του Θοδωρή Καραουλάνη
Σε πλήρη αποδόμηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τους δασικούς χάρτες, το οποίο βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι τις 9 Μαΐου, προχωρούν φορείς των δασολόγων. Συγκεκριμένα, με ανακοίνωση της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων τονίζεται ότι το σχέδιο νόμου που παρουσίασε και έδωσε σε δημόσια διαβούλευση ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, όχι μόνο δεν επισπεύδει την κατάρτιση και την κύρωση των δασικών χαρτών, αλλά αντίθετα είναι ένα τεράστιο πισωγύρισμα δημιουργώντας τις συνθήκες για να μην γίνουν ποτέ δασικοί χάρτες στη χώρα! Στην περιγραφή που ακολουθεί καταγράφεται ένα τεράστιο αλαλούμ και προδιαγράφεται ένα ζοφερό μέλλον για τους πολίτες αλλά και για το έργο της κατάρτισης των δασικών χαρτών, αν ισχύουν οι καταγγελίες και δεν βελτιωθεί το νομοσχέδιο.
Σημειώνεται ότι η Πανελλήνια Κίνηση Δασολόγων είναι ένας από τους τρεις συνδικαλιστικούς φορείς αμιγώς δασολόγων που αναγνωρίζει το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (οι άλλοι δύο είναι η ΠΕΔΔΥ – Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων και η ΠΕΔΕΕ – Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Ελευθέρων Επαγγελματιών) και οι υπογράφοντες την ανακοίνωση έχουν εξαιρετικά μεγάλη εμπειρία σε τέτοια έργα.
Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων Θανάσης Μπουζινέκης και ο Γραμματέας Τάσος Κουρής «αν εξαιρέσουμε την θετική αλλαγή να αναρτώνται και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις, ενδεικτικά και μόνο μπορούμε να αναφέρουμε» πολλά. Και κάπως έτσι ξεκινά ο καταιγισμός:
Το σχέδιο νόμου αλλάζει τα μέχρι τώρα ισχύοντα και πλέον ορίζει αρμόδια για τις εργασίες της κατάρτισης έως και της κύρωσης των δασικών χαρτών την κάθε επιμέρους Διεύθυνση Δασών των Νομών, οι οποίες μάλιστα θα πρέπει, εντός 2 μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, να υποβάλουν σχετική πρόταση με χρονοδιάγραμμα στην Γενική Διεύθυνση Δασών. Και εδώ γεννάται το πρώτο ερώτημα: Ποια από τις 29 Διευθύνσεις Δασών των Νομών που υπολείπονται για να ολοκληρωθούν οι δασικοί χάρτες της χώρας έχει ξανακάνει έστω και ένα στρέμμα δασικού χάρτη για να μπορεί να υπολογίσει τι πόρους και τι ανθρώπινο δυναμικό χρειάζεται για να κάνει τον δασικό χάρτη ολόκληρου του Νομού της; Ποιός Διευθυντής Δασών έχει την πείρα ή την τεχνογνωσία για να υπολογίσει για παράδειγμα πόσους ανθρωπομήνες χρειάζεται για να γίνει το «editing» (δηλαδή η προσαρμογή της οριογραμμής του 1945 στην πρόσφατη κατάσταση) σε όλη την έκταση του Νομού του, με ποιά λογισμικά και με ποιά μέθοδο θα το κάνει την δουλειά κλπ; Υπάρχει έστω και μια Διεύθυνση Δασών Νομού που έχει σχεδιάσει ένα τέτοιο έργο και έχει παράξει έστω και τα μισά από τα παραδοτέα μιας μελέτης κατάρτισης δασικών χαρτών; Η απάντηση είναι απλή = Καμία.
Πώς λοιπόν είναι δυνατόν, στη μέση ενός τόσο μεγάλου έργου (γιατί έχουν ήδη καταρτιστεί οι μισοί σχεδόν δασικοί χάρτες της χώρας), να κάνουμε αρμόδιους για την συνέχισή του ανθρώπους που δεν έχουν ούτε την πείρα, αλλά ούτε και την τεχνογνωσία για το πως γίνεται αυτή η δουλειά;
Και τα πράγματα εδώ μπορεί να γίνουν ακόμη χειρότερα: Έστω ότι ένας Διευθυντής Δασών πει ότι, αν μου δώσετε 20 Δασολόγους και 500.000 ευρώ, εγώ μπορώ να κάνω τον δασικό χάρτη του Νομού μου σε 2 χρόνια. Τι θα γίνει όμως αν τελικά αποδειχτεί ότι, παρά το ότι πείρε τους πόρους που ζήτησε, δεν μπόρεσε να παραδώσει το έργο; Ένας μελετητής, όταν αναλαμβάνει μια τέτοια δουλειά καταθέτει εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης, έχει χρηματικές ποινές για κάθε ημέρα καθυστέρησης κλπ. Τι ποινές και τι επιπτώσεις θα έχει ένας Διευθυντής Δασών αν αποδειχτεί ότι η υπηρεσία του δεν μπόρεσε να κάνει αυτά που δεσμεύτηκε; Ή, τι θα γίνει αν στην πορεία του έργου αλλάξει ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Δασών και ο καινούργιος Διευθυντής εκτιμήσει ότι τελικά η Διεύθυνσή του δεν μπορεί να κάνει το έργο για το οποίο είχε δεσμευτεί ο προηγούμενος Διευθυντής Δασών;
Το καταπληκτικότερο όμως είναι ότι την πρόταση και το χρονοδιάγραμμα της κάθε Διεύθυνσης Δασών του Νομού θα την αξιολογήσει η κεντρική Γενική Διεύθυνση Δασών. Και το προφανές ερώτημα που γεννάται είναι το εξής: Ποιός από τους λιγοστούς υπαλλήλους της Γενικής Διεύθυνσης Δασών έχει αξιολογήσει ποτέ στο παρελθόν έστω και μια τέτοια πρόταση; Υπάρχει έστω και ένας υπάλληλος στην Γενική Διεύθυνση Δασών που έχει ποτέ κρίνει, ή που μπορεί να κρίνει αν π.χ. η μεθοδολογία που τυχόν του προτείνει μια Διεύθυνση Δασών Νομού εξασφαλίζει ότι τα παραδοτέα των επιμέρους Σταδίων του έργου θα παραδοθούν στην προκαθορισμένη ημερομηνία, ή που μπορεί να αξιολογήσει αν τα λογισμικά και η μεθοδολογία που προτείνει μια Διεύθυνση Δασών Νομού για την προσαρμογή της οριογραμμής του 1945 πάνω στον πρόσφατο ορθοφωτοχάρτη είναι επαρκής και εξασφαλίζει την έγκαιρη και σωστή παράδοση του έργου;
Ο «αχταρμάς» γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνος στη συνέχεια: Εφόσον (λέει το σχέδιο νόμου), ένας Διευθυντής υποστηρίξει ότι μπορεί να καταρτίσει τους δασικούς χάρτες του Νομού του και εφόσον η Γενική Διεύθυνση Δασών κρίνει ότι η πρότασή του είναι σοβαρή και πραγματοποιήσιμη, τότε, για τις εργασίες κατάρτισης αυτού του δασικού χάρτη, ο εκάστοτε Περιφερειάρχης μπορεί να συνδράμει το έργο θέτοντας στην διάθεση της Διεύθυνσης Δασών του συγκεκριμένου Νομού υπαλλήλους άλλων υπηρεσιών της Περιφέρειας, μεταξύ των οποίων και Γεωπόνους και Μηχανικούς ΠΕ και ΤΕ. Το ερώτημα είναι και πάλι προφανές: Ποιός Γεωπόνος ή Μηχανικός δημόσιος υπάλληλος έχει συμμετάσχει ποτέ μέχρι σήμερα στην κατάρτιση ενός δασικού χάρτη; Με ποιά ακριβώς τεχνογνωσία και εμπειρία θα συνδράμουν αυτοί οι επιστήμονες στην κατάρτιση ενός δασικού χάρτη; Προβλέπουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα την συμμετοχή τους σε τέτοιο έργο; Και ένα ειδικότερο ερώτημα: Ποιός φωστήρας της Δασικής Υπηρεσίας εκχωρεί με τόση άνεση σε άλλους κλάδους ένα επαγγελματικό δικαίωμα που μέχρι σήμερα είχαν αποκλειστικά οι Δασολόγοι;
Για να μην μας λείπουν τα επιπλέον μπερδέματα, το σχέδιο νόμου προβλέπει την ίδρυση Τμήματος Δασικών Χαρτών με αυξημένες αρμοδιότητες στην Διεύθυνση Δασικών Έργων του ΥΠΕΚΑ. Δηλαδή, ενώ υπάρχει ήδη μια Διεύθυνση Δασικών Χαρτών στην ΕΚΧΑ (δηλαδή στις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ), θα δημιουργηθεί και ένα άλλο Τμήμα με τις ίδιες αρμοδιότητες σε μια άλλη όμως Διεύθυνση του ίδιου Υπουργείου …
Επίσης, σύμφωνα με την ΠΚΔ, μια από τις φοβερές καινοτομίες που υποτίθεται ότι φέρνει το σχέδιο νόμου και για την οποία είναι ιδιαίτερα υπερήφανος ο αρμόδιος Υπουργός, είναι η από εδώ και πέρα άμεση ανάρτηση των χαρτών, μετά την θεώρησή του! Και όλα αυτά θα γίνουν στους δασικούς χάρτες που θα καταρτιστούν στο μέλλον. Μα εδώ έχουμε έτοιμους και θεωρημένους τους δασικούς χάρτες 22 ολόκληρων Νομών που περιμένουν στα συρτάρια την απόφαση του ίδιου Υπουργού για να αναρτηθούν. Γιατί δεν τους αναρτούσε μέχρι σήμερα;
Παράλληλα, αναφέρει η ΠΚΔ, ένα από τα δείγματα αυταρχισμού που περιέχει το σχέδιο νόμου, είναι και ο τρόπος ενημέρωσης των πολιτών για την διαδικασία που τους αφορά άμεσα. Σύμφωνα με το άρθρο 14, μετά την θεώρησή του ο δασικός χάρτης ενός Νομού θα αναρτάται σε έναν «ειδικό δικτυακό τόπο» (που ΘΑ γίνει στο μέλλον), και από τη στιγμή που θα αναρτηθεί εκεί «τεκμαίρεται η πλήρης γνώση κάθε ενδιαφερομένου τρίτου προκειμένου να ασκήσει τις προβλεπόμενες αντιρρήσεις». Δηλαδή, ο κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να κοιτάζει κάθε ημέρα τον συγκεκριμένο «ειδικό δικτυακό τόπο» για να δει πότε θα αναρτηθεί ο δασικός χάρτης της περιοχής του για να μην χάσει τις προθεσμίες για την υποβολή τυχόν αντιρρήσεων. Για να γίνει περισσότερο κατανοητή αυτή η αυταρχική συμπεριφορά, αρκεί να την συγκρίνουμε με το τι συμβαίνει στο άλλο «συγγενές» έργο, δηλαδή την κτηματογράφηση, όπου οι πολίτες ενημερώνονται με ημερίδες, με ατομικές προσκλήσεις που τους έρχονται στα σπίτια τους κλπ, κλπ.
Όσον αφορά το χρόνο ανάρτησης, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου «κατά του περιεχομένου του δασικού χάρτη που αναρτήθηκε επιτρέπεται η υποβολή αντιρρήσεων μέσα σε αποκλειστική προθεσμία 60 ημερών …. η προθεσμία αυτή παρατείνεται για 20 ημέρες για τα πρόσωπα που κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν στην αλλοδαπή». Οι προθεσμίες αυτές είναι εξαιρετικά περιορισμένες και στην ουσία εμποδίζουν τους πολίτες (και ιδιαίτερα τους κατοίκους εξωτερικού) να υποβάλλουν αντιρρήσεις κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη. Μια απλή επίσκεψη στο ιστότοπο της ΕΚΧΑ Α.Ε. μπορεί να πείσει τον καθένα για τις πόσες διαδοχικές παρατάσεις δίνονται συνεχώς στις αντίστοιχες διαδικασίες της κτηματογράφησης, όπου ο πολίτης είναι πολύ περισσότερο ενημερωμένος. Άλλωστε, από την ανάρτηση των τριών πρώτων ΟΤΑ της Αττικής (Μαραθώνας, Πεντέλη και Νέα Πεντέλη), αποδείχθηκε ότι σε αυτό το διάστημα ένας καλοπροαίρετος πολίτης είναι πρακτικά αδύνατον να συγκεντρώσει τα στοιχεία που χρειάζεται για να τεκμηριώσει την αντίρρησή του από τις διάφορες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. αεροφωτογραφίες από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Βεβαιώσεις από Πολεοδομίες ή Τμήματα Εποικισμού κλπ).
Για τον τρόπο εντοπισμού του γεωτεμαχίου από τον κάθε πολίτη, οι εκπρόσωποι της ΠΚΔ αναφέρουν ότι, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει το σχέδιο νόμου, περιμένουμε από αγρότες 60 και 70 ετών που ζουν στα χωριά τους να βρούνε στον «ειδικό δικτυακό τόπο» αν τα χωράφια τους έχουν πρόβλημα σε σχέση με τον αναρτημένο δασικό χάρτη. Αυτά είναι πράγματα αδιανόητα και στην ουσία ο κύριος Τσιρώνης λέει σε όλους τους πολίτες να πάνε να πληρώσουν για να κάνουν τοπογραφικά διαγράμματα για τα κτήματά τους και μετά να δουν αν αυτά τα κτήματα έχουν πρόβλημα με την δασική νομοθεσία. Ενδεικτικά και μόνο μπορούμε να αναφέρουμε εδώ την περίπτωση του ελαιοκομικού μητρώου, όπου οι αγρότες πηγαίνανε πάνω από εκτυπώσεις ορθοφωτοχαρτών και παρά την βοήθεια των επιμέρους αναδόχων δεν μπορούσαν να εντοπίσουν τα χωράφια τους (και για αυτό οι περισσότεροι ανάδοχοι και οι Συνεταιρισμοί έβαλαν μετά οριοδείκτες που πήγαιναν επιτόπου μαζί με τους ιδιοκτήτες και έπαιρναν συντεταγμένες με GPS για να εντοπίσουν μετά πάνω στις εκτυπώσεις). Όλη αυτή η προσέγγιση είναι λάθος και πιστεύουμε ότι μια λύση θα ήταν να «τρέχει» η ανάρτηση των δασικών χαρτών παράλληλα με την πρώτη ανάρτηση των κτηματογραφήσεων, έτσι ώστε, ο κάθε πολίτης, όπως ενημερώνεται ατομικά για τα όρια της ιδιοκτησίας του, να ενημερώνεται ταυτόχρονα για το εάν κάποιο από τα χωράφια του έχει πρόβλημα και με τον δασικό χάρτη της περιοχής του.
Τέλος για τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις συνεδριάσεις των ΕΠΕΑ (των επιτροπών αντιρρήσεων δηλαδή), η ΠΚΔ σημειώνει ότι είναι ένα επιπλέον σημείο αυταρχικής αντιμετώπισης των πολιτών. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου «Η ΕΠΕΑ μπορεί, αν το κρίνει αναγκαίο, να… και να καλεί στις συνεδριάσεις τους ενδιαφερομένους, καθώς …» Δηλαδή μπορεί και να μην τους καλεί; Αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν για πρώτη φορά στη χώρα. Υπάρχουν και πολλά άλλα σημεία του σχεδίου νόμου που εγείρουν σοβαρά ερωτήματα (όπως π.χ. το ζήτημα της αντιμετώπισης των παράνομων οικισμών), αλλά για αυτά επιφυλάσσονται μόλις το σχέδιο νόμου κατατεθεί για συζήτηση στη Βουλή.
Κλείνοντας, οι Θανάσης Μπουζινέκης και Τάσος Κουρής, εκ μέρους της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων, σημειώνουν τα εξής:
α. Τα τελευταία χρόνια έχουν ήδη συνταχθεί περισσότεροι από τους μισούς δασικούς χάρτες της χώρας και έμενε μια μόνο προκήρυξη για να κλείσει οριστικά αυτό το ζήτημα και για το υπόλοιπο της χώρας. Και αντί για αυτό, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου δημιουργεί ξαφνικά ένα τεράστιο μπέρδεμα, με αρμοδιότητες που την μια φορά είναι στην κάθε Διεύθυνση Δασών του κάθε Νομού ξεχωριστά, την άλλη είναι στην Γενική Διεύθυνση Δασών, την τρίτη είναι στην Γραμματεία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και στο τέλος είναι και της ΕΚΧΑ.Στη μέση ενός έργου που είναι επείγον να κλείσει σύντομα, κάνουμε υπεύθυνους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν το αντικείμενο και δεν έχουν ξανακάνει αυτήν την δουλειά.
β. Στην πραγματικότητα δεν χρειαζόταν κανένα σχέδιο νόμου για να «επισπευτεί» η κατάρτιση και η ανάρτηση των δασικών χαρτών. Οι όποιες τυχόν αλλαγές ή βελτιώσεις χρειάζονταν (αν χρειάζονταν), μπορούσαν να γίνουν με μικρές τροποποιήσεις στο ισχύον νομικό πλαίσιο, καθώς επίσης και στην Συγγραφή Υποχρεώσεων του κάθε αναδόχου. Όλη αυτή η φασαρία γίνεται αποκλειστικά και μόνο από το «ζόρι» του Υπουργού να αποδείξει ότι η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να κάνει την ίδια δουλειά «φτηνότερα και γρηγορότερα από ότι οι προηγούμενες». Ένα απίστευτο μπάχαλο, μόνο και μόνο για να πούνε ότι είναι διαφορετικοί από τους προηγούμενους, καθώς και για να χαϊδέψουν τα αυτιά κάποιων δημοσίων υπαλλήλων της Δασικής Υπηρεσίας.
γ. Το κυριότερο όμως στοιχείο που κρύβει αυτό το σχέδιο νόμου είναι ότι, ο συγκεκριμένος Υπουργός, δεν έχει και δεν έχει φροντίσει να βρει, τα χρήματα για να ολοκληρώσει τους δασικούς χάρτες της χώρας. Παρά τις φοβερές και τρομερές δηλώσεις (ακόμη και στην διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων αυτής της κυβέρνησης), στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πουθενά (ούτε στον προϋπολογισμό της ΕΚΧΑ Α.Ε., αλλά ούτε και σε κάποιον άλλο κωδικό του δημοσίου), το ποσό που χρειάζεται για να συνταχθούν και να αναρτηθούν οι δασικοί χάρτες για το υπόλοιπο της χώρας.
