του Θοδωρή Καραουλάνη
Ιστορική θα μείνει η Παρασκευή 22 Απριλίου 2016 στα χρονικά της προστασίας του περιβάλλοντος και των περιπετειών των δασικών χαρτών και του Κτηματολογίου στη χώρα μας.
Και αυτό γιατί – και πάλι χωρίς επίσημη ενημέρωση του ΥΠΕΝ, παρότι είχε μεσολαβήσει μόλις μία μέρα ΠΡΙΝ συνέντευξη τύπου στο Υπουργείο – δημοσιεύθηκε κοινή υπουργική απόφαση του Πάνου Σκουρλέτη και του Γιάννη Τσιρώνη με την οποία καθορίζονται τα κριτήρια χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως «οικιστικής πύκνωσης».
Η εξέλιξη χαρακτηρίζεται ιστορική διότι αφενός το ίδιο το ΥΠΕΝ θεωρεί τις «οικιστικές πυκνώσεις» ως το «αυγό του Κολόμβου» προκειμένου να προχωρήσουν οι δασικοί χάρτες αλλά και να επιλυθούν προβλήματα δεκαετιών με οικισμούς (νόμιμους, ημινόμιμους ή παράνομους) σε δασικές εκτάσεις. Βέβαια αυτή η πρόθεση του ΥΠΕΝ δεν έχει κριθεί ακόμη από το Συμβούλιο της Επικρατείας και αυτή η Υπουργική Απόφαση είναι η πρώτη διοικητική πράξη που μπορεί να αμφισβητηθεί ενώπιων του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας. Κάτι τέτοιο είναι βέβαια πιθανόν αλλά μάλλον μη αναμενόμενο. Πιθανότερο είναι να προσβληθεί κάποια επόμενη απόφαση ορισμού από ΟΤΑ κάποιας περιοχής ως οικιστικής πύκνωσης και τότε να κριθεί η συνταγματικότητα της ρύθμισης.
Αφετέρου η εξέλιξη είναι ιστορική γιατί για πρώτη φορά δασική έκταση ή δάσος εξαιρείται – έστω υπό προϋποθέσεις – από τη σύνταξη δασικού χάρτη. Παρά τη πρόβλεψη που αναφέρει ο νόμος, δηλαδή της προσθήκης «τηρουμένων των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας», πολλοί τονίζουν ότι έχει ανοίξει «κερκόπορτα» αλλαγής της (συνταγματικά επιβαλλόμενης) προστασίας των δασικών εκτάσεων από αλλαγή χρήσης.
Τι όμως προβλέπει ακριβώς η απόφαση 34844 που υπεγράφη στις 11/7, αναρτήθηκε στη Διαύγεια και αναμένουμε το σχετικό ΦΕΚ;
Με την απόφαση καθορίζονται ως κριτήρια προσδιορισμού του περιγράμματος της οικιστικής πύκνωσης
α) ο ελάχιστος αριθμός συγκέντρωσης κτιρίων που ανέρχεται σε πενήντα (50)
και
β) η μέση αναλογία αριθμού κτιρίων που ανάγεται στην επιφάνεια που περιλαμβάνεται στο ιώδες περίγραμμα (δηλαδή η αποτύπωση της οικιστικής πύκνωσης στο χάρτη)
Ειδικότερα για τον προσδιορισμό της επιφάνειας της έκτασης που περιλαμβάνεται εντός του ιώδους περιγράμματος ισχύουν τα ακόλουθα:
αα. Όταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι ίσος ή μεγαλύτερος των 50, αναλογεί τουλάχιστον ένα (1) κτίριο ανά 500τμ.
ββ. Όταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι μεγαλύτερος των 100, αναλογεί τουλάχιστον ένα (1) κτίριο ανά 1.000τμ.
γγ. Όταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι μεγαλύτερος των 400, αναλογεί τουλάχιστον ένα (1) κτίριο ανά 2.000τμ.
Για τον υπολογισμό των ως άνω επιφανειών δεν λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος της κάθε ιδιοκτησίας, αλλά μόνο το σύνολο της περιοχής εντός του ιώδους περιγράμματος. Οι κορυφές του ιώδους περιγράμματος πρέπει κατά το δυνατόν να ταυτίζονται με κτίρια.
Βάσει των ανωτέρω προσδιορίζονται, με ευθύνη των οικείων Ο.Τ.Α., ιώδη περιγράμματα για τις οικιστικές πυκνώσεις, τα οποία διαβιβάζονται στις οικείες Διευθύνσεις Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προκειμένου να εξαιρεθούν από την ανάρτηση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 23 του ν. 3889/2010 όπως ισχύει. Κατά την ανάρτηση του δασικού χάρτη της ευρύτερης περιοχής, το περιεχόμενο του δασικού χάρτη εντός των ιωδών περιγραμμάτων παραμένει ορατό και εκτός διαδικασίας ανάρτησης. Τυχόν δασικές εκτάσεις εντός των περιοχών των οικιστικών πυκνώσεων συνεχίζουν να υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Πρέπει όμως να θυμίσουμε τι ακριβώς αφορούν οι «οικιστικές πυκνώσεις» ή, όπως αρχίζει να λέγεται στην αργκό των δασολόγων και μελετητών «η μωβ γραμμή» (ιώδες περίγραμμα, όπως αναφέρει ο νόμος), για να κάνουν λίγο χιούμορ με το πένθος που θυμίζει το συγκεκριμένο χρώμα…
Σύμφωνα με το νόμο 4389/2016 οι υπηρεσίες δόμησης πρέπει να στείλουν άμεσα, εντός 4 μηνών, ηλεκτρονικά, πάνω στο σχετικό ηλεκτρονικό υπόβαθρο, στην ΕΚΧΑ τα όρια των οικισμών. Με πορτοκαλί χρώμα αποτυπώνουν τους οικισμούς που έχουν απολύτως νόμιμα όρια ενώ με κίτρινο χρώμα αποτυπώνονται οι οικισμοί που έχουν προβλήματα νομιμότητας των ορίων τους ή δεν έχουν καθορισθεί τα όρια με πράξεις της διοίκησης αλλά είναι παλαιοί και υπαρκτοί. Μέχρι εδώ, οι προβλέψεις προϋπήρχαν. Το νέο που ήρθε με το άρθρο 155 ήταν οι «οικιστικές πυκνώσεις» όπου συγκεκριμένα αναφέρεται ότι:
«Το περίγραμμα των οικιστικών πυκνώσεων που δεν υπάγονται στις κατηγορίες α' και β' της παραγράφου 2 αποτυπώνονται με ιώδες χρώμα. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που θα εκδοθεί εντός μηνός θα καθοριστούν τα κριτήρια προσδιορισμού της οικιστικής πύκνωσης για τις ανάγκες εφαρμογής της παρούσας. Εντός έξι (6) μηνών από την έκδοση της ως άνω Υπουργικής Απόφασης οι τεχνικές υπηρεσίες των Ο.Τ.Α αποτυπώνουν με ιώδες χρώμα το περίγραμμα των οικιστικών πυκνώσεων που δεν υπάγονται στις κατηγορίες α' και β' της παραγράφου 2, εφαρμοζομένων των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας. Στις περιοχές που υφίσταται θεωρημένος δασικός χάρτης η ως άνω εξάμηνη προθεσμία περιορίζεται στους δύο (2) μήνες. Τα περιγράμματα των οικιστικών πυκνώσεων της παρούσας παραγράφου διαβιβάζονται εντός της ως άνω προθεσμίας, στην Ε.Κ.ΧΑ. Α.Ε., η οποία τα αποστέλλει αμελλητί στην Διεύθυνση Δασών για να εξαιρεθούν από την ανάρτηση στο δασικό χάρτη κατά το άρθρο 14 του παρόντος νόμου και στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την περιβαλλοντική και πολεοδομική τους διαχείριση, ώστε να προχωρήσει η διαδικασία ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο αυτόν».
Βέβαια ακόμη και σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, με τα σφικτά χρονοδιαγράμματα που το ίδιο επέβαλλε, το ΥΠΕΝ δεν έχει προλάβει προς το παρόν τις προθεσμίες που το ίδιο εισηγήθηκε στη Βουλή για τον εαυτό του. Ας ελπίσουμε ότι αυτό δεν θα αφορά το σύνολο του έργου των δασικών χαρτών. Αν και όλοι οι εμπλεκόμενοι πιστεύουν το αντίθετο…
Το ΥΠΕΝ με την έκδοση της απόφασης πέταξε το μπαλάκι στις Υπηρεσίες Δόμησης και στους Δήμους. Ώρα να δούμε πως πραγματικά θα προχωρήσει η εφαρμογή των καινοφανών αυτών διατάξεων. Και κυρίως πως θα αντιδράσουν οι πολίτες…
