του Θοδωρή Καραουλάνη
Σχεδόν 98 εκατομμύρια ευρώ έχει προϋπολογισμό δράσεων το Πράσινο Ταμείο για το 2018 αλλά τα 20 εκατομμύρια από αυτά «χάνονται» στον δρόμο και δεν πηγαίνουν σε «πράσινες δράσεις», ενώ μόλις 38 εκατομμύρια αφορούν δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου.
Αξίζει να σημειώσουμε δηλαδή ότι από αυτά τα σχεδόν 100 εκατομμύρια, η «άλλη τσέπη» του δημοσίου δηλαδή θα εισπράξει 16 εκατομμύρια ευρώ (!) για φόρο εισοδήματος – καθώς υπάρχει η ακατανόητη πρόβλεψη να επιβαρύνεται το Πράσινο Ταμείο με φόρο εισοδήματος, κατά παράβαση κάθε έννοιας λογικής από τη στιγμή που τα έσοδα βασίζονται σε νομοθεσία προστίμων, παραβόλων κλπ και είναι αποκλειστικής χρήσης προς προστασία του περιβάλλοντος, κάτι που αναφέρει όχι μόνο η νομοθεσία αλλά και η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας στις σχετικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Αξίζει να προσθέσουμε ότι ακόμη μισό εκατομμύριο ευρώ του Πράσινου Ταμείου πηγαίνουν στο διατραπεζικό σύστημα ΔΙΑΣ για τακτοποίηση οφειλών παλαιότερων ετών και αμοιβή για τα επόμενα, καθώς το σύστημα ΔΙΑΣ είναι αυτό που παράγει τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου, μέσω των πληρωμών των προστίμων των αυθαιρέτων, κυρίως.
Αφαιρουμένων των ανωτέρω και των λειτουργικών δαπανών, το «καθαρό» αποτέλεσμα για πράσινες δράσεις του Πράσινου Ταμείου φέτος περιορίζεται σχεδόν στα 78 εκατομμύρια ευρώ.
Σε αυτά περιλαμβάνονται και η ενίσχυση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ετοιμάζουμε άλλο θέμα με αναλυτική καταγραφή των σχετικών επιχορηγήσεων).
Συγκεντρωτικά, τα ποσά που θα «μοιράσει» το Πράσινο Ταμείο φέτος έχουν ως εξής:
ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΤΟΥΣ 2018
Α. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΟ 2018
ΣΥΝΟΛΟ Α: 15.545.215,94
Β. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 2018
Β.1. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ / ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2018
(συνεχιζόμενα 2017 & νέα έργα 2018) 2.800.000,00
Β.2. ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ 8.287.179,59
Από αυτά:
Β.2.I. ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ 2018 : 6.804.384,00
Β.2.II. ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ 2016-201 7 : 1.482.795,59
Β.3. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2.500.000,00
Β.4. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΑΣΩΝ 2017 (συνεχιζόμενα 2017 & νέα έργα 2018) 10.000.000,00
Β.5. ΕΥΡΩΠΑΪΚO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE 2.000.000,00
Από αυτά:
Β.5.I ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE CAPACITY BUILDING 317.460,00
Β.5.II ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE RE WEEE 254.178,00
Β.5.III ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE TERRASCAPE 398.719,20
Β.5.IV ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE IP 4 NATURA 300.300,00
Β.5.V ΕΥΡΩΠΑΪΚO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE
ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ (ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ) 235.000,00
B.5.VI ΕΥΡΩΠΑΪΚO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE
ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ 494.342,80
Β.6. ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ 37.982.663,87
Β.7. ΔΙΑΣ 530.837,10
Από αυτά:
Β.7.Ι. ΔΙΑΣ (22750 ΚΥΑ/28-04-2016) 261.225,15
Β.7.ΙΙ. ΔΙΑΣ 2014 269.611,95
Β.8. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ 16.000.000,00
Β.9. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ- ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ 2.636.103,50
ΣΥΝΟΛΟ Β: 82.736.784,06
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 98.282.000,00
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά ορισμένες από τις δράσεις αυτές, όσες τουλάχιστον παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
Για την ενότητα ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΟ 2018, αυτά δηλαδή που ενώ εγκρίθηκε η χρηματοδότηση προηγούμενα έτη δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη, το Πράσινο Ταμείο δίνει φέτος 15,5 εκ ευρώ περίπου, όπως αναφέραμε και πιο αναλυτικά:
1. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1.734.410,32 €
2. ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ 7.111.244,19 €
3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (2016) 610.298,67 €
4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (2017) 400.000,00 €
5. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 500.099,00 €
6. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 1.969.261,06 €
7. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΠΕΡΑΝ
ΤΟΥ ΕΝOΣ ΕΤΟΥΣ 2.289.902,70 €
8. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΕΤΩΝ 930.000,00 €
Παράλληλα, ειδικά για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την πρόληψη/αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης για το έτος 2018, το Πράσινο Ταμείο έχει προβλέψει 2,8 εκ. ευρώ. Σημειώνουμε ότι για το συγκεκριμένο πρόγραμμα κύριος δικαιούχος (σχεδόν αποκλειστικός) είναι το Λιμενικό Σώμα, οπότε η πρόβλεψη να απορροφήσει τη μερίδα του λέοντος φέτος η κατηγορία «προμήθεια πλωτών μέσων» δεν είναι τυχαία, ειδικά αν συνδυασθεί με την προμήθεια οργάνων, τηλεπικοινωνιακών μέσων αλλά και αυτοκινήτων. Οι δαπάνες, με μορφή επιχορήγησης, που προβλέπονται από το «γαλάζιο» πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου για φέτος, κατά φθίνουσα σειρά, είναι οι εξής:
- για την προμήθεια πλωτών μέσων 582.257,23
- Επιχορηγήσεις & συνδρομές για προμήθεια μηχανικού & λοιπού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού 300.000,00
- για προμήθεια τηλεπικοινωνιακών & ηλεκτ/κων συσκευών & οργάνων 239.900,00
- για προμήθεια ηλεκτρικών μηχ και συσκευών 230.000,00
- για την προμήθεια αυτοκινήτων 100.000,00
- για την προμήθεια εναέριων μέσων 61.908,00
- για προμήθεια οργάνων ακρίβειας, μέτρησης & ελέγχου κλπ 50.000,00
- για προμήθεια κινητηρίων μηχ - μηχ/των συσκευών, μη ηλεκτρικών 25.000,00
- για προμήθεια μηχανών γραφείου 12.100,00
- για προμήθεια επίπλων & σκευών 10.514,60
Όπως αναφέραμε ήδη, ακολουθεί ξεχωριστό ρεπορτάζ με τις φετινές επιχορηγήσεις του Πράσινου Ταμείου προς τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, συνολικού ύψους 8,3 εκατομμυρίων ευρώ περίπου.
Με εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουμε τις αποφάσεις του Πράσινου Ταμείου για το που θα κατευθυνθούν φέτος τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ των καινοτόμων δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς είναι μια κατηγορία που θεσμοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια και εδώ περιλαμβάνονται οι ενισχύσεις προς περιβαλλοντικές ΜΚΟ για ειδικά προγράμματα που ενισχύει το Πράσινο Ταμείο, τα οποία ξεκίνησαν πέρυσι – και αναμένουμε σύντομα τους δημόσιους απολογισμούς, καθώς προκαλέι απορίες το κατά πόσον είναι καινοτόμες δράσεις η διοργάνωση ημερίδων από ΜΚΟ ή τακτικών συνεδρίων από επιστημονικούς συλλόγους που ούτως ή άλλως θα διεξάγονταν…
Επίσης, σημειώνουμε ότι το Πράσινο Ταμείο (το οποίο εκτός από τα αυθαίρετα διαχειρίζεται, μεταξύ άλλων και τα έσοδα του Ειδικού Φορέα Δασών που αποτελούν το βασικό έσοδο για έργα της Δασικής Υπηρεσίας, μετά τη μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων) προϋπολογίζει για φέτος και πάλι 10 εκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα «Προστασία και αναβάθμιση Δασών 2018». Και εδώ, λόγω του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και της ποικιλίας των δράσεων, επανερχόμαστε με αναλυτικότερο ρεπορτάζ.
Όσον αφορά τα 2 εκ ευρώ για τη συμμετοχή του Πράσινου Ταμείου στα ευρωπαϊκά έργα LIFE στα οποία συμμετέχει, η λίστα που παραθέσαμε είναι αρκούντως επεξηγηματική.
Εκεί που αναμένεται όμως να δοθεί και πάλι «μάχη» μεταξύ κυρίως οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης για την «εύνοια» του Πράσινου Ταμείου είναι στο πρόγραμμα «ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ 2018» και για τα 38 εκατομμύρια ευρώ σχεδόν που προβλέπονται. Θυμίζουμε ότι αυτή η δράση είναι η καρδιά «ύπαρξης» του Πράσινου Ταμείου, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των εσόδων του προέρχονται από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων, για τα οποία προβλέπεται ρητά στη νομοθεσία – και τη νομολογία του ΣτΕ – ότι αφιερώνονται σε δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Επίσης θυμίζουμε ότι η Greenagenda έχει αναδείξει σε συνεχόμενα ρεπορτάζ τα τελευταία δύο χρόνια το «έλλειμμα» των πολιτικών ηγεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας οι οποίες δεν υλοποίησαν την πρόβλεψη του νόμου 4178 του 2013 για κατεύθυνση των πόρων του περιβαλλοντικού ισοζυγίου εκεί που υπάρχει η μεγαλύτερη περιβαλλοντική υποβάθμιση από τα αυθαίρετα και ευθέως αναλογικά με τα ποσά που έχουν εισπραχθεί ανά περιοχή, ακόμη και σε επίπεδο γειτονιάς. Δυστυχώς, μια τέτοια αντικειμενική διαδικασία με γεωγραφικά και αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια δεν ακολουθήθηκε, ενώ η σχετική πρόβλεψη του νόμου καταργήθηκε με τον νόμο 4495/2017 (νόμος Σταθάκη για τα αυθαίρετα), αφήνοντας στη διακριτική ευχέρεια του Πράσινου Ταμείου τη διάθεση των ποσών. Βέβαια το Πράσινο Ταμείο επισήμως υποστηρίζει ότι έχει εγκρίνει σχετικό κανονισμό και το πρόγραμμα προβλέπει «αντικειμενικές διαδικασίες» αλλά η πραγματικότητα παραμένει: οι δήμοι απευθύνονται στο Υπουργείο και το ΥΠΕΝ για τους πόρους (είναι συνεχείς οι παρεμβάσεις της ΚΕΔΕ για το θέμα…) ενώ και το ίδιο το Πράσινο Ταμείο έχει παραγγείλει πέρυσι μελέτη συμβούλων για αναδιοργάνωση της λειτουργίας του. Οπότε για φέτος αναμένουμε το επόμενο διάστημα τη σχετική πρόσκληση από το ΔΣ του Πράσινου Ταμείου, την εκδήλωση ενδιαφέροντος από τους Δήμους (και άλλους σχετικούς φορείς) και τη σχετική απόφαση για τη διάθεση των 38 εκ. ευρώ…