του Νίκου Αβουκάτου
Στο Αμύνταιο θα λειτουργήσει η πρώτη βιομηχανικής κλίμακας μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου στην Ελλάδα. Στη διάρκεια της εκδήλωσης που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Καινοτόμων Τεχνολογιών & Προηγμένων Υλικών για τη Βιωσιμότητα στην Ενέργεια και το Περιβάλλον (ΑΡΤΕΜΙΣ) του ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ, στο πλαίσιο της 88ης ΔΕΘ, με τίτλο «Ραντεβού με τις τεχνολογίες του υδρογόνου. Πώς, πότε και πού;» οι ομιλητές αναφέρθηκαν στις εξελίξεις αλλά και τις προοπτικές της αξιοποίησης του υδρογόνου στην Ελλάδα.
Στην πρώτη θεματική ενότητα «Κομβικά έργα Υδρογόνου: Ο Οδικός Χάρτης για τη Μετάβαση στην Καθαρή Ενέργεια» ο CEO της Hellenic Hydrogen Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα σχέδια παραγωγής υδρογόνου της εταιρείας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία ξεκίνησε πριν από 1,5 χρόνο και αποτελεί μια κοινοπραξία της Motor Oil και της ΔΕΗ.
«Το πρώτο μας έργο θα πραγματοποιηθεί στο Αμύνταιο. Όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες η συνολική του δυναμικότητα θα ανέλθει στα 200 MW. Στην αρχική του φάση έχουμε υπολογίσει ότι η δυναμικότητά του θα είναι της τάξης των 20 έως 50 MW, όπου ο κύριος πελάτης θα είναι η μονάδα ΣΗΘΥΑ της ΔΕΗ, η οποία έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιεί μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου σε ποσοστό 20%. Σκοπεύουμε μέχρι το α' τρίμηνο του 2025 να έχουμε την τελική θετική απόφαση. Ήδη έχουμε προχωρήσει σε βήματα τεχνικής και αδειοδοτικής ωρίμανσης με απώτερο στόχο να γίνουμε εξαγωγέας υδρογόνου στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη», επισήμανε ο κ. Τριανταφυλλόπουλος.
O Γιώργος Καραγιάννης, Senior Asset Integrity and Process Engineer του ΔΕΣΦΑ, αναφερόμενος στα μελλοντικά έργα και το στρατηγικό πλαίσιο της εταιρείας, τόνισε ότι αποτελεί μια βασική προτεραιότητα η εισαγωγή του υδρογόνου στο ενεργειακό δίκτυο της χώρας.
«Γίνονται μελέτες από το 2023 ώστε για το πώς το υφιστάμενο δίκτυο Φυσικού Αερίου μπορεί να μεταφέρει υδρογόνο και σε τι ποσοστό, ενώ παράλληλα είναι υπό κατασκευή ο αγωγός ΦΑ της Δυτικής Μακεδονίας ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει έως και 100% υδρογόνο. Ωστόσο σε αυτήν την ενεργειακή μετάβαση το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει καθοριστικό ρόλο», ανέφερε ο κ. Καραγιάννης.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη αγωγών του εθνικού συστήματος υδρογόνου, ο πρώτος κλάδος του συστήματος που κατασκευάζεται στη Δυτική Μακεδονία θα αποτελέσει και τον διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας.
Κοιλάδα Υδρογόνου και «υδρογονάδικο» στην Κρήτη
Ο Σπύρος Οικονόμου, γενικός διευθυντής Τεχνολογιών Υδρογόνου της εταιρείας Eunice, δήλωσε ότι με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον o όμιλος Eunice στρέφεται δυναμικά στην ανάπτυξη και λειτουργία καινοτόμων τεχνολογιών υδρογόνου. Η Eunice υλοποιεί μία Κοιλάδα Υδρογόνου (Hydrogen Valley) στην περιοχή του Αθερινόλακκου στον νομό Λασιθίου, στην Κρήτη, όπου η ετήσια παραγωγή ανανεώσιμου καυσίμου θα ανέρχεται έως τους 500 τόνους.
Στο πλαίσιο αυτού του έργου CRAVE-H2 (Crete-Aegean Hydrogen Valley) έχει ως στόχο την εισαγωγή τεχνολογιών πράσινου υδρογόνου στο νησί της Κρήτης, με σκοπό την αποθήκευση πράσινης ενέργειας και την παροχή βοηθητικών υπηρεσιών στο ηλεκτρικό δίκτυο μέσω τεχνολογιών όπως οι κυψέλες καυσίμου. Επιπλέον, θα κατασκευαστεί ένας σταθμός ανεφοδιασμού υδρογόνου («υδρογονάδικο») για την τροφοδοσία συμβατών λεωφορείων και άλλων οχημάτων.
Σε πρώτη φάση από τον σταθμό θα ανεφοδιάζεται ένα υδρογονοκίνητο λεωφορείο, που πραγματοποιεί δρομολόγια στην ευρύτερη περιοχή. Στόχος είναι να ανεφοδιάζονται ακόμη δύο υδρογονοκίνητα λεωφορεία στην Κρήτη.
Τελικός στόχος είναι να καταστήσει το υδρογόνο ως ζωτικής σημασίας μέσο στο νησί της Κρήτης, προκειμένου να μειωθεί η χρήση ρυπογόνων και εξωτερικά εισαγόμενων ορυκτών πόρων.
Ο όμιλος EUNICE είναι ο συντονιστής και επικεφαλής της κοινοπραξίας του έργου. Τη λίστα των εταίρων συμπληρώνουν η εταιρεία De Nora, ιταλική πολυεθνική που αναπτύσσει προηγμένα συστήματα ηλεκτρόλυσης, η Ballard Power Systems Europe, κατασκευαστής μονάδων κυψελών καυσίμου PEM σε ποικίλες αγορές και εφαρμογές καθώς και η Περιφέρεια Κρήτης, συμμετέχοντας ενεργά στις ρυθμιστικές, κοινωνικές και πολιτικές πτυχές του έργου. Τη λίστα των εταίρων του έργου συμπληρώνουν, η Solmar Tours, η μεγαλύτερη τουριστική εταιρεία στην Κρήτη και μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, το Politecnico di Torino, ένα κορυφαίο τεχνολογικό πανεπιστήμιο της Ευρώπης, το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), καθώς και το Τμήμα Έρευνας και Καινοτομίας του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ).
Στη δεύτερη θεματική ενότητα «Υδρογόνο: Προκλήσεις και Ευκαιρίες για το Παρόν και το Μέλλον», ο Γιώργος Σκεύης, γενικός διευθυντής της εταιρείας Cleos μίλησε για τις εφαρμογές του υδρογόνου στη ναυτιλία. Η εταιρεία Cleos ιδρύθηκε ως θυγατρική των εταιρειών DryLog και GasLog, συμφερόντων Πήτερ Λιβανού, και της Olympic Shipping, συμφερόντων του Ιδρύματος Ωνάση, και εμπνεύστηκε το όνομά της από την ελληνική λέξη «κλέος» (η δόξα). Η Cleos είναι μία από τις λίγες εταιρείες διεθνώς που εργάζονται για να βοηθήσουν τη ναυτιλία να μειώσει το ανθρακικό της αποτύπωμα, μέσα από εκτενή έρευνα και μετέπειτα ανάπτυξη καινοτόμων και βιώσιμων λύσεων.
Ο κ. Σκεύης αναφέρθηκε σε δύο σημαντικά πρότζεκτ που βρίσκονται σε εξέλιξη, την ανάπτυξη υποδομής υδρογόνου στο λιμάνι του Ρότερνταμ αλλά και την κατασκευή πλοίου υγροποιημένου υδρογόνου. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη τεχνικά προβλήματα από πλευράς υλικών αποθήκευσης του υδρογόνου και της κατασκευής κινητήρων με υδρογόνο για τα πλοία, που απαιτούν περαιτέρω έρευνα.
Ο Κωνσταντίνος Τσανακτσίδης, καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, παρουσίασε μια νέα προοπτική για τη χρήση του υδρογόνου στη ναυσιπλοΐα. «Μια διαφορετική προσέγγιση παραγωγής υδρογόνου είναι η ερευνητική μας πρόταση που κατατέθηκε για την ηλεκτροκίνηση των πλοίων και βασίζεται στην αξιοποίηση της οργανικής ύλης για την παραγωγή υδρογόνου. Πρόκειται για μια καινοτόμα και ασφαλή διαδικασία», σημείωσε ο κ. Τσανακτσίδης.
Ο Νίκος Ντάβος, συνιδρυτής και διαχειριστής του CluBE, του Cluster Bιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας, τόνισε την ανάγκη υλοποίησης επιδεικτικών και επιδεικτικών μικρών έργων υδρογόνου όπως αυτά που υλοποιεί το CluBE ενώ παρουσίασε ένα από τα Ευρωπαϊκά έργα που υλοποιεί και αφορά τις τεχνολογίες υδρογόνου, το έργο Green Skills for Hydrogen (Erasmus+). Το εμβληματικό αυτό έργο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αποσκοπεί στην καταγραφή των απαραίτητων επαγγελματικών δεξιοτήτων για την ανάπτυξη των τεχνολογιών υδρογόνου καθώς και της δημιουργίας όλου του εκπαιδευτικού υλικού για την επανεκπαίδευση και επανακατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού για την υλοποίηση όλων των επενδύσεων υδρογόνου τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον το έργο έχει ξεκινήσει τον σχεδιασμό μιας εξαιρετικά καινοτόμου και βιώσιμης στρατηγικής δεξιοτήτων υδρογόνου για ολόκληρη την Ευρώπη.
Τέλος, όλοι οι ομιλητές τόνισαν την ανάγκη άμεσης σύνταξης ενός ελληνικού οδικού χάρτη υδρογόνου καθώς και την διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου ρυθμιστικού/κανονιστικού πλαισίου με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης και υλοποίησης έργων υδρογόνου.
