του Πασχάλη Μεντίζη
Νέα πρωτότυπη μελέτη του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών αλλάζει τα δεδομένα για την παραγωγή πράσινης ενέργειας από θαλάσσια υποβρύχια φυτά.
Η νέα επιστημονική έρευνα δημοσιεύτηκε πριν από μερικούς μήνες στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Marine Science and Engineering και στηρίζεται στο γεγονός ότι η ανθρωπότητα καταναλώνει σε ένα ημερολογιακό έτος ενεργειακές πηγές ενέργειας που η γη χρειάστηκε περισσότερο από ένα εκατομμύριο χρόνια για την παραγωγή τους.
«Πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε εμείς οι κυνηγοί και οι συλλέκτες ενέργειας. Πρέπει να αρχίσουμε να παράγουμε καθαρή ενέργεια για ένα βιώσιμο μέλλον για τα παιδιά μας και για τα παιδιά των παιδιών μας», λέει στη Greenagenda.gr ο διδάκτωρ Γεωλογίας του Πανεπιστημίου, Πέτρος Πετρούνιας, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Εικόνα 1. Κατανομή ενός λιβαδιού Posidonia Οceanica ανά βάθος
Οι ερευνητικές προσπάθειες για τη χρήση βιομάζας αποτελούν μια ισχυρή απάντηση στην αυξανόμενη ζήτηση για τη βιώσιμη και χαμηλού κόστους ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Ως εκ τούτου, η αειφόρος χρήση των αποβλήτων Posidonia Oceanica (PO) ως υλικό βιομάζας για την παραγωγή πράσινης ενέργειας μέσω της καύσης εξετάζεται σε πολλές χώρες κυρίως της περιοχής της Μεσογείου. Τα λιβάδια Posidonia Oceanica (PO), κοινώς λιβάδια Ποσειδωνίας, θεωρούνται ως ο κύριος τύπος θαλάσσιας χλωρίδας στις ελληνικές ακτές.
Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει τη χρήση αποβλήτων Posidonia Oceanica που προέρχονται από την Κεφαλονιά ως πηγή πράσινης ενέργειας (βιομάζας). Για αυτόν τον σκοπό δείγματα Posidonia Oceanica συλλέχθηκαν σε όλο το νησί και αναλύθηκαν ορυκτολογικά και μικροδομικά. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν φυσικοχημικές, χημικές και δοκιμές της θερμογόνου ικανότητας προκειμένου να επιτευχθεί ο βέλτιστος και πιο ολοκληρωμένος χαρακτηρισμός του υλικού. Η τέφρα και η περιεκτικότητα σε υγρασία αποτελούν τις δύο κρίσιμες παραμέτρους που ευθύνονται για τις ενεργειακές διαφορές κάθε βιομάζας. Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης δείχνει την πιθανή χρήση των αποβλήτων Posidonia Oceanica ως μια πολύ ενδιαφέρουσα πηγή για την παραγωγή πράσινης ενέργειας.
Εικόνα 2. Κατανομή των Posidonia Οceanica balls στο νησί της Κεφαλονιάς.
Όπως τα κουκούτσια ελιάς χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πράσινης ενέργειας, κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου, οι μπάλες αυτές μπορούν να αποτελέσουν μία σημαντικά ελκυστική εναλλακτική πηγή ενέργειας στη δυτική Ελλάδα και κυρίως στο νησί της Κεφαλονιάς, όπου υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις αυτού του θαλάσσιου αποβλήτου.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι φυσικές, χημικές και μικροσκοπικές παράμετροι δείχνουν ότι τα ινώδη μέρη των υπολειμμάτων των λιβαδιών Ποσειδωνίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιοκαύσιμο εξαιτίας της χαμηλότερης θερμιδικής τους αξίας, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 3438 και 3732 cal/g. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας έχουν αναγνωριστεί από επιστήμονες ως πολύτιμη πρώτη ύλη για θερμοχημικές επεξεργασίες, περιλαμβανομένης της καύσης, της αεριοποίησης (εξαερίωσης) και της πυρόλυσης. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, βάσει των κυρίως αποτελεσμάτων της, η βιώσιμη αξιοποίηση των θαλασσίων μπαλών των λιβαδιών Ποσειδωνίας ως εναλλακτική πηγή παραγωγής ενέργειας μπορεί να σταθεί ως πρόταση, ωστόσο απαιτείται εκτεταμένη μελέτη για την επαλήθευση της αξίας τους.
Σίγουρα πολλοί από εμάς, είτε σε μία παραλία της Κεφαλονιάς είτε γενικότερα σε ακτές της Ελλάδας, έχουν συναντήσει -ή και... κλοτσήσει- κάποιες μικρές μπάλες μέσα στα φύκια. Αυτές, λοιπόν, οι θαλάσσιες μπάλες (Egagropili) κρύβουν μέσα τους πολλά και καλά μυστικά. Σύμφωνα με τον κ. Πετρούνια, πέρα από το ότι αποτελούν ιδανικά φίλτρα για το θαλασσινό νερό μαζεύοντας πλήθος νανοπλαστικών και τοξικού φορτίου φαίνεται να έχουν και εξαιρετικές ιδιότητες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν αποτελούν κάποιο σκουπίδι της παραλίας ή της θάλασσας όσο και αν εμείς έχουμε την τάση να τα μαζεύουμε πριν την έναρξη της τουριστικής σεζόν και να τα πετάμε ως απόβλητα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας και κυρίως από τη θερμογενετική ανάλυση, οι υπό εξέταση μπάλες των λιβαδιών ποσειδωνίας που προήλθαν από το νησί της Κεφαλονιάς λαμβάνονται υπόψιν ως δυνητική εναλλακτική πηγή ενέργειας.
Όπως αναφέρει ο ίδιος στη Greenagenda.gr, μία από τις λειτουργίες που έχει η Ποσειδωνία είναι να είναι ένας καλός δείκτης καθαρών νερών, αφού ζει μόνο σε καθαρά νερά, όπως είναι και τα νερά της Κεφαλονιάς. «Δεν ευδοκιμούν σε πολύ μολυσμένα μέρη, όχι οξυγονωμένα, με πολλή θολότητα ή με υπερβολική οργανική ύλη. Είναι ένα ενδημικό φυτό της Μεσογείου, που έχει κηρυχθεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO σε αναγνώριση των πολλαπλών πλεονεκτημάτων της για το περιβάλλον», επισημαίνει.
Εικόνα 3: (a–c) Posidonia oceanica balls στην παραλία Σπάσματα (Κεφαλονιά).
«Πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε με το πλήθος των πληροφοριών που μας έδωσε η μελέτη των μικροσκοπικών χαρακτηριστικών τους όπου η λιγνίνη φαίνεται να κυριαρχεί και να δημιουργεί χαρακτηριστικούς σχηματισμούς», τονίζει ο διδάκτορας του Πανεπιστημίου.
Εικόνα 4: (a–c) Posidonia Oceanica balls στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης (SEM).
Ερωτηθείς αν όλα αυτά μπορούν να μελετηθούν στο πλαίσιο της επιστήμης της Γεωλογίας, ο ίδιος σημειώνει: «Σίγουρα βρισκόμαστε σε μία ιδιαίτερη επιστημονικά περίοδο όπου γίνονται πολλά άλματα και σίγουρα η γεωλογία αποτελεί τον ελβετικό σουγιά που κουμπώνει σε όλες τις επιστήμες και σίγουρα έχει πολλές διεξόδους. Η επιστήμη της Γεωλογίας είναι παντού γύρω μας και το να κατανοούμε πώς λειτουργεί αυτός ο πλανήτης μάς βοηθάει να προστατέψουμε την ανθρώπινη ζωή και τη ζωή γενικότερα, μας βοηθάει να προστατέψουμε τον ίδιο τον πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή και η ορθολογιστική διαχείριση των υδατικών και ορυκτών πόρων αποτελούν θέματα υψίστης προτεραιότητας για την ανθρωπότητα. Ο Γεωλόγος είναι ο επιστήμονας που μέσα από τη λεπτομερή μελέτη του παλαιοκλίματος δίνει την πληροφορία του παρελθόντος, έτσι ώστε να δημιουργηθούν τα βασικά προγνωστικά μοντέλα του μέλλοντος».
«Εκτός από τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην ποιότητα της ζωής και του αέρα που αναπνέουμε, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί νέες συνθήκες σε μία σειρά τομέων, όπως είναι και ο εργασιακός. Νέα επαγγέλματα ή και παλιότερα με νέο ρόλο έχουν έρθει πλέον στο προσκήνιο. Ο Γεωλόγος είναι ακριβώς ο επιστήμονας που μπορεί να προσδιορίσει και να ποσοτικοποιήσει τον κίνδυνο, συλλέγοντας και επικαιροποιώντας διαρκώς τα διαθέσιμα δεδομένα. Κατά την ταπεινή μου άποψη οι σπουδές στη Γεωλογία αποτελούν μια ιδανική και ασφαλή λύση, γιατί οι ερχόμενοι γεωλόγοι επιστήμονες έχουν να δώσουν πολλές λύσεις για μια καλύτερη και βιώσιμη ζωή. Οπότε σίγουρα θα πρότεινα ανεπιφύλακτα τις σπουδές στη Γεωλογία και σίγουρα θα πρότεινα στους ενδιαφερόμενους να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα επιστήμη, όπου στην Ελλάδα δυστυχώς αποτελεί ακόμα μια άγνωστη για πολλούς επιστήμη», καταλήγει.
