του Θοδωρή Καραουλάνη
Μπορεί η συγκρότηση ενιαίου Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να συμπληρώνει σε λίγο 7 χρόνια, με τις όποιες αλλαγές έγιναν στο μεσοδιάστημα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλοι έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα αυτή. Το αντίθετο συμβαίνει μάλιστα…
Όπως αποκαλύπτει σήμερα η Greenagenda, υπάρχουν κύκλοι τόσο εντός κυβέρνησης όσο και στην αγορά που επιθυμούν (με ένταση…) τον διαμελισμό του Υπουργείου στα εξ ων συνετέθη.
Η συζήτηση μάλιστα έχει πυκνώσει το τελευταίο διάστημα, λόγω των συζητήσεων περί ανασχηματισμού και αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα και εμείς αποκαλύπτουμε σήμερα κάποιες από τις συζητήσεις που έχουν γίνει γιατί τα «σύννεφα» και οι ενδείξεις πυκνώνουν.
Αφορμή αποτέλεσε ανακοίνωση που εξέδωσε χθες για το θέμα ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων για Ποιότητα και Ανάπτυξη των Κατασκευών (ΣΕΠΑΚ), ζητώντας τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα (Υπουργείο Κατασκευών!), με συγχώνευση και εκσυγχρονισμό των τεχνικών υπηρεσιών των διάφορων υπουργείων, συγκεντρώνοντας όλες τις αρμοδιότητες του κλάδου των κατασκευών. Δεν δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στην ανακοίνωση από όση έχει, αλλά είναι η πρώτη φορά το τελευταίο διάστημα που επιχειρηματικός ή κοινωνικός φορέας ζητά τη διάλυση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Και αυτό αποτυπώνει τη δυναμική που υπάρχει στο παρασκήνιο…
Σύμφωνα με πληροφορίες της Greenagenda, τουλάχιστον ένας Υπουργός της Κυβέρνησης επανειλημμένως τους τελευταίους μήνες ζητά (και αναφέρει off the record ως άποψη του) την επιστροφή της Δασικής Υπηρεσίας στο Υπουργείο Γεωργίας, όπως ίσχυε επί δεκαετίες προ της συγκρότησης το 2009 του τότε ΥΠΕΚΑ. Αφορμή για την νέα ένταση της προβολής αυτής της άποψης είναι τα θέματα των συγκρούσεων χρήσεων μεταξύ δασικής και αγροτικής γης και τα συνεπακόλουθα προβλήματα των τελευταίων ετών με τις επιδοτήσεις και αποζημιώσεις των αγροτών.
Όμως δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα…
Ακόμη ένας (ισχυρός) Υπουργός της Κυβέρνησης επιθυμεί σφόδρα – το έχει διαμηνύσει στο Μαξίμου και σε άλλους… - να επανασυγκροτηθεί (σχεδόν) το παλαιό ΥΠΕΧΩΔΕ, δηλαδή να μεταφερθούν οι αρμοδιότητες τουλάχιστον της Χωροταξίας και της Πολεοδομίας στο Υπουργείο Υποδομών. Συνομιλητές του Υπουργού αναφέρουν ότι αυτή είναι άλλωστε παλαιά του άποψη που δεν έχει αλλάξει.
Παράλληλα, κάποιοι στο Υπουργείο Ανάπτυξης καλοβλέπουν την πιθανότητα να επιστρέψει το σύνολο των αρμοδιοτήτων της Ενέργειας (ηλεκτροπαραγωγή, ΑΠΕ, ορυκτοί πόροι κλπ) σε αυτούς, όπως συνέβαινε επίσης επί δεκαετίες προ της συγκρότησης του ΥΠΕΝ. Αυτό το σενάριο προωθούν και κάποιοι εξωκυβερνητικοί κύκλοι…
Όταν ξεκινά η συζήτηση του θέματος στις άτυπες ενδοκυβερνητικές συζητήσεις, εμφιλοχωρεί κάθε φορά και το θέμα της αρμοδιότητας του Κτηματολογίου… Είναι μακρόχρονη επιδίωξη του Υπουργείου Οικονομικών να το εντάξει στους εποπτευόμενους φορείς του, καθώς υποστηρίζεται ότι κάτι τέτοιο θα βελτιώσει το ζήτημα της διαχείρισης των δεδομένων ακίνητης περιουσίας. Όπως είναι άλλωστε καταγεγραμμένη και η άποψη κάποιων κύκλων από τους Θεσμούς για την ανάγκη ιδιωτικοποίησης ή εισόδου στρατηγικού επενδυτή στην ΕΚΧΑ ΑΕ (κτηματολόγιο). Πάγια θέση ωστόσο της κυβέρνησης (τόσο αυτής όσο και της προηγούμενης) είναι ότι η ΕΚΧΑ δεν πουλιέται.
Καταλυτική για την εξέλιξη του θέματος φαίνεται ότι είναι η θητεία του Γιάννη Τσιρώνη ως Αναπληρωτή Υπουργού στον τομέα του Περιβάλλοντος. Στον Οικολόγο – Πράσινο Υπουργό καταμαρτυρούν κάποιοι κύκλοι του Μαξίμου απροθυμία προώθησης επενδύσεων, ωστόσο άλλοι κύκλοι εντός του Μαξίμου τον κατατάσσουν στον κύκλο των αποφασισμένων υποστηρικτών του Πρωθυπουργού που έχει κλειδώσει τη συμμαχία με τους Ευρωπαίους Πράσινους. Παράλληλα τον Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος δείχνουν πολλοί άλλοι Υπουργοί και Γενικοί Γραμματείας ως αρμόδιο ή υπεύθυνο για την καθυστέρηση αποφάσεων στα θέματα περιβάλλοντος, χωροταξίας και πολεοδομίας, αφήνοντας – χωρίς ιδιαίτερο λόγο - «εκτός εικόνας» τον Υπουργό Πάνο Σκουρλέτη που έχει άλλο, μεγαλύτερο πολιτικό βάρος. Αυτή η γκρίνια προς το ΥΠΕΝ για καθυστερήσεις δημιουργεί ιδιαιτέρως πρόσφορο έδαφος για τα σενάρια «διάσπασης» των αρμοδιοτήτων.
Ωστόσο όλα αυτά τα σχέδια συναντούν αντιδράσεις. Η διατήρηση του ΥΠΕΝ όπως έχει – και ίσως η ενίσχυσή του με μία ακόμη γενική γραμματεία – έχει όχι μόνο πολέμιους αλλά και υποστηρικτές στα υψηλά κλιμάκια της Κυβέρνησης. Και δεν είναι μόνο αυτό.
Η συγκρότηση ενιαίου χαρτοφυλακίου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκύπτει άλλωστε από τις κατευθύνσεις πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θυμίζουμε ότι προ της συγκρότησης της τελευταίας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αρμοδιότητα στην Κομισιόν ήταν επίσης ενιαία. Μια τέτοια ανάγκη άλλωστε πηγάζει από την αλληλεξάρτησης της κλιματικής αλλαγής με την ενέργεια μετά τη συνθήκη του Κυότο, και ιδιαίτερα τώρα μετά τη συμφωνία COP21. Στα καθημάς Κλιματική Αλλαγή και Περιβάλλον είναι εντός της ίδιας γενικής διεύθυνσης, οπότε είναι αναγκαία η «συμπόρευση» με την αρμοδιότητα της Ενέργειας.
Το ζήτημα πέρα από την ουσιαστική πολιτική σκοπιά έχει και έντονη παραπολιτική διάσταση. Το ΥΠΕΝ σήμερα είναι ένα πρωτοκλασάτο παραγωγικό Υπουργείο, κυρίως διότι έχει την αρμοδιότητα της Ενέργειας. Ωστόσο και οι αρμοδιότητες της Χωροταξίας/Πολεοδομίας δίνουν απίστευτες δυνατότητες σχέσεων με την αυτοδιοίκηση. Και αυτό είναι ένα πλαίσιο που κάνει «δυνατό» όποιον έχει αυτές τις δύο αρμοδιότητες. Και εξηγεί γιατί κάποιοι άλλοι επιθυμούν να τις κλέψουν.
Φυσικά για όλα αυτά αποφασίζει κάθε φορά ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Όμως εμείς οφείλουμε να καταγράψουμε τις αντίρροπες δυνάμεις εντός του κυβερνητικού σχήματος. Πάντως τυχόν διάσπαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ή αποδυνάμωσή του…) θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο – εώς απίθανο, όπως μας λένε - να υποστηριχθεί από τους Οικολόγους Πράσινους που διαθέτουν δύο βουλευτές στη κυβερνητική πλειοψηφία. Και αυτό σίγουρα επηρεάζει τις τελικές αποφάσεις σήμερα…
Και κάτι τελευταίο: αντίστοιχες συζητήσεις και επιδιώξεις υπήρξαν και επί των προηγούμενων κυβερνήσεων. Ποτέ όμως με τόσο «υψηλή» υποστήριξη. Για αυτό δεν ευοδόθηκαν ιδιαιτέρως, πέρα από το σημαντικό «ξήλωμα» της αρμοδιότητας για τη διαχείριση των απορριμμάτων που μεταφέρθηκε επί των ημερών της προηγούμενης κυβέρνησης στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Από τα παραπάνω πάντως μπορείτε να κρατήσετε και κάτι άλλο, ενδεικτικό των προτεραιοτήτων των πολιτικών: κανείς δεν επιθυμεί να «πάρει» τις αμιγώς περιβαλλοντικές αρμοδιότητες, δηλαδή τις προστατευόμενες περιοχές και είδη, τον μακροχρόνιο επιτελικό σχεδιασμό στα θέματα περιβάλλοντος αλλά και την αρμοδιότητα των υδάτων (που μάλλον είναι καυτή πατάτα)…
