Ζερεφός στη Greenagenda: Πώς η κλιματική αλλαγή «ανασταίνει» μολυσματικές ασθένειες

Συνέντευξη στον Νίκο Αβουκάτο

Τα λοιμώδη νοσήματα θα μεταβληθούν ή θα επανεμφανιστούν ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής; Είναι η αλλαγή του κλίματος μια πολύ μεγαλύτερη απειλή από τον κορωνοϊό;

Αυτά είναι τα δυο κρίσιμα ερωτήματα που ερευνώνται από την επιστημονική κοινότητα. Ο Χρήστος Ζερεφός, Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή, ομότιμος καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και ΓΓ της Ακαδημίας Αθηνών, φαίνεται πως καταρρίπτει τις ιστορίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο από τότε που ξέσπασε η κρίση του κορωνοϊού.

Σε συνέντευξή του στη Greenagenda.gr, ο κ. Ζερεφός υποστηρίζει ότι η όποια εποχική συμπεριφορά του συγκεκριμένου ιού είναι πιθανότερο να γίνει πιο εμφανής τα επόμενα χρόνια. Εξάλλου, όπως ανέφερε προσφάτως ο καθηγητής λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας, η επίδραση της εποχικότητας φαίνεται να εξηγεί -τουλάχιστον προς το παρόν- το 36% της μεταβλητότητας στη διασπορά του κορωνοϊού.

Αναφερόμενος στη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με την προέλευση του συγκεκριμένου στελέχους, κάνει αναφορά σε υποψία προέλευσης του κορωνοϊού από το λιώσιμο των πάγων στον Αρκτικό Κύκλο.

«Η εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να συνδέεται με την εμφάνιση ή επανεμφάνιση κατεψυγμένων λοιμωδών στελεχών, από τα μονίμως παγωμένα εδάφη (permafrost), που βρίσκονται στον Αρκτικό κύκλο (π.χ. Σιβηρία, Αλάσκα κλπ)», επισημαίνει χαρακτηριστικά και εξηγεί πως, καθώς ανεβαίνει η θερμοκρασία σε αυτές τις περιοχές, το παγωμένο στρώμα του εδάφους μειώνεται και υπάρχουν ήδη ενδείξεις επανεμφάνισης μολυσματικών στελεχών από ζώα τα οποία βρίσκονται θαμμένα στην περιοχή.

Όλη η συνέντευξη του κ. Ζερεφού στη Greenagenda.gr:

Κύριε Ζερεφέ, η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με άλλες περιβαλλοντικές διαταραχές, θα διευκολύνουν την ανάπτυξη περισσότερων εντελώς νέων λοιμωδών στελεχών, όπως ο COVID-19;

Η συσχέτιση της μετάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 με τις περιβαλλοντικές συνθήκες αποτελεί ένα πολυσύνθετο πρόβλημα το οποίο απασχολεί διάφορους κλάδους της παγκόσμιας ερευνητικής κοινότητας. Ειδικότερα μελετάται κατά πόσον η εποχικότητα της πανδημίας οφείλεται με άμεσο τρόπο σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως είναι η θερμοκρασία, η ακτινοβολία κλπ, και κατά πόσον η εποχικότητα οφείλεται εμμέσως στις κοινωνικές συνθήκες οι οποίες προκύπτουν από την ατμοσφαιρική κατάσταση, δηλαδή συνωστισμό σε κλειστούς χώρους κατά τη διάρκεια των ψυχρών περιόδων ή περισσότερη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία κατά τους θερμούς μήνες. Η όποια εποχική συμπεριφορά του συγκεκριμένου ιού είναι πιθανότερο να γίνει πιο εμφανής τα επόμενα χρόνια όταν δεν θα υπάρχουν πλέον τόσο αυστηρά περιοριστικά μέτρα και η επιδημία θα εξελίσσεται σύμφωνα με τη φυσική διακύμανση, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τη γνωστή επιδημία της γρίπης.

Όπως γνωρίζετε, η πρόσφατη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με την προέλευση του συγκεκριμένου στελέχους δεν κατάφερε να οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα, αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για επιπλέον έρευνα σε σχέση με τις επιστημονικές υποθέσεις για την αρχική προέλευση του κορωνοϊού. Η εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να συνδέεται με την εμφάνιση ή επανεμφάνιση κατεψυγμένων λοιμωδών στελεχών, από τα μονίμως παγωμένα εδάφη (permafrost), που βρίσκονται στον Αρκτικό κύκλο (π.χ. Σιβηρία, Αλάσκα κλπ). Καθώς ανεβαίνει η θερμοκρασία σε αυτές τις περιοχές, το παγωμένο στρώμα του εδάφους μειώνεται και υπάρχουν ήδη ενδείξεις επανεμφάνισης μολυσματικών στελεχών από ζώα τα οποία βρίσκονται θαμμένα στην περιοχή. Η παραπάνω υπόθεση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη αν αναλογιστεί κανείς και τον ρόλο που παίζουν τα αποδημητικά πουλιά στη μετάδοση ορισμένων στελεχών, σε σχέση με την μεταβολή των μεταναστευτικών οδών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία να μετατρέψουν την κρίση της Covid-19 σε μια καθοριστική στιγμή στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής;

Είναι λοιπόν φανερό ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια παγκόσμια πρόκληση η οποία εκτός των άλλων επηρεάζει και την ασφάλεια της υγείας των πολιτών. Οι αναμενόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όπως η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι ήδη ορατές σε αρκετές περιοχές του πλανήτη. Επιπλέον, η εξέλιξη του κλίματος ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές, όπως για παράδειγμα στη μαζική μετανάστευση πληθυσμών εξαιτίας των κλιματικών μεταβολών. Βλέπουμε δηλαδή ότι. όπως η πανδημία, έτσι και η μεταβολή του κλίματος αποτελεί παγκόσμια απειλή η οποία απαιτεί και τον αντίστοιχο συντονισμό και τη λήψη μέτρων εκ μέρους των κυβερνήσεων. Κατά τη διάρκεια της «ανθρωπόπαυσης» στην Ευρώπη, την περίοδο δηλαδή των αυστηρών περιοριστικών μέτρων που ελήφθησαν κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας (Μάρτιο – Μάϊο, 2020), μετρήσαμε σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές ανθρωπογενών ρύπων, τα επίπεδα των οποίων προσέγγισαν τους στόχους που προβλέπουν τα σχετικά πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η περίοδος της ανθρωπόπαυσης θα πρέπει να ληφθεί ως μάθημα ώστε οι κυβερνήσεις να μετατρέψουν την κρίση της νόσου COVID-19 σε μια ευκαιρία για τη συνολική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αν σας άρεσε το άρθρο, Μοιραστείτε το!

Αφήστε μια απάντηση