του Νίκου Αβουκάτου
Η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση χιονοπτώσεων και βροχοπτώσεων, οι καταστροφικές πλημμύρες και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι μερικές από τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με δραματικές συνέπειες στις ζωές ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Μόνο κατά τη διετία 2020-2021 καταγράφηκαν 22.600 νεκροί σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ σημειώθηκαν σημαντικές υλικές ζημιές εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο διδάκτωρ Μετεωρολογίας του ΑΠΘ, Μιχάλης Σιούτας, παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες τις επιδράσεις της κλιματικής κρίσης στο 1ο community meetup, «Coffee with Shapers», με θέμα «Κλιματική Αλλαγή: Πόσο ανθεκτική είναι η Θεσσαλονίκη;», το οποίο διοργάνωσε η εθελοντική ομάδα Global Shapers στοThessaloniki Tech Lab.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Σιούτας, «στη Θεσσαλονίκη εκτιμάται ότι έως το 2050 οι πολύ ζεστές ημέρες θα αυξηθούν τουλάχιστον σε 20». Όπως εξήγησε ο διακεκριμένος μετεωρολόγος, κατά τη θερινή περίοδο, η αύξηση κατά δυο βαθμούς της θερμοκρασίας θα προκαλεί αφόρητα καλοκαίρια. «Οι τροπικές νύχτες στη Θεσσαλονίκη αναμένεται να αυξηθούν κατά 30 ημέρες έως το 2050», προειδοποίησε.
Σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις, ο κ. Σιούτας ανέφερε πως «αν και παρατηρείται μια ελαφρά αυξητική τάση συμβαίνει κάτι αντιφατικό, δηλαδή μειώνονται οι μέρες βροχοπτώσεων ενώ αυξάνονται οι ποσότητες βροχής».
Αναφορικά με τα πλημμυρικά φαινόμενα, τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι θα αυξηθεί ο κίνδυνός τους κατά περίπου 10% ετησίως.«Αν διατηρηθούν οι ακραίες καιρικές συνθήκες, θα έχουμε 5 έως 8 πλημμυρικά επεισόδια ετησίως μέχρι το 2033 στη Θεσσαλονίκη», επισήμανε ο καθηγητής του ΑΠΘ.
Οι μέρες ανομβρίας, σύμφωνα πάντα με τα διαθέσιμα στοιχεία, θα αυξηθούν κατά 15 έως 20 ετησίως, ενώ οι ημέρες με κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς θα αυξηθεί κατά 20!
Αυξητική εκτιμάται ότι θα είναι η συχνότητα και των έντονων και σφοδρών καιρικών φαινόμενων, όπως καταιγίδων, χιονοπτώσεων, παγετών κ.ά. «Κατά μέσο όρο ετησίως έχουμε ισχυρά επεισόδια την τελευταία δεκαετία από τα 3 που συνέβησαν κατά μέσο όρο τα τελευταία 45 χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Από τα σφοδρά καιρικά φαινόμενα θα πλήττονται κυρίως περιοχές της βόρειας και βορειανατολικής Θεσσαλονίκης», σημείωσε ο κ. Σιούτας.
Το χείριστο σενάριο με τη θάλασσα να φτάνει ώς την Τσιμισκή
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας του Θερμαϊκού Κόλπου υπολογίζεται από 20 έως 60 εκατοστά έως το 2100, ανάλογα με τα σενάρια της κλιματικής αλλαγής. «Ενδεικτικά, αν επαληθευτεί ένα πιο έντονο σενάριο κλιματική αλλαγής, η θάλασσα θα εισχωρήσει έως την οδό Τσιμισκή».
Ο κ. Σιούτας αναφέρθηκε και στην αυξημένη ένταση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας που οδηγεί σε θερμική καταπόνηση και προβλήματα δημόσιας υγείας στις μεγαλουπόλεις λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας (κτήρια, οχήματα, επιχειρήσεις). Αυτό μπορεί να μετριαστεί με την αύξηση του πρασίνου, την ενίσχυση των περιαστικών πάρκων και τα σιντριβάνια.
Τις υπερκαταιγίδες παλαιότερα τις παρατηρούσαμε κάθε 3 με 5 χρόνια, τώρα έχουμε ακόμη και 5 περιστατικά τον χρόνο, υπογράμμισε ο κ. Σιούτας. Μάλιστα, ο καθηγητής στην εκδήλωση έδειξε την πορεία του ακραίου καιρικού φαινομένου της υπερκαταιγίδας το 2019 με τη φονική κακοκαιρία στον δήμο Προποντίδας, η οποία πέρασε ξυστά από τη Θεσσαλονίκη.
Αν διατηρηθούν οι ίδιες συνθήκες και δεν βελτιώσουμε τις υποδομές, είπε ο ίδιος, αναμένεται να συμβαίνουν 5 έως 8 πλημμυρικά επεισόδια ετησίως στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της έως το 2033.
Είναι προετοιμασμένη η πόλη;
Στο ερώτημα κατά πόσο προετοιμασμένη είναι η Θεσσαλονίκη για την κλιματική αλλαγή, ο κ. Σιούτας απάντησε ότι «πόλη είναι ευάλωτη λόγω του θαλάσσιου μετώπου και η γεωμορφολογία της δημιουργεί ένα ιδιαίτερο κλίμα. Η κατάσταση επιβαρύνεται από την αλλαγή χρήσης γης και από την οικιστική ανάπτυξη της και την επιβάρυνση του κλίματος».
Έκρουσε, δε, τον κώδωνα του κινδύνου και ξεκαθάρισε ότι αν επαναβεβαιωθούν οι πιο ακραίες καιρικές προβλέψεις «η πόλη δεν θα αντέξει».
«Η προετοιμασία και οι δράσεις πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα, σε διαφορετική περίπτωση οι υποδομές δεν θα αντέξουν. Απαιτείται καλή οργάνωση, αναβάθμιση του μηχανισμού, της πολιτικής προστασίας και η εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών. Χρειάζεται ένα κοινό μέτωπο: η πολιτική προστασία, οι φορείς, μαζί με την επιστήμη της μετεωρολογίας. Τα δίκτυα παρατήρησης, οι μετεωρολογικοί σταθμοί, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας, η σωστή συντήρηση έργων, η επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας, η βελτίωση επιχειρησιακών σχεδίων, η κατασκευή έργων αντιπλημμυρικών αντιδιαβρωτικών με τα νέα επιστημονικά δεδομένα με βάση την αξιολόγηση της επικινδυνότητας θα συμβάλουν ώστε να αντέξει η πόλη ένα σφοδρό καιρικό φαινόμενο. Απαιτούνται άμεσα να γίνουν γρηγορότερα βήματα για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, παρά τις σοβαρές καταστροφές», σημείωσε ο κ. Σιούτας.
Ο Σπύρος Πέγκας, επικεφαλής της παράταξης «Θεσσαλονίκη για Όλους» και πρώην αντιδήμαρχος Τουρισμού, αναφέρθηκε στον αυτοδιοικητικό του ρόλο επί διοίκησης του δήμο από τον Γιάννη Μπουτάρη για την προετοιμασία της ένταξης της Θεσσαλονίκης στο Δίκτυο «100 Ανθεκτικές Πόλεις» (100 Resilient Cities). Το πρόγραμμα «100 Resilient Cities», που αποτελεί πρωτοβουλία του Ιδρύματος Rockefeller, βοηθά πόλεις ανά τον κόσμο να γίνουν πιο ανθεκτικές απέναντι στις φυσικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις και υποστηρίζει την υιοθέτηση και ενσωμάτωση της αστικής ανθεκτικότητας τόσο ως προς απρόσμενες κρίσεις (καταστάσεις έκτακτης ανάγκης), όπως είναι σεισμοί, πλημμύρες, επιδημίες κ.λπ., όσο και ως προς χρόνιες πιέσεις (κοινωνικές περιβαλλοντικές ή οικονομικές), που εξασθενούν τον αστικό ιστό.
Η Στέλλα Ψαρροπούλου, οικονομολόγος, MSc, PhD(c), υπηρεσιακό στέλεχος και υπεύθυνη του Γραφείου Αστικής Ανθεκτικότητας του δήμου Θεσσαλονίκης, μίλησε για τη λειτουργία του γραφείου και τη στρατηγική του δήμου Θεσσαλονίκης που συμπεριλαμβάνει την ενσωμάτωση των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης με τον συμμετοχικό σχεδιασμό για την υλοποίηση των έργων στην πόλη.
«Με το κλιματικό σύμφωνο που υπογράφηκε το 2023 υπάρχει μια δέσμευση της πόλης με σχέδια, δράσεις και επενδύσεις να γίνει η πόλη κλιματικά ουδέτερη» σημείωσε η κ. Ψαρροπούλου.
Οι έξι πυλώνες που αφορά το όραμα για το 2030 είναι οι εξής:
- Ηλεκτρισμός,
- Κτήρια και θέρμανση,
- Μεταφορά και logistics,
- Απόβλητα,
- Χρήσεις γης - περιβάλλον,
- Έξυπνη πόλη και διακυβέρνηση
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος, γενικός διευθυντής της ENGAIA SA, αναφέρθηκε στην αξιοποίηση φωτοβολταϊκών συστημάτων και τη χρήση της ηλεκτροκίνησης, η οποία, όπως είπε, παρουσιάζει προβλήματα στη χώρα.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον επίσημο χαιρετισμό από τον πρώην δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη τον οποίον διάβασε η αρχιτέκτων και πρώην αντιδήμαρχος Οικονομικών Άννα Αγγελίδου.
