του Θοδωρή Καραουλάνη
Προχειρότητα, ασυνεννοησία, εσκεμμένη αμέλεια ή απλά αδιαφορία; Είναι να απορεί κανείς με τις απίστευτες παρενέργειες που δημιουργεί η αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο για τις χρήσεις γης που πέρασε το ΥΠΕΝ στο πρόσφατο πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα, όπως έγραψε αναλυτικά η Greenagenda. Ειδικά στο τομέα των… αποβλήτων!
Εκτός από τα προβλήματα που καλύψαμε αναλυτικά στο αρχικό μας άρθρο αλλά και τα εμπόδια που δημιουργούνται στις τουριστικές επενδύσεις, η πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ για «επιστροφή στο παρελθόν» των χρήσεων γης δημιουργεί μία ακόμη «μη αναμενόμενη» παρενέργεια, όπως αποκαλύπτει σήμερα η Greenagenda: ακυρώνει στην πράξη το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων!
Είναι πραγματικά απίστευτο! Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Το ΥΠΕΝ επέλεξε αντί να αλλάξει το νόμο 4269 για τις χρήσεις γης να καταργήσει τις σχετικές διατάξεις και να επαναφέρει σε ισχύ το ΠΔ με τίτλο «Κατηγορίες και περιεχόμενο χρήσεων γης» του 1987. Ο νόμος 4269 του 2014 προέβλεπε αναλυτικά τις χρήσεις γης που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ενσωμάτωση εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων κάθε είδους στον πολεοδομικό σχεδιασμό κάθε περιοχής.
Μάλιστα στη γενική κατηγορία χρήσεων γης με τον τίτλο «Εγκαταστάσεις αστικών υποδομών κοινής ωφέλειας –ΑΥ» μπορούσαν να καθορίζονται μία ή περισσότερες από τις παρακάτω χρήσεις:
1. Σταθμοί μεταφόρτωσης απορριμμάτων
2. Εγκαταστάσεις ανακύκλωσης συσκευασιών και υλικών
3. Χώρος επεξεργασίας, αποθήκευσης και διάθεσης στερεών αποβλήτων
4. Επεξεργασία, αποθήκευση, καύση, στερεών τοξικών αποβλήτων
5. Μονάδες και εγκαταστάσεις επεξεργασίας και καύσης απορριμμάτων και υπολειμμάτων αυτών
6. Χώρος επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων (βιολογικός καθορισμός)
7. Δεξαμενές νερού - αφαλάτωσης, λιμνοδεξαμενές
8. Εγκαταστάσεις παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και τα συνοδά έργα αυτών, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, φυσικού αερίου, διαχείρισης αποβλήτων, απορριμμάτων κ.λπ. και συναφείς εγκαταστάσεις
9. Εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
10. Εγκαταστάσεις σταθμών βάσης κεραιών τηλεπικοινωνιών, ραδιοφωνικών, τηλεοπτικών σταθμών και κεραιών κινητής τηλεφωνίας
11. Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ)
12. Συναφείς με τις αστικές υποδομές εγκαταστάσεις.
Μετά την αλλαγή και την «επιστροφή στο 1987» καμία από αυτές τις χρήσεις δεν προβλέπεται. Το χειρότερο όμως, το οποίο πραγματικά προκαλεί απορίες για την επιλογή του ΥΠΕΝ, είναι ότι το ΠΔ του 1987 δεν προβλέπει ΚΑΜΙΑ χρήση γης για διαχείριση αποβλήτων! Σε καμία γενική ή ειδική κατηγορία χρήσεων γης δεν υπάρχει κάποια αναφορά - ή έστω συνάφεια - με εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων! Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από την τρέχουσα εβδομάδα δεν μπορούν πλέον να χωροθετηθούν, να αδειοδοτηθούν και να λειτουργήσουν εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων οποιουδήποτε είδους και μεγέθους εντός αστικού ιστού ή σε οποιαδήποτε εντός σχεδίου περιοχή της χώρας!
Αυτό ακριβώς το νέο πρόβλημα αδυναμίας χωροθέτησης και αδειοδότησης εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων σε εντός σχεδίου περιοχές οδηγεί σε ακύρωση – η τουλάχιστον αναστολή – του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων! Δηλαδή της πιο εμβληματικής και πιο ουσιαστικής παρέμβασης της κυβέρνησης μέχρι σήμερα στα θέματα περιβάλλοντος! Αυτό συμβαίνει διότι βάση του νέου ΕΣΔΑ είναι η διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή. Και κύριο (ή μάλλον μοναδικό…) εργαλείο για να συμβεί αυτό είναι αφενός οι χωριστοί κάδοι ανά ρεύμα αποβλήτου και αφετέρου η λειτουργία «Πράσινων Σημείων», όπως ρητά αναφέρει ο νέος ΕΣΔΑ.
Ο νέος ΕΣΔΑ αναφέρει ότι βασικός άξονας πολιτικής είναι η υποχρέωση των Δήμων να κάνουν τοπική διαχείριση και μάλιστα επί λέξει «τη δυνατότητα χωροθέτησης ήπιων υποδομών διαχείρισης, εντός πολεοδομικού ιστού». Με την αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο των χρήσεων γης αυτό ακριβώς πλέον απαγορεύεται!
Για την εφαρμογή της Διαλογής στην Πηγή (ως βασικού άξονα πολιτικής του νέου ΕΣΔΑ) προβλέπεται μεταξύ άλλων «υιοθέτηση μέτρων και δημιουργία νέου δικτύου Πράσινων Σημείων ή/και Κέντρων Ανακύκλωσης Εκπαίδευσης για τη Διαλογή στην Πηγή (ΚΑΕΔΙΣΠ)». Μετά την αλλαγή όμως στις χρήσεις γης καμία από τις δύο αυτές υποδομές δεν μπορεί πλέον να χωροθετηθεί εντός σχεδίου! Υπάρχει βέβαια η «εναλλακτική» της εγκατάστασης σε εκτός σχεδίου περιοχές αλλά πέρα από τα προβλήματα (χρονικά και άλλα) που έχει μία τέτοια επιλογή, ακυρώνει την ίδια τη σύλληψη της διαλογής στην ΠΗΓΗ, δηλαδή κοντά στο κάθε σπίτι ή επιχείρηση που παράγει απόβλητα!
Χωρίς Πράσινα Σημεία και Κέντρα Ανακύκλωσης στις πόλεις και στις αστικές περιοχές της χώρας είναι προφανές ότι δεν μπορεί να προχωρήσει ο νέος ΕΣΔΑ. Είναι πραγματικά να απορεί κανείς με τις εμπνεύσεις του ΥΠΕΝ!
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος λοιπόν, μπροστά στο θόρυβο που δημιουργήθηκε από τη Δευτέρα και μετά τόσο από το δικό μας μέσο όσο και από άλλες ηλεκτρονικές ιστοσελίδες και εφημερίδες προσπαθεί από χθες με αλλεπάλληλες επαφές με δημοσιογράφους να πείσει ότι η χώρα δεν γυρνά στο 1987 με τις χρήσεις γης που άλλαξαν και δεν δημιουργούνται τα προβλήματα αυτά…
Ωστόσο εντυπωσιάζει το γεγονός ότι αυτές τις διαβεβαιώσεις το ΥΠΕΝ έχει επιλέξει να μην τις κάνει μέχρι στιγμής επισήμως αλλά μόνο σε προφορικές συζητήσεις με κάποιους δημοσιογράφους, κυρίως μέσω της Γενικής Γραμματέως Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ρένας Κλαμπατσέα και φυσικά των γνωστών «κύκλων»… Η ΓΓ του Υπουργείου λοιπόν διαβεβαιώνει άπαντες ότι ένα νέο ΠΔ για τις χρήσεις γης είναι «σχεδόν έτοιμο», καλύπτει όλα τα τυχόν προβλήματα – και τα θέματα διαχείρισης απορριμμάτων – και θα παρουσιαστεί στις επόμενες είκοσι ημέρες. Ωστόσο ένα ΠΔ «σχεδόν έτοιμο», όπως γνωρίζουν οι πάντες, λόγω των διαδικασιών που απαιτούνται (αποστολή και εξέταση στο Συμβούλιο της Επικρατείας του σχεδίου ΠΔ, επιστροφή για ενσωμάτωση παρατηρήσεων, νέα αποστολή στο ΣτΕ, υπογραφές, δημοσίευση κλπ) στην καλύτερη περίπτωση θα απαιτήσει τουλάχιστον 6 μήνες. Σε αυτούς τους τουλάχιστον 6 μήνες (που θα είναι πρακτικά περισσότεροι…), οι οποίοι είναι απολύτως κρίσιμοι για την εφαρμογή του νέου Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων, οι δήμοι της χώρας δεν μπορούν να προχωρήσουν τη χωροθέτηση ούτε «πράσινων σημείων» ούτε οποιασδήποτε άλλης εγκατάστασης διαχείρισης αποβλήτων εντός αστικού ιστού!
Πραγματικά εντυπωσιάζει το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία έχει επιλέξει να μην τοποθετηθεί ακόμη στα ΜΜΕ για τα προβλήματα που δημιουργεί η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τις χρήσεις γης, ενώ κύκλοι του Υπουργείου παραπέμπουν στην αιτιολογική έκθεση της διάταξης που «δεσμεύει το Υπουργείο» σε έκδοση νέου ΠΔ, χωρίς όμως να απαντούν στο θέμα του χρονοδιαγράμματος έκδοσης του νέου ΠΔ, που φυσικά δεν αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση!
