανύουμε ανέδειξε την αναγκαιότητα των ΑΠΕ. Εντούτοις, μια σειρά από επενδυτικά σχέδια, ιδίως αιολικών πάρκων, σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό «μπλοκάρονται» από αντιδράσεις περιφερειαρχών, δημάρχων και συλλόγων, ακόμα και βουλευτών. Αντιδράσεις, ιδίως σε κάποια νησιά, που εκφράζονται με προσβολή των περιβαλλοντικών όρων ενώπιον του ΣτΕ, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η υλοποίηση. Αντιδράσεις, τα κίνητρα των οποίων ποικίλλουν από ιδεολογικές εμμονές, πολιτικές σκοπιμότητες, τοπικά συμφέροντα ή ελλιπή ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών που συνήθως παραπληροφορούνται. Είναι προφανές το επίπεδο σχετικισμού των παραπάνω κινήτρων.
Η εγκατάσταση ιδίως των αιολικών πάρκων δεν μπορεί να γίνει οπουδήποτε, αλλά μόνο σε περιοχές που διαθέτουν υψηλό αιολικό δυναμικό. Και η χώρα δεν διαθέτει το ίδιο ανεμολογικό δυναμικό σε όλες τις περιοχές της. Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν λιγνιτικοί σταθμοί, αν οι χώροι εγκατάστασης δεν ήταν κοντά σε λιγνιτικά πεδία; Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υδροηλεκτρικοί σταθμοί, αν δεν ήταν σε περιοχές με υψηλό επίπεδο βροχοπτώσεων; Ολα αυτά είναι χιλιοειπωμένα και αυτονόητα. Αυτονόητο είναι ότι η προτεραιότητα κατανομής των σταθμών ΑΠΕ σχηματίζει χαμηλή τιμή στη χονδρεμπορική αγορά. Αυτονόητο είναι ότι συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Αυτονόητο είναι ότι οι δήμοι όπου εγκαθίστανται και οι δημότες τους, ειδικότερα, ωφελούνται οικονομικά, αφού λαμβάνουν ποσοστό επί των ακαθάριστων εσόδων της μονάδας παραγωγής. Αυτονόητο είναι ότι ωφελούνται εκ των πραγμάτων τα τοπικά δίκτυα. Αυτονόητο είναι ότι ωφελείται, π.χ., η ενεργειακή ασφάλεια του νησιού.
Η εγκατάσταση των αιολικών πάρκων, διότι κυρίως αυτά διώκονται, υπόκειται σε μια μακρόχρονη αδειοδοτική διαδικασία, το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας ανήκει στη δέουσα αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η Πολιτεία έχει θεσπίσει από το 2008 ένα χωροταξικό σχέδιο που περιέχει τις αρχές και τους κανόνες της χωροθέτησης των αιολικών σταθμών. Οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες ακολουθούν κατά γράμμα τα απαιτούμενα και έπειτα από πολύ χρόνο εγκρίνουν τους περιβαλλοντικούς όρους. Ε λοιπόν αυτές οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί με διεξοδική αξιολόγηση και με βάση τους κανόνες της επιστήμης, προσβάλλονται συνήθως για κάθε λόγο που μπορεί κάποιος να φανταστεί, αφού συνήθως προσωπικές απόψεις μετουσιώνονται σε λόγους ακύρωσης. Αλλος ενοχλείται από την παρουσία και μόνον των ανεμογεννητριών. Αλλος επειδή ισχυρίζεται ότι βλάπτεται το τοπίο. Αλλος επειδή θεωρεί ότι θα βλαφθεί ο τουρισμός, λες και σε άλλες χώρες με τουριστικούς προορισμούς δεν υπάρχουν ανεμογεννήτριες. Αλλος επειδή έτσι θέλει! Και η ανάπτυξη των ΑΠΕ σταματά εδώ. Ο επενδυτής αποθαρρύνεται να προχωρήσει και οι στόχοι της Πολιτείας και της Ε.Ε. παραμένουν στα χαρτιά.
Είναι προφανές ότι η παροχή της έννομης προστασίας για κάθε πολίτη είναι αναφαίρετο συνταγματικό του δικαίωμα. Ωστόσο, στο πλείστον των περιπτώσεων που αναφέρονται εδώ η άσκηση αυτή είναι κατάφωρα καταχρηστική και σκοπό έχει έναν· να μην εγκατασταθούν π.χ. αιολικά πάρκα πουθενά! Βεβαίως, θα ήταν άδικο να γενικεύσουμε τον αφορισμό, αφού σε πολλά νησιά μας οι ΑΠΕ και ιδίως η αιολική τεχνολογία είναι ευπρόσδεκτες. Υπό τις συνθήκες αυτές η χώρα δεν μπορεί να επιτύχει τους στόχους της και η οργανωμένη Πολιτεία πρέπει κάτι να κάνει άμεσα. Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να αρχίσει μια έντονη επικοινωνιακή πολιτική, ώστε να γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα της εγκατάστασης των ΑΠΕ. Δεν αρκεί η υπερπροσπάθεια των επιστημονικών φορέων για τον σκοπό αυτό, αλλά απαιτείται η δύναμη της κρατικής παρέμβασης. Αν δεν αναληφθεί σύντομα μια τέτοια πρωτοβουλία από την Πολιτεία, το 2030 το ενεργειακό σύστημα θα εξακολουθεί να είναι «έρμαιο» των ορυκτών καυσίμων και της μεταβλητότητας των τιμών τους. Αν όλα αυτά δεν διορθωθούν, τότε δεν σωζόμαστε με τίποτε!
*Ο κ. Θόδωρος Πανάγος είναι δικηγόρος, αναπληρωτής καθηγητής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και πρώην αντιπρόεδρος της ΡΑΕ. Το άρθρο του δημοσιεύθηκε στο Kathimerini.gr
Κε Πανάγο. Νομίζω ότι είναι παράλειψή σας και λόγω της νομικής σας ιδιότητας, ότι στην πανίδα των εγχώριων αντιδρώντων ( που αντιδρούν βασικά στην εκάστοτε χωροθέτηση και όχι στην έννοια των ΑΠΕ ) δεν προσθέσατε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) η οποία παρέπεμψε την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) όπου και καταδικάστηκε τον 12/2020 γιατί δεν θέσπισε Στόχους Διατήρησης (ΣΔ) για τις περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την προστασία της βιοποικιλότητας Natoura 2000 ( που εκτείνεται στο 27% της επικράτειας) ως όφειλε κατ εφαρμογήν των 2 οδηγιών, ήτοι για τα πουλιά και τους οικοτόπους. Με αποτέλεσμα την άναρχη χωροθέτηση Αιολικών κυρίως, εντός των περιοχών Ν 2000 (46%). Προηγήθηκαν ασφαλώς προειδοποιητικές επιστολές και οχλήσεις ήδη από το 2012 που έληξε η διορία της Ελλάδας να εφαρμόσει τα προβλεπόμενα από τις οδηγίες που είναι δεσμευτικά. Το ιστορικό παρατίθεται στην καταδικαστική απόφαση του ΔΕΕ. Οπως ξεκαθαρίζει το ΔΕΕ, η Δέουσα Εκτίμηση (ΔΕ) των επιπτώσεων ενός έργου ή δραστηριότητας στο περιβάλλον εντός του Ν.2000 που γίνεται με Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) και κατόπιν τα μέτρα διατήρησης του οικοτόπου γίνονται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε συσχετισμό με θεσπισμένους Στόχους Διατήρησης. Η Ελλαδα καταδικάστηκε δηλαδή γιατί δεν θέσπισε αυτό που είναι βάση αναφοράς για όλα τα άλλα. Έκαναν όμως και μια νομική παγαποντιά στον νόμο 4014/2011 όπου μεταφέρει τις δυο οδηγίες στο Ελληνικό δίκαιο γιατί πως αλλιώς θα προχωρούσαν οι αδειοδοτήσεις αφού ΕΣΚΕΜΕΝΑ δεν είχαν θεσπίσει την βασική προϋπόθεση της Ευρωπαϊκής (και Ελληνικής πλέον) νομοθεσίας, δηλ. Στόχους Διατήρησης με Π Δ ή υπουργικές αποφάσεις. Στον ν.4014/2011 αρθ10 παρ1 εδ. α μεταφέρεται σωστα η διαδικασία της οδηγίας, όμως αμέσως μετά στο εδ β ανατρέπονται ΟΛΑ γιατί δίνεται εναλλακτικά η δυνατότητα περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ad hoc ΕΟΑ ΧΩΡΙΣ να υπάρχουν θεσπισμένοι Στόχοι Διατήρησης, ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΙΝ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ Ν.2000 και κατά συνέπεια ΟΛΕΣ ανεξαιρέτως οι αδειοδοτήσεις εντός του Ν.2000 παραβιάζουν τις οδηγίες της ΕΕ.
Εγώ σε όλα αυτά διαβάζω, στυγνή εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων και όχι ενδιαφέρον για τον πλανήτη γιατί ως γνωστόν, η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι ισότιμος στόχος με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σύμφωνα και με τον ΟΗΕ και την ΕΕ.
Λέτε ότι τα αιολικά δεν μπορούν να τοποθετηθούν οπουδήποτε, αλλά μόνο όπου υπάρχει αιολικό δυναμικό.
Η Αυστρία έχει ομοιότητες με την Ελλάδα ως προς τον πληθυσμό και την αναλογία βουνών. Αν δείτε τον χάρτη της Αυστριακής ΡΑΕ, στις δυτικές επαρχίες που είναι Άλπεις δεν έχουν ούτε μια ανεμογεννήτρια ενώ πάνω από τα 800μ είναι 2%. Δεν καταστρέφουν το φυσικό τους απόθεμα. Οι περισσότερες είναι προς την Βιέννη σε περιοχές ήδη αλλοιωμένες από τον άνθρωπο και με λιγότερο αιολικό δυναμικό.
Ως προς το ΕΣΕΚ για το 2030 (7,05 GW) είχαν ξεπεραστεί ήδη από το 2020 αν λάβουμε υπ όψι τα εγκατεστημένα + αυτα σε προχωρημένη αδειοδότηση. Ακόμη και αναθεώρηση προς τα πάνω είναι ήδη καλυμμένη. Τι λογική υπάρχει με 10πλάσιες αιτήσεις από το ΕΣΕΚ που ουσιαστικά πλέον επέχουν την θέση της παλιάς άδειας παραγωγού; Κάποιοι έχουν μυριστεί ψητό. Μπορεί βεβαίως να έχουν και έναν υπερβάλλοντα ζήλο για την σωτηρία του πλανήτη.
Δεν σημαίνει κάτι το γεγονός, ότι στους στόχους εγκατάστασης αιολικών έχουμε προηγηθεί κατά 10 χρόνια ενώ στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την βιοποικιλότητα έχουμε καθυστερήσει πολύ πάνω από 10 χρόνια γιατί ο Ιούλιος του 2012 ήταν η απώτατη προθεσμία.
Λέτε πως οι ΑΠΕ προσφέρουν στην ενεργειακή ασφάλεια:
Ο πρωθυπουργός μας διαβάζει Bill Gates o οποίος με την σειρά του, για να καταλάβει που βρισκόμαστε, διαβάζει Vaclav Smil. O Smil τον Νοέμβριο του 2021 στην Ισπανία σε συνάντηση για το φυσικό αέριο (ΦΑ) ως μεταβατικό καύσιμο, έδωσε στοιχεία που αντικρούουν αυτά που λέτε. Συγκεκριμένα είπε, ότι επειδή το πρόβλημα της αποθήκευσης ρεύματος δεν έχει λύση στο ορατό μέλλον, αν έχεις αιολικά, θα πρέπει να έχεις εξασφαλίσει αρκετό φυσικό αέριο για τους σταθμούς εξισορρόπησης. Το τέλειο παράδειγμα -είπε- είναι η Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 2021. Ο αέρας ήταν λίγος και η παραγωγή τους έπεσε από το 15-18% στο 5% με αποτέλεσμα να πέσουν τα αποθέματα ΦΑ και να ανέβουν οι τιμές του. Η δε Γερμανία το ίδιο εξάμηνο παρήγαγε πιο πολύ ρεύμα με κάρβουνο παρά με αιολικά. Και αυτό μετά απο 20 χρόνια energy vente όπου ξόδεψαν 600 δις για να εγκαταστήσουν 60 GW αιολικών και 50 GW φωτοβολταϊκων. Πρόσθεσε ακόμα ότι οι ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία χωρίς να έχουν πολιτική για την κλιματική αλλαγή, μείωσαν κατα 8,5% τις εκπομπές CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή κυρίως αλλάζοντας από κάρβουνο σε ΦΑ που το ίδιο ποσοστό πέτυχε και η Γερμανία με τις ΑΠΕ και τα δις που ξόδεψε.
Νομίζω ότι η εικόνα είναι το αντίθετο από αυτό που περιγράφετε.