του Θοδωρή Καραουλάνη
Νέο επεισόδιο στο πολυετές (σχεδόν τέσσερις δεκαετίες κλείνουμε…) σήριαλ της εκτροπής του Αχελώου είχαμε τις περασμένες ημέρες.
Στην αρχή κυκλοφόρησαν φήμες – πληροφορίες από μια συζήτηση. Μετά ήρθε ένα ενυπόγραφο άρθρο. Και τώρα υπάρχουν επώνυμες καταγγελίες από αυτοδιοικητικούς παράγοντες της Θεσσαλίας. Σύμφωνα με αυτές τις τοποθετήσεις, υποτίθεται ότι ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων Ιάκωβος Γκανούλης «κάλεσε τη μελετητική ομάδα που εκπόνησε το διαχειριστικό σχέδιο υδάτων της Θεσσαλίας και τους ζήτησε να το αναθεωρήσουν, ώστε να μην εμφανίζεται η Θεσσαλία ως υδατικά ελλειμματική». Αυτό, επί λέξει, αναφέρεται σε άρθρο του Γεώργιου Σούλιου, ομότιμου καθηγητή ΑΠΘ (ο οποίος έχει θητεύσει στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως εμπειρογνώμονας της ΕΕ για την εκτροπή του Αχελώου) στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, στις αρχές Αυγούστου. Ο κ. καθηγητής αναφέρεται επί της αρχής στο ζήτημα της εκτροπής του Αχελώου (την οποία υποστηρίζει) και δεν μπαίνει στο θέμα της παρέμβασης του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων στο έργο της αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Άλλωστε ο κ. Ιάκωβος Γκανούλης εκτός από Ειδικός Γραμματέας έχει μια αξιοσημείωτη ακαδημαϊκή πορεία και θεωρείται διαπρεπής στο ζήτημα των υδάτων.
Ωστόσο, οι φήμες, αρχικά, αλλά και το άρθρο στη συνέχεια, πυροδότησαν συζητήσεις στη Θεσσαλία. Άλλωστε στην περιοχή το έργο της εκτροπής του Αχελώου παραμένει πάντα επίκαιρο – παρά τις συνεχείς αποφάσεις ακύρωσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Στις αρχές της εβδομάδας όμως η συζήτηση πήρε νέα τροπή. Κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βασίλη Κόκκαλη, τοπικοί φορείς συζήτησαν με τον Υφυπουργό, όπως ήταν αναμενόμενο, και το θέμα της εκτροπής. Μάλιστα, όπως αναφέρουν τα σχετικά ρεπορτάζ όλων σχεδόν των τοπικών μέσων, στις συζητήσεις που έγιναν τέθηκε υπόψη του κυβερνητικού στελέχους (θα αναφερθούμε αναλυτικά σε άλλο ρεπορτάζ στο πολιτικό θέμα που προκύπτει από όσα είπε ο κ. Κόκκαλης) το σοβαρό θέμα της Διαχείρισης Υδάτων, με έμφαση στην υπό εξέλιξη διαδικασία αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης που ισχύουν από το 2014. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε πολλά τοπικά ρεπορτάζ, εκπρόσωποι τοπικών φορέων εξέθεσαν στον κ. Κόκκαλη «τις ανησυχίες τους από την απαράδεκτη, αντιδεοντολογική και αντιεπιστημονική παρέμβαση στο έργο των μελετητών των Σχεδίων από τον Ειδικό Γραμματέα Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος κ. Ι. Γκανούλη, ο οποίος τους "ζήτησε", στα σενάρια που θα παρουσιάσουν, οι υδατικές ανάγκες του Θεσσαλικού κάμπου να καλύπτονται αποκλειστικά από τα διαθέσιμα νερά της λεκάνης Πηνειού, αποκλείοντας την ενίσχυση από τον Αχελώο, παρότι η κατασκευή των σχετικών έργων (ταμιευτήρας Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς) έχει πλέον προχωρήσει σε πολύ σημαντικό βαθμό». Μάλιστα ο πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας και Δήμαρχος Μουζακίου κ. Γιώργος Κωτσός σημείωσε τα εξής: «Συναντηθήκαμε με τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Κόκκαλη όπου του εξέφρασα τις ανησυχίες όλων των επιστημονικών φορέων της Θεσσαλίας που εμπλέκονται με το θέμα της Διαχείρισης των Υδάτων έπειτα από πληροφορίες για προσπάθεια αλλοίωσης των μελετών των επικείμενων σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων της Λεκάνης του Πηνειού».
Η καταγγελία είναι σοβαρή και επώνυμη. Παρότι βασίζεται σε φήμες και πληροφορίες, οι τοπικοί φορείς οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη των λεγομένων τους. Αυτό που καταγγέλλουν σημαίνει ότι τα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής Πηνειού (δηλαδή του Υδατικού Διαμερίσματος της Θεσσαλίας) που θα ανακοινωθούν προς διαβούλευση αμφισβητούνται ως προς την επιστημονικότητά τους, δηλαδή για το αν βασίζονται αποκλειστικά σε επιστημονικά κριτήρια ή σε πολιτικές κατευθύνσεις. Τα σχέδια όμως είναι (υποχρεωτικά, εκ του νόμου…) επιστημονικά κείμενα που εξετάζουν δεδομένα και σενάρια και αυτά υποβάλλονται σε διαβούλευση για να υπάρξουν τοποθετήσεις και απόψεις, πριν ολοκληρωθούν. Αφού ολοκληρωθούν, τότε εξετάζονται από το πολιτικό όργανο, που είναι η Εθνική Επιτροπή Υδάτων (όπου συμμετέχουν οι αρμόδιοι γενικοί και ειδικοί γραμματείς, υπουργοί κλπ). Κάθε άλλη διαδικασία (πολιτική εντολή, κατεύθυνση κλπ) έρχεται σε αντίθεση με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία – κάτι που αν έχει συμβεί και αποδειχθεί επιφέρει κυρώσεις και συνέπειες…
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και η Ειδική Γραμματεία Υδάτων μέχρι στιγμής έχουν επιλέξει τη σιγή. Προφανώς θεωρούν ότι θα απαντήσουν μέσω της ολοκλήρωσης του έργου. Όμως το ζήτημα έχει ουσία και βάθος: τα ισχύοντα Σχέδια Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών Αχελώου και Πηνειού, εγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο του 2014, προβλέπουν ότι ένα μέρος του υδατικού ελλείμματος την ΛΑΠ Πηνειού θα καλύπτεται στο μέλλον (δηλαδή όταν ολοκληρωθούν τα έργα στον ταμιευτήρα Συκιάς και στη σήραγγα μεταφοράς) με μεταφορά 250 εκ. κ.μ. νερού ετησίως από τη ΛΑΠ Αχελώου. Αυτήν η ελλειμματικότητα της Θεσσαλίας υποτίθεται ότι ζητείται να αλλάξει στη μελέτη που ετοιμάζεται για την αναθεώρηση των σχεδίων. Και αυτό που έχει σημασία είναι ότι τα σχέδια διαχείρισης των δύο ποταμών είναι αυτά που θα παίξουν βαρύνοντα ρόλο σε τυχόν δικαστικές προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αν και όποτε αποφασιστεί η όποια λύση.
