του Θοδωρή Καραουλάνη
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε χθες ότι κατέθεσε χθες στη Βουλή το πολυαναμενόμενο σχέδιο νόμου για το δομημένο περιβάλλον και την αυθαίρετη δόμηση. Και ενώ το Υπουργείο έχει ανακοινώσει την κατάθεση αυτού του νομοσχεδίου εδώ και δυόμιση χρόνια και προετοιμάζει το συγκεκριμένο κείμενο επί ενάμιση χρόνο περίπου, δεν απέφυγε ένα «φάουλ» που μοιάζει πραγματικά απίστευτο!
Υποτίθεται ότι το σχέδιο νόμου αυστηροποιεί και εκσυγχρονίζει το πλαίσιο για δόμηση στη χώρα και για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης. Ειδικά στο θέμα των αυθαιρέτων, το Υπουργείο ακολουθεί τη «σίγουρη οδό» και επαναλαμβάνει, με μικρές διαφοροποιήσεις, το κύριο μέρος των ρυθμίσεων του «νόμου Καλαφάτη» (Ν.4178/2013), ο οποίος άλλωστε είναι ο μόνος νόμος αυθαιρέτων που έχει κριθεί συνταγματικά ανεκτός από το ΣτΕ μετά τον νόμο Τρίτση του 1983 (που ήταν εκτελεστικός του Συντάγματος). Άλλωστε το κύριο πολιτικό επιχείρημα που θέλει η κυβέρνηση να περάσει είναι η ελάφρυνση των προστίμων των αυθαιρέτων για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα.
Όμως, παρά τη μεγάλη χρονική προετοιμασία και το γεγονός ότι βασίστηκαν σε υφιστάμενο κείμενο (το νόμο) το σφάλμα (ή η γκάφα, όπως μας λένε μηχανικοί και συμβολαιογράφοι της αγοράς που το διάβασαν) ήρθε από εκεί που δεν το περίμενε κανείς! Στην καρδιά του νόμου!
Και αυτό διότι το κύριο όπλο του κράτους για την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης είναι η απαγόρευση πωλήσεων και κάθε είδους δικαιοπραξιών σε ακίνητα με αυθαιρεσίες. Διαβάζοντας λοιπόν τον νόμο - και ειδικότερα το άρθρο 82 - προκύπτει ευθέως ότι απαγορεύεται η μεταβίβαση και οι δικαιοπραξίες σε ακίνητα που έχουν ενταχθεί στους νόμους 4014/2011 (Παπακωνσταντίνου) και 4178/2013 (Καλαφάτη)! Δηλαδή αφαιρούν το δικαίωμα δικαιοπραξίας σε όσους εμπιστεύτηκαν το κράτος, πλήρωσαν μεγάλα ποσά και δήλωσαν το αυθαίρετο με κύριο κίνητρο ακριβώς αυτή τη δυνατότητα!
Συγκεκριμένα στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 82, το οποίο έχει τίτλο «Απαγόρευση δικαιοπραξιών σε ακίνητα με αυθαίρετες κατασκευές ή πολεοδομικές παραβάσεις» αναφέρεται επί λέξει:
1. α) Απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 παρ. 1. Στην ανωτέρω απαγόρευση εμπίπτουν και τα ακίνητα τα οποία εισφέρονται σε εταιρεία.
β) Δεν επιτρέπεται η μίσθωση και παραχώρηση ακινήτων στα οποία έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 παρ. 1.
Όμως στη δεύτερη παράγραφο προστίθεται το εξής εδάφιο, για όσα κτήρια με παραβάσεις έχουν με κάποιον τρόπο «τακτοποιηθεί» πολεοδομικά στο παρελθόν:
«2. Από τις διατάξεις της παρ. 1 εξαιρούνται τα ακίνητα στα οποία έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις που:
α) υφίστανται πριν από τις 30-11-1955, ημερομηνία έναρξης ισχύος του από 9-8-1955 β.δ.,
β) έχουν απαλλαγεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 720/1977 (Α’ 297),
γ) έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 1337/1983 ή των παρ. 8 και 10 του άρθρου 9 του ν. 1512/1985 (Α’4),
δ) έχει ανασταλεί η κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15, 16, 20 και 21 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), χωρίς όμως να έχει απορριφθεί με απόφαση του αρμόδιου, κατά περίπτωση, οργάνου η αίτηση για την εξαίρεση από την κατεδάφιση,
ε) έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3399/2005 (Α’ 255),
στ) έχει περατωθεί η διαδικασία διατήρησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3775/2009 (Α’ 122) ή του ν. 3843/2010 (Α’ 62), και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται σε αυτές, ή έχει περατωθεί η διαδικασία της διατήρησης με τις προϋποθέσεις του παρόντος,
ζ) έχει περατωθεί η διαδικασία καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου ή έχει καταβληθεί ποσοστό 30% του ενιαίου ειδικού προστίμου, κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου
η) που έχουν νομιμοποιηθεί ή εξαιρεθεί από την κατεδάφιση ή έχει εκδοθεί γι’ αυτά οικοδομική άδεια από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού σύμφωνα με την παρ. 2, εδ. β’ του άρθρου 5 του ν. 2730/1999 (Α’ 130), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 5 του ν. 2947/2001 (Α’ 228) και τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την παρ. 18, εδ. δ’ του ν. 3207/2003 (Α’ 302).»
Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει ότι τα μόνα αυθαίρετα που μπορεί να μεταβιβαστούν είναι όσα αναφέρονται στις ανωτέρω περιπτώσεις. Τι λείπει; Μα, όσα έχουν υπαχθεί στις διατάξεις των νόμων 4014 και 4178! Επομένως, αν η κυβέρνηση δεν διορθώσει το νομοσχέδιο αυτά τα ακίνητα υπάγονται στην απαγόρευση της πρώτης παραγράφου!
Δείτε εδώ ολόκληρο το σχέδιο νόμου όπως έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Βουλής.
Είναι εμφανές ότι στο Υπουργείο έκαναν «χοντρή γκάφα»! Ξέχασαν να προσθέσουν στο τέλος της παραγράφου Ζ που γράφουμε πιο πάνω το «και των νόμων 4014/2011 και 4178/2013». Όμως αυτή η παράλειψη πετάει εκτός αγοράς περισσότερα από ένα εκατομμύριο αυθαίρετα που έχουν ήδη δηλωθεί στο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ και για τα οποία το κράτος έχει εισπράξει ήδη σχεδόν 2 δισ. ευρώ και αναμένει άλλα τόσα τουλάχιστον! Τα οποία φυσικά κανείς δεν θα πληρώσει και θα ζητήσουν και την επιστροφή των δύο δισ. ευρώ αν δεν υπάρξει άμεσα διόρθωση!
Η διαδικασία της διόρθωσης βέβαια με την προσθήκη αυτών των λέξεων είναι απλή: λέγεται νομοτεχνική βελτίωση και μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή από την έναρξη της συζήτησης του νομοσχεδίου μέχρι την ψήφισή του. Και επειδή το συγκεκριμένο «λάθος» του Υπουργείου έρχεται σε ευθεία αντίθεση με όσα αναφέρονται στις επόμενες παραγράφους του νομοσχεδίου, όπου περιλαμβάνονται στις διαδικασίες που ακολουθούνται τα ακίνητα που έχουν δηλωθεί στους νόμους 4014 και 4178, είναι προφανές ότι το Υπουργείο έκανε λάθος. Και μάλλον το λάθος ήταν στο copy-paste από τον προηγούμενο νόμο… Η προχειρότητα όμως στο «άρθρο – κλειδί» για την εφαρμογή του νόμου και την καταπολέμηση των αυθαιρέτων δεν δικαιολογείται. Είναι η «καρδιά» του νόμου! Ειδικά όταν προετοίμαζαν το νόμο επί ενάμιση χρόνο… Και με σιγουριά ο Γιώργος Σταθάκης που θα εισηγηθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο των 124 σελίδων και σχεδόν 58.500 λέξεων θα έχει να κάνει πολλές ακόμη διορθώσεις, αλλαγές και τροποποιήσεις, καθώς αυτό που αναδεικνύουμε σήμερα είναι μόνο το πιο «χοντρό» από τα «λάθη» που εντοπίσαμε με την πρώτη ανάγνωση…
Και κάτι τελευταίο: Η απαγόρευση δικαιοπραξιών για τα αυθαίρετα αφορά – για πρώτη φορά - και τη μίσθωση και παραχώρηση ακινήτων. Δηλαδή σχεδόν απαγορεύεται σε όλα τα ακίνητα (γιατί όλα τα ακίνητα έχουν μία έστω μικροαυθαιρεσία ή μικροπαράβαση) και η ενοικίαση και η δωρεάν παραχώρηση! Αλλά δεν μας διαφωτίζει ο νόμος πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί αυτή η απαγόρευση, αφού δεν απαιτείται βεβαίωση για αυτές τις περιπτώσεις – οπότε η αγορά τεκμαίρει ότι απλώς μπήκε για να έχει ο Υπουργός το δικαίωμα κάποια στιγμή να βγάλει μια απόφαση για το πώς ακριβώς θα γίνει κάτι τέτοιο…
