του Νίκου Αβουκάτου
Σχεδόν έτοιμο είναι το νομοσχέδιο για τη δημιουργία των ενεργειακών κοινοτήτων και, σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη, αναμένεται σε 20 ημέρες να έχει τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Σε ολόκληρη την Ευρώπη λειτουργούν περίπου 2.500 ενεργειακές κοινότητες, εκ των οποίων πάνω από 1.000 βρίσκονται στη Γερμανία.
Ο κ. Σταθάκης, μιλώντας σε σχετική ημερίδα του ΥΠΕΝ, στην 82η ΔΕΘ που εγκαινιάστηκε σήμερα από τον πρωθυπουργό, έκανε λόγο για μια σημαντική τομή στο κυβερνητικό έργο. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ενεργειακές κοινότητες θα συμβάλουν στη προσπάθειά μας να προχωρήσουμε σε ένα μοντέλο καθαρής ενέργειας, την ενίσχυση της τοπικής παραγωγής ενέργειας και υπογράμμισε ότι «αποτελεί σημαντική ευκαιρία οι ενδιαφερόμενοι να ενώσουν τις δυνάμεις τους σε μια συνεργατική μορφή. Ακόμη, οι ενεργειακές κοινότητες θα έχουν καθοριστικό ρόλο στη αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και θα συμβάλουν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης».
Ο ίδιος όρισε τρεις κεντρικούς άξονες για τις Ενεργειακές Κοινότητες:
1. Διακυβέρνηση (governance)
Η συμμετοχή των πολιτών, των τοπικών φορέων όσο και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των ενδιαφερομένων, που είχαν παραδοσιακά αποκλειστεί από τη λήψη αποφάσεων στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης, αποτελεί πολιτική επιλογή. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται ο εκδημοκρατισμός του ενεργειακού τομέα και η ενίσχυση της αποκέντρωσης της παραγωγής.
2. Ανάδειξη και ενίσχυση της τοπικότητας
Βασική επιδίωξη του νομοσχεδίου αποτελεί η παραγωγή προστιθέμενης αξίας από τις τοπικές κοινωνίες για τις τοπικές κοινωνίες. Μέσω του τοπικού ενεργειακού σχεδιασμού, τα προτεινόμενα ενεργειακά έργα θα λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες, θα δημιουργούν χώρο για την έναρξη διαλόγου μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και κατά συνέπεια, θα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.
3. Ενίσχυση συνεργιών-συμπράξεων
Ενισχύεται η συνεργασία μεταξύ των πολιτών, των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον ενεργειακό τομέα. Δημιουργείται χώρος για συνέργιες και συμπράξεις και διασφαλίζεται η ισότητα μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Όλοι έχουν ίσο δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων μέσα στην Ενεργειακή Κοινότητα. Για αυτό το λόγο έχει προβλεφθεί να αντιστοιχεί μία ψήφος σε κάθε μέλος, ανεξαρτήτως του συνεταιριστικού μεριδίου που κατέχει. Το όφελος από τις συμπράξεις, δεν περιορίζεται μόνο στους συμβαλλόμενους, αλλά διαχέεται στην τοπική κοινωνία με τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών πρώτων υλών, Μιχάλης Βερροιόπουλος, περιέγραψε το νομοθετικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες και συγκεκριμένα αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο αυτές εντάσσονται στην προσπάθεια επίτευξης των ενεργειακών στόχων της χώρας έως το 2030.
Ανέφερε, επίσης, ότι είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διείσδυση της αγορά σε ένα μοντέλο καθαρής ενέργειας και μίλησε για μια περιφερειακή αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας με σημαντικά οφέλη σε επενδύσεις, καινοτομία και εξοικονόμηση ενέργειας. «Οι πολίτες που θα κάνουν τις ενεργειακές κοινότητες θα έχουν όφελος με συμψηφισμό, τα οικονομικά κίνητρα και τα μέτρα στήριξης θα είναι κυρίως αδειοδοτικού χαρακτήρα και διευκολύνσεων σε διαγωνισμούς, ενώ εξετάζονται και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία», πρόσθεσε.
Στη συνέχεια παρουσίασε διάφορα παραδείγματα ενεργειακών κοινοτήτων σε αστικές και επαρχιακές περιοχές, αλλά και σε νησιά. Για παράδειγμα τρεις ΟΤΑ θα μπορούν να δημιουργήσουν μια ενεργειακή κοινότητα και να εγκαταστήσουν ένα φωτοβολταικό σύστημα.
Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Ιμπραήμ, διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, έκανε μια αξιολόγηση του νομοσχεδίου των ενεργειακών κοινοτήτων.
Όπως είπε, πρόκεται για ένα πρωτοποριακό θεσμικό πεδίο εφαρμογών, με πλαίσιο κινήτρων. «Με τις ενεργειακές κοινότητες δίνεται έμφαση στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχεια καθώς 4 στα 10 νοικοκυριά αδυνατούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας», τόνισε ο κ. Ιμπραήμ.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στα επιτυχημένα αποτελέσματα της δράσης της Greenpeace με μηδενική κατανάλωση, που βασίζεται στη φιλοσοφία των ενεργειακών κοινοτήτων.
Η Όλγα Δρόσου, διευθύντρια ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδος, τόνισε πως οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν μια ελπιδοφόρα αρχή, ωστόσο υπογράμμισε ότι υπάρχουν ελλείψεις και αδυναμίες. Έκανε αρκετές παρατηρήσεις που αφορούν το νομοσχέδιο και ζήτησε να γίνουν μερικές επανεξετάσεις σε βασικά σημεία του.
Ο Βασίλης Τσολακίδης, πρόεδρος του Δ.Σ. του ΚΑΠΕ, υπογράμμισε ότι η ενεργειακή μετάβαση στις πράσινες πηγές χρειάζεται για την οικονομική επιβίωση της Ελλάδας. Παρουσίασε πινάκες με ενεργειακούς δείκτες της χώρας μας και έκανε σύγκριση με τη Γερμανία, δείχνοντας ότι καταναλώνουμε περισσότερη ενέργεια, ενώ τόνισε και αυτός με τη σειρά του την ανάγκη μετάβασης στη καθαρή ενέργεια με ταυτόχρονο περιορισμό της κατανάλωσης και των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων.
