Εκτενές, επιτόπιο ρεπορτάζ για τις λιγνιτικές μονάδες και τα λιγνιτωρυχεία της Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο συνοδεύεται από απίστευτες, σχεδόν απόκοσμες, φωτογραφίες, δημοσιεύει σήμερα η βρετανική εφημερίδα «Guardian», με τίτλο «Λιγνιτωρυχεία: Το βρόμικο μυστικό της Ελλάδας».
Η έρευνα και οι εικόνες είναι της Άννας Παντελιά.
Αναλυτικά το δημοσίευμα:
«Η εξόρυξη λιγνίτη στην Ελλάδα είναι μία τεράστια βιομηχανία. Μαζί με τη Γερμανία και την Πολωνία, η χώρα είναι υπεύθυνη για περισσότερο από το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα. Αλλά για τους κατοίκους των χωριών στις περιοχές εξαγωγής της Δυτικής Μακεδονίας, έχει πολλές επιπτώσεις, από τον εκτοπισμό έως τα προβλήματα υγείας. Οι φωτογραφίες και η έρευνα είναι της Άννας Παντελιά.
Η πυκνή σκόνη που αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα δυσχεραίνει την ορατότητα του Ήλιου πάνω από την Πτολεμαΐδα, μία πόλη 500 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας, στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, που είναι γνωστή για τα λιγνιτωρυχεία και τις λιγνιτικές μονάδες.
Ο Κώστας δουλεύει ως φύλακας στην κρατική εταιρεία "Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού" (ΔΕΗ), όπως και ο πατέρας του, πριν από αυτόν. «Ο πατέρας μου πέθανε από καρκίνο όταν ήμουν 12 ετών», λέει. «Τέσσερις ακόμη άνδρες από τη βάρδιά του έχασαν τη ζωή τους από καρκίνο».
Ο Κώστας επιβλέπει την εκσκαφή άνθρακα
Ένας εργάτης της ΔΕΗ συλλέγει δείγμα λιγνίτη
Παρά τους αυστηρούς κανονισμούς της ΕΕ για τον άνθρακα και τα μειούμενα έσοδα της συγκεκριμένης βιομηχανίας, η Ελλάδα επένδυσε 1,3 δισ. ευρώ στην κατασκευή δύο νέων λιγνιτικών μονάδων στην περιοχή.
Το ατελείωτο μαύρο ορυχείο ανοίγεται σε 625 τετραγωνικά μίλια
Το τοπίο αποκάλυψης στην Πτολεμαΐδα συνθέτει ένα εξαπλωμένο μαύρο ορυχείο, που εκτείνεται σε 625 τετραγωνικά μίλια και περιλαμβάνει μερικά εγκαταλελειμμένα χωριά. Η Πτολεμαΐδα είναι το μεγαλύτερο ορυχεία στα Βαλκάνια και υπόλογο για το 30% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.
Σύμφωνα με τη Greenpeace, η καύση άνθρακα προκαλεί πάνω από 1.200 πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα
Η Ελλάδα, μαζί με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχία, ευθύνονται για περισσότερο από το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα. Ωστόσο, ο λιγνίτης βρίσκεται ανάμεσα στις χειρότερες πηγές τοξικών ρυπαντών του αέρα παγκοσμίως.
Μόνο για το 2012, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ανακοίνωσε ότι 7 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Στην Ευρώπη, κάθε θάνατος που μπορεί να αποδοθεί σε τέτοια έκθεση εκτιμάται ότι συμβαίνει πιο πρόωρα κατά 11 χρόνια.
Το ορυχείο της Πτολεμαΐδας
Σύμφωνα με την έκθεση "Silent Killers" της Greenpeace, η καύση λιγνίτη ευθύνεται για περισσότερους από 1.200 πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα.
Ο Κώστας είναι ένας από τους νεότερους εργαζόμενους στη ΔΕΗ. Κάθε μέρα πρέπει να καθαρίζει τη σκόνη και τη στάχτη που παράγεται από το ορυχείο ώστε να συνεχίζεται η ηλεκτροπαραγωγή.
Ο Κώστας είναι ένας από τους νεότερους εργαζόμενους στη ΔΕΗ. Κάθε μέρα πρέπει να καθαρίζει τη σκόνη και τη στάχτη που παράγεται από το ορυχείο ώστε να συνεχίζεται η ηλεκτροπαραγωγή.
Τα μάτια του Κώστα έχουν γίνει κόκκινα από τη σκόνη
Το πρόσωπο ενός εργάτη μουτζουρωμένο από λιγνίτη.
Δύο εργάτες της ΔΕΗ καθαρίζουν τη στάχτη γύρω από τον ιμάντα μεταφοράς άνθρακα
Σε επιστολή του προς το ελληνικό υπουργείο Υγείας, ο αναπληρωτής διεθυντής Υγείας της Περιφέρειας έγραψε ότι 7 στους 10 θανάτους στην Πτολεμαΐδα σχετίζονται με καρκίνο ή θρομβοεμβολικές ασθένειες (εγκεφαλικό, πνευμονική εμβολή). Τα καρκινικά κρούσματα έχουν αυξηθεί κατά 16% από το 1950 και το ποσοστό, τη συγκεκριμένη περίοδο, βρίσκεται στο 30,5%. Το προσδόκιμο όριο ζωής στην περιφέρεια μειώνεται.
Ελεγχόμενες εκρήξεις λαμβάνουν χώρα συχνά ώστε να σπάσει το σκληρό πέτρωμα στην επιφάνεια, με στόχο να εξορυχθεί ο άνθρακας από κάτω του
Η ΔΕΗ έχει δημιουργήσει 10.000 θέσεις εργασίας στη Δυτική Μακεδονία, όπου τα ποσοστά ανεργίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης ήταν τα υψηλότερα στην Ελλάδα. Για περισσότερα από 60 χρόνια, η τοπική κοινωνία εργαζόταν στη βιομηχανία ηλεκτροπαραγωγής. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ ως μνημονιακή υποχρέωση, όπως και το πρόγραμμα απανθρακοποίησης της ΕΕ, οδήγησε την τοπική κοινωνία σε οικονομική εξασθένηση και αδιέξοδο. Πολλοί, όπως Κώστας, θυσιάζουν την υγεία τους για λιγότερα από 680 ευρώ μηνιαίως, ενώ άλλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν γη και οικίες που "καταβροχθίστηκαν" από τα επεκτεινόμενα λιγνιτωρυχεία. Από το 1976, περισσότεροι από 4.000 κάτοικοι 5 διαφορετικών χωριών, που είχαν χτισθεί πάνω σε αποθέματα άνθρακα, εκτοπίστηκαν.
Μία εγκαταλελειμμένη εκκλησία στο μέσον ενός λιγνιτωρυχείου.
Η Μαυροπηγή από ψηλά.
Εγκαταλελειμμένα σπίτια στη Μαυροπηγή
Μισοκατεδαφισμένα σπίτια και πεινασμένα αδέσποτα σκυλιά στη Μαυροπηγή
Μισοκατεδαφισμένα σπίτια, μερικά πεινασμένα αδέσποτα σκυλιά, ρημαγμένες εκκλησίες: αυτή είναι η Μαυροπηγή, το πιο πρόσφατα εγκαταλελειμένο χωριό, που ετοιμάζεται να κατεδαφιστεί για εξόρυξη λιγνίτη.
Ο Αριστοκράτης είναι ένας από τους 10 τελευταίους κατοίκους της Μαυροπηγής
Ο Αριστοκράτης και η σύζυγός του είναι δύο από τους τελευταίους κατοίκους της Μαυροπηγής. Παρότι η ΔΕΗ επισήμως μετακόμισε τους κατοίκους της Μαυροπηγής, ορισμένοι από αυτούς ζουν ακόμη στο χωριό, το οποίο σήμερα είναι μόλις λίγα βήματα μακριά από το ορυχείο και δεν έχει πια τρεχούμενο νερό. "Έχω τη γυναίκα μου και τα σκυλιά μου εδώ. Δεν θέλω να ζήσω πουθενά αλλού, αυτό είναι το μοναδικό μου σπίτι", λέει».
