Συνέντευξη στον Νίκο Αβουκάτο
Εφ' όλης της... ανακυκλώσιμης ύλης συνέντευξη στη Greenagenda.gr παραχώρησε ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, Νίκος Χιωτάκης.
Ο κ. Χιωτάκης εξηγεί πώς οι ΟΤΑ θα υλοποιήσουν την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, ενώ επισημαίνει ότι με την ψήφιση του Εθνικού Σχεδίου θα ξεκαθαριστεί πότε και πώς θα τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω» ή «Κερδίζω όσο Διαχωρίζω».
Ο ίδιος εκτιμά ότι πολλοί πλέον δήμοι οργανώνονται για να μπορέσουν να λειτουργήσουν στο άμεσο μέλλον τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων ώς το 2022.
Σημειώνει, δε, ότι για να αυξηθεί η περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών, ο ΕΟΑΝ, με νέες πρωτοβουλίες και δράσεις, θα στηρίξει με τα μέσα που διαθέτει την προσπάθεια ώστε να γίνει η ανακύκλωση «στάση ζωής» και μέρος της καθημερινότητας όλων.
Πώς μπορούν οι ΟΤΑ να θέσουν σε εφαρμογή τις διατάξεις που σχετίζονται με την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων;
Σκοπός του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης είναι η εφαρμογή της εθνικής πολιτικής για την πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση προϊόντων και αποβλήτων, για τα οποία εφαρμόζονται προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΟΑΝ αναλαμβάνει νέες πρωτοβουλίες και αναπτύσσει συνεργασίες, ώστε να ανταποκριθούμε ως χώρα στους στόχους που θέτουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες και ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων, αλλά και για την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Καθώς η κυκλική οικονομία καθίσταται κεντρικός πυλώνας της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής, ο ρόλος των Δήμων αναβαθμίζεται δραστικά. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί το βασικό πυλώνα στον οποίο θα στηρίξουμε την υιοθέτηση νέων μοντέλων διαχείρισης των απορριμμάτων, που επιταχύνουν τη στροφή προς την κυκλική οικονομία.
Ενώ καθοριστικός είναι ο ρόλος των Δήμων στην ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, όσον αφορά την υιοθέτηση νέων συμπεριφορών και την εξοικείωσή τους με την ανακύκλωση. Σε αυτή τη νέα πρόκληση, που αποτελεί «εθνικό στοίχημα», ο ΕΟΑΝ θα σταθεί στο πλευρό των δήμων. Δημιουργούμε μια ισχυρή «πράσινη συμμαχία», που προβλέπει την άμεση και δραστική αναβάθμιση της τεχνογνωσίας και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε θέματα ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας.
Στο κατώφλι της δεκαετίας 2020-2030, ο ΕΟΑΝ θέτει στο επίκεντρο της νέας στρατηγικής του τη στροφή προς την Κυκλική Οικονομία, ως μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, αναδεικνύοντας την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε βασικό επιχειρησιακό βραχίονα. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υποστήριξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε θέματα Ανακύκλωσης, που θα περιλαμβάνει εκδόσεις, ψηφιακές εφαρμογές και κύκλους σεμιναρίων για στελέχη της αυτοδιοίκησης με στόχο να επιλύσει υπαρκτά προβλήματα, να προσφέρει τεχνογνωσία και να επιταχύνει τη στροφή προς μία κοινωνία ανακύκλωσης.
Οι Δήμοι ασφαλώς και μπορούν, με την απαραίτητη υποστήριξη σε πόρους, μέσα και τεχνογνωσία, να προχωρήσουν στην υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου διαχείρισης των απορριμμάτων. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών, γιατί χωρίς αυτήν, κανένα σχέδιο, όσο καλό κι αν είναι, δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
Πότε θα τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω» ή «Κερδίζω όσο Διαχωρίζω»;
Το σύστημα αυτό αναφέρεται στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, το οποίο παρουσιάστηκε το προηγούμενο καλοκαίρι από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, η οποία τόνισε πως στόχος του σχεδίου είναι να εφαρμόζεται η αρχή «πληρώνω όσο πετάω» και εξήγησε ότι τα απορρίμματα θα ζυγίζονται με κάποιον τρόπο, ώστε οι πολίτες να ενθαρρύνονται να κάνουν οικονομική διαχείριση ή θα αποθαρρύνονται να λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Επισημάνθηκε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά τους δήμους καθώς έχει να κάνει με τον τρόπο που υπολογίζεται το ύψος των δημοτικών τελών που καταβάλλουν οι πολίτες. Με την ψήφιση του Εθνικού Σχεδίου θα ξεκαθαριστεί πότε και πώς θα τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα αυτό.
Όσον αφορά την εφαρμογή της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων σε καφέ κάδους έως το τέλος του 2022. Είναι εφικτός ο στόχος; Γιατί είναι ελάχιστοι οι δήμοι που ήδη συλλέγουν βιοαπόβλητα.
Αν και η δημιουργία ρεύματος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων δεν εμπίπτει στο αντικείμενο του ΕΟΑΝ, μπορώ από την εμπειρία μου ως Δήμαρχος Κηφισιάς επί 4 τετραετίες κι αντιπρόεδρος της Ε.Ε. του ΕΔΣΝΑ σήμερα, να σας πω ότι όσον αφορά την Αττική τον τελευταίο χρόνο έχουν γίνει σημαντικά βήματα μπροστά στον τομέα αυτόν. Πράγματι είναι λίγοι οι Δήμοι που σήμερα συλλέγουν βιοαπόβλητα αλλά είναι πολλοί πλέον αυτοί που οργανώνονται για να μπορέσουν να λειτουργήσουν στο άμεσο μέλλον τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων.
Αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δυστυχώς και στο ζήτημα αυτό, όπως και στην ανακύκλωση, χάθηκε πολύς χρόνος και τώρα είμαστε υποχρεωμένοι μέσα σε ελάχιστο διάστημα, να κάνουμε όσα δεν έγιναν εδώ και δεκαετίες. Κρίνοντας λοιπόν από την περίπτωση της Αττικής , στην οποία τον τελευταίο χρόνο έγινε συστηματική προσπάθεια να ενισχυθούν οι Δήμοι με «καφέ» εξοπλισμό ( οχήματα και κάδους) και ήδη ξεκίνησε η συστηματική λειτουργία χωριστής διαλογής βιοαποβλήτων, θεωρώ ότι οι Δήμοι θα μπορέσουν ως το 2022 να ξεκινήσουν την ίδια διαδικασία.
Θεσπίζεται η απευθείας υποχρέωση 4 χωριστών ρευμάτων συλλογής αστικών αποβλήτων (μέταλλο, χαρτί, πλαστικό, γυαλί). Θα ήθελα να μας μιλήσετε για αυτό και να μας εξηγήσετε πώς και πότε θα γίνει.
Η υποχρέωση για λειτουργία 4 χωριστών ρευμάτων συλλογής αστικών αποβλήτων αποτελεί ευθύνη των Δήμων.
Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης από την πλευρά του αναλαμβάνει σημαντικές πρωτοβουλίες, προκειμένου να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο και η Ελλάδα να ανταποκριθεί στους στόχους που θέτουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες και ο εθνικός σχεδιασμός, για την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Για να πετύχουμε τον στόχο αυτόν, αναδεικνύουμε σε προτεραιότητα να αυξήσουμε με συγκροτημένο τρόπο, την περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών της χώρας μας.
Στο πλαίσιο αυτό, δίνουμε βάρος στην πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων, ανάμεσα στα οποία κυρίαρχη θέση έχουν τα πλαστικά. Όσον αφορά την πρόληψη, η προσπάθεια εξελίσσεται σε τρία στάδια:
- τη μείωση της ποσότητας των αποβλήτων που παράγονται, μέσω της επαναχρησιμοποίησης ή της παράτασης στη διάρκεια ζωής.
- τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς και
- τη μείωση περιεκτικότητας σε επικίνδυνες ουσίες.
Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης υλοποιεί τις δράσεις του υπηρετώντας πέντε στρατηγικούς στόχους:
- Μείωση δημιουργίας αποβλήτων, μέσω της θέσπισης και εποπτείας προγραμμάτων πρόληψης.
- Προώθηση της ανακύκλωσης, μέσω της θέσπισης κι εποπτείας προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
- Διασφάλιση της βέλτιστης δυνατής εφαρμογής των προγραμμάτων, μέσω των ελέγχων όλων των εμπλεκόμενων φορέων
- Εδραίωση της περιβαλλοντικής συνείδησης όλων των ενδιαφερόμενων μερών για την πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση.
- Εξέλιξη του Ε.Ο.ΑΝ. μέσω της ενίσχυσης του ρόλου, της αποτελεσματικότητας, της εξωστρέφειας και του ερευνητικού έργου του.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στην ενσωμάτωση και εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων συγκεκριμένων πλαστικών προϊόντων, τα οποία χρησιμοποιούμε όλοι στην καθημερινότητά μας.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα εφαρμοστούν μέτρα που θα ξεκινούν από τον περιορισμό της κατανάλωσης συγκεκριμένων πλαστικών προϊόντων και την απαγόρευση της διάθεσης τους στην αγορά ως τον Ιούλιο του 2021. Και θα καταλήγουν ως τον Ιούλιο του 2024, στον επανασχεδιασμό του ίδιου του προϊόντος.
Ιδιαίτερα, όσον αφορά τη χρήση της πλαστικής σακούλας στην Ελλάδα, έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία συγκεκριμένα μέτρα, που οδήγησαν σε σταδιακή μείωση της χρήσης της. Στοιχείο που δείχνει την αύξηση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών. Όμως στον τομέα αυτόν έχουμε να κάνουμε ακόμη πολλά.
Ο Ε.Ο.ΑΝ. ήδη υλοποιεί νέες πρωτοβουλίες και δράσεις και θα στηρίξει με τα μέσα που διαθέτει την προσπάθεια να γίνει η ανακύκλωση «στάση ζωής» και μέρος της καθημερινότητας όλων μας. Ενώ επενδύουμε πολλά στην ενίσχυση της εξωστρέφειας, συμμετέχοντας στις εργασίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στις ομάδες εργασίας για την ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο, των σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών.
Βρισκόμαστε σε στάδιο σχεδιασμού και το επόμενο διάστημα θα είμαστε έτοιμοι να εκπονήσουμε προγράμματα πρόληψης, εναλλακτικής διαχείρισης και ενημέρωσης.
Παράλληλα, θα ασκήσουμε ουσιαστικά τον ρόλο μας, εντείνοντας τους ελέγχους μας στα ΣΕΔ που λειτουργούν στη χώρα μας με αδειοδότηση του ΕΟΑΝ.
Θα ασκήσουμε ουσιαστική εποπτεία της ορθής εφαρμογής των μέτρων πρόληψης και εναλλακτικής διαχείρισης, καθώς και της λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ). Προτεραιότητά μας είναι η διενέργεια τακτικών και έκτακτων ελέγχων και η επιβολή εφόσον χρειαστεί προστίμων. Ενώ προωθούμε τη διασύνδεση με τους φορείς Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης αλλά και συνεργασίες με Φορείς και Ινστιτούτα.
Με συγκροτημένο σχέδιο και πρόγραμμα, κάνουμε αποφασιστικά βήματα μπροστά στην προσπάθειά μας να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας. Κι είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε με την τεχνογνωσία μας την αυτοδιοίκηση, για να μπορέσει να εφαρμόσει αποτελεσματικά τη χωριστή συλλογή αποβλήτων.
Ο κ. Ν. Χιωτάκης
