Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000: Οι άνθρωποι και η φύση αποδίδουν καλύτερα όταν συνυπάρχουν

του Ιωάννη Μητσόπουλου*

Σήμερα, 21 Μαΐου, όλη η Ευρώπη γιορτάζει το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. To Natura 2000 είναι το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το δίκτυο αποτελείται σήμερα από σχεδόν 26.000 προστατευόμενες περιοχές και έχει συνολική έκταση πάνω από 850.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καλύπτοντας το 20% του χερσαίου χώρου και το 10% των θαλασσίων υδάτων. Οι περιοχές Natura 2000 προκύπτουν από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία της φύσης, και συγκεκριμένα την οδηγία για τους οικοτόπους και τα είδη και την οδηγία για την ορνιθοπανίδα που έχουν σκοπό την προστασία και διαχείριση ευάλωτων ειδών και τύπων οικοτόπων σε όλη τη φυσική περιοχή εξάπλωσής τους στην Ευρώπη, ασχέτως εθνικών ή πολιτικών συνόρων.

To Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 (Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος)

Το Natura 2000 δεν είναι απλώς ένα δίκτυο προστατευόμενων περιοχών. Αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι και η φύση αποδίδουν καλύτερα όταν συνυπάρχουν. Στόχος του δεν είναι ο αποκλεισμός οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά η διασφάλιση της συμβατότητας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με την προστασία πολύτιμων ειδών και τύπων οικοτόπων.

Η προσέγγιση αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι, όχι μόνο δεν αποκλείει, αλλά αντιθέτως ενθαρρύνει τις βιώσιμες μορφές δασοκομίας, αλιείας, γεωργίας, κτηνοτροφίας, τουρισμού και άλλων δραστηριοτήτων, κι έτσι το δίκτυο Natura 2000 διασφαλίζει ένα μακρόπνοο μέλλον για τους ανθρώπους που ζουν στις εν λόγω περιοχές και βασίζονται στις συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Έτσι, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τις περιοχές Natura 2000 που απορρέουν από τις Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ της Ε.Ε. με κυριότερες να:

α) λαμβάνονται διαχειριστικά μέτρα, όπου χρειάζεται, για τη διατήρηση και την αποκατάσταση των συγκεκριμένων οικοτόπων και ειδών με σκοπό την καλύτερη διατήρησή τους και,
β) αποφεύγονται δραστηριότητες που θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στα σπάνια είδη και στους τύπους οικοτόπους όσο και στην ακεραιότητα των περιοχών αυτών.

Η σημερινή συγκυρία κάνει ακόμη πιο επικακτική την ανάγκη να προστατευτεί το φυσικό κεφάλαιο και η βιοποικιλότητα όχι μόνον στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως, καθώς η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας παράλληλα με την ανάδειξη του φυσικού πλούτου είναι η βάση για μια υγιή, ανταγωνιστική και βιώσιμη οικονομία. Μόλις πριν λίγες μέρες η Ελλάδα συνυπέγραψε κοινή δήλωση μαζί με άλλες 12 χώρες με την οποία ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα που δημοσιεύτηκε μόλις εχθές να αποτελέσουν το επίκεντρο στην ανασυγκρότηση της οικονομίας μετά την πανδημία.

Στην Ελλάδα έχουν χαρακτηριστεί 446 περιοχές που ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δύκτυο Natura 2000 οι οποίες καταλαμβάνουν 36.378 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το 27,59%, της χερσαίας έκτασης της χώρας και 22.481 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το 19,6%, επί των των θαλάσσιων χωρικών μας υδάτων.

Αυτή τη χρονική περίοδο στην Ελλάδα καταρτίζονται Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, Σχέδια Διαχείρισης και Προεδρικά Διατάγματα και για το σύνολο των περιοχών του δικτύου Natura της χώρας τα οποία όχι μόνον θα θωρακίσουν θεσμικά αυτές τις περιοχές αλλά θα φέρουν και θετικά μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης των σπάνιων ειδών και τύπων οικοτόπων. Παράλληλα, το ΥΠΕΝ με άλλους δέκα εταίρους σε όλη τη χώρα υλοποιούν το μεγαλύτερο σε διάρκεια και χρηματοδότηση έργο LIFE για την ελληνική φύση, το οποίο θα βοηθήσει στην καλύτερη εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και στην καινοτόμα διαχείριση των περιοχών αυτών. Μέσα από αυτά τα δύο μεγάλα έργα επιχειρείται να απαντηθεί ποια είναι τα έργα και οι δραστηριότητες που μπορούν να υλοποιούνται μέσα σε αυτές τις περιοχές, σε ποιο μέγεθος, κλίμακα, εύρος και ένταση, ώστε το δίκτυο Natura 2000 να γίνει στην πράξη ένα εργαστήριο βιώσιμης ανάπτυξης.

*Ο Ιωάννης Μητσόπουλος είναι Δρ. Δασολόγος, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μέλος της Ευρωπαϊκής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων των Οδηγιών για τη Φύση (EU Expert Group on the Nature Directives), Επιστημονικός Υπεύθυνος του Ολοκληρωμένου Έργου LIFE-IP 4 NATURA (LIFE16 IPE/GR/000002)

Αν σας άρεσε το άρθρο, Μοιραστείτε το!

Αφήστε μια απάντηση