Συνέντευξη στον Νίκο Αβουκάτο
Μόλις λίγα 24ωρα από τη ψήφιση του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, για το οποίο υπήρξαν σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης παραχώρησε την πρώτη του συνέντευξη, ανοίγοντας τα χαρτιά του και δίνοντας τις δικές του απαντήσεις, στη Greenagenda.gr.
Ο κ. Χατζηδάκης υπεραμύνεται του νομοσχεδίου και των επίμαχων διατάξεών του, χαρακτηρίζοντάς το τομή για την ελληνική περιβαλλοντική νομοθεσία, και καταφέρεται εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, προσάπτοντάς του εμπάθεια και φανατισμό.
Κάνει λόγο για μεγάλη παρανόηση σε ό,τι αφορά τη διάταξη για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων σε περιοχές Natura, καθώς επισημαίνει ότι δεν πρόκειται για νεκρές ζώνες όπου δεν επιτρέπεται τίποτα.
Αναφέρεται στις κύριες προτεραιότητες του ΥΠΕΝ τους επόμενους μήνες, εστιάζοντας στα ενεργειακά και κυρίως στη διαχείριση αποβλήτων καθώς και των βιοαποβλήτων, υπογραμμίζει την εκκίνηση εφαρμογής του τέλους ταφής, ενώ δίνει την πρώτη του απάντηση για τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί στη Θεσσαλονίκη σχετικά με την αδειοδότηση καύσης RDF/SRF στο εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ στην Ευκαρπία.
Ο υπουργός δίνει το στίγμα του και για τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια που τρέχουν στη Θεσσαλονίκη: για την ανάπλαση της ΔΕΘ, τη «Νέα Τούμπα» και την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά.
Κύριε Υπουργέ διανύουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση στην εποχή του κορωνοϊού. Καταρχήν, θα ήθελα την τοποθέτηση σας για το θέμα και να δούμε στη συνέχεια αλλά σοβαρά ζητήματα που θα δρομολογηθούν το επόμενους μήνες.
Οι Έλληνες πετύχαμε μία εθνική νίκη στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. H κυβέρνηση και ο κρατικός μηχανισμός επέδειξαν διοικητική επάρκεια και αποτελεσματικότητα και οι πολίτες συμμορφώθηκαν με υποδειγματικό τρόπο στα περιοριστικά μέτρα. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση έβαλε ήδη σε εφαρμογή το σχέδιο σταδιακής άρσης της καραντίνας και επιστροφής στην κανονικότητα. Η περιπέτεια όμως δεν σταματά εδώ. Τόσο διότι, όπως λένε οι ειδικοί, θα ακολουθήσει ένα δεύτερο κύμα του κορωνοϊού το φθινόπωρο, όσο και λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Η κατάσταση τους επόμενους μήνες δεν θα είναι εύκολη. Ωστόσο ήδη ξεδιπλώνουμε το αναπτυξιακό μας σχέδιο για την επόμενη μέρα. Με το οποίο φιλοδοξούμε να περιορίσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και να δώσουμε προοπτική στην πατρίδα μας, ενισχύοντας την αναπτυξιακή αντίδραση που οι οικονομολόγοι αναμένουν μέσα στο 2021. Σε αυτό το σχέδιο συμμετέχουμε και εμείς ως Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τόσο με το πολεοδομικό νομοσχέδιο που επεξεργαζόμαστε αυτό το διάστημα, όσο και τον νόμο για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε την Τρίτη.
Κύριε Υπουργέ μιλήστε μας για το πώς προωθείτε τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας με το νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε.
Ο νόμος αυτός είναι μία τομή στην ελληνική περιβαλλοντική νομοθεσία. Είναι μέρος της φιλόδοξης πράσινης ατζέντας μας, η οποία περιλαμβάνει επίσης την απολιγνιτοποίηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης, την ανακύκλωση, τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Μεταξύ των σημαντικότερων διατάξεων του είναι: Η ριζική απλοποίηση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, ούτως ώστε να μην απαιτούν 6-8 χρόνια, αλλά μόλις 100-150 μέρες. Η σημαντική επιτάχυνση που επιτυγχάνεται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η εφαρμογή ενός σύγχρονου και ευρωπαϊκού μοντέλου προστασίας στις Natura, σε πλήρη αρμονία με το δίκαιο της ΕΕ, το οποίο βάζει τέλος στην αυθαιρεσία που επικρατεί. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων με τους δασικούς χάρτες και τις οικιστικές πυκνώσεις. Οι ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των οξύτατων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα νησιά με τα απορρίμματα, αλλά και η άρνηση οικοδομικής άδειας όταν τα μπάζα δεν ρυθμίζονται με σύννομο τρόπο. Το ενιαίο περιβαλλοντικό τέλος σε όλες τις πλαστικές σακούλες, ανεξαρτήτως πάχους. Αυτός ο νόμος είναι μια μεταρρύθμιση της ελληνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Μία μεταρρύθμιση-εργαλείο πράσινης ανάπτυξης για την επόμενη μέρα.
Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου εκφράστηκαν ωστόσο αντιρρήσεις, πιο έντονα από την αξιωματική αντιπολίτευση. Πρέπει πιστεύετε να υπάρχει ευρύτερη συνεννόηση σε αυτό;
Η συναίνεση σε ένα ζήτημα το οποίο αφορά το μέλλον των παιδιών μας θα περίμενε κανείς να είναι ευκολότερη. Ειδικά όταν μιλάμε για ευρωπαϊκού τύπου ρυθμίσεις που προωθούν την πράσινη ανάπτυξη. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ωστόσο κατέδειξαν ότι αντί για διάθεση συναίνεσης διακατέχονται από εμπάθεια και φανατισμό. Αυτή η συμπεριφορά δεν κρύβει φυσικά το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ που προσπάθησε να ελέγξει εμάς, είναι ο ίδιος ΣΥΡΙΖΑ επί των ημερών του οποίου είχαμε: Τα βουνά των σκουπιδιών της κ. Δούρου. Την τραγική διαχείριση του ναυαγίου της Αγίας Ζώνης. Την ακύρωση του νόμου για τις οικιστικές πυκνώσεις ως αντισυνταγματικού από το ΣτΕ. Πέντε καταδίκες από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περιβαλλοντικά θέματα. Και έξι επιπλέον ανοιχτές υποθέσεις ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μεταξύ των οποίων και μία υπόθεση για τις περιοχές Natura! Θα μπορούσα να συνεχίσω για ώρα. Είναι ωστόσο θεωρώ ξεκάθαρο ότι όταν αυτοί που έχουν λερωμένη τη φωλιά τους υποδύονται τους εισαγγελείς για μια μεταρρύθμιση που φέρνει τα υψηλότερα ευρωπαϊκά στάνταρντς στην περιβαλλοντική νομοθεσία, δεν εξυπηρετείται η συναίνεση. Δεν είναι κάτι που με χαροποιεί αυτό. Ωστόσο δεν μπορούμε να περιμένουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να ωριμάσει. Για αυτό και προχωράμε με αποφασιστικότητα τις μεταρρυθμίσεις που θα βάλουν τη χώρα στον δρόμο της πράσινης ανάπτυξης.
Στο ίδιο θέμα παραμένω. Οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί των εργαζομένων σε φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν έχουν βάση; Ποια εξήγηση δίνετε εσείς σε όλα αυτά;
Δεν αμφισβητώ τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες κανενός. Οι βασικές αντιδράσεις που καταγράφηκαν ωστόσο προήλθαν κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ και ορισμένες μόνο οργανώσεις. Όπως άλλωστε παραδέχτηκε και ο κ. Τσίπρας στη Βουλή, ακόμη και η συγκέντρωση που έγινε στο Σύνταγμα είχε πολύ μικρή συμμετοχή. Και αυτό συνέβη όχι μόνο διότι η στήριξη της κυβέρνησης από τους πολίτες είναι ισχυρή ως αποτέλεσμα της επιτυχημένης διαχείρισης της μεταναστευτικής και της υγειονομικής κρίσης. Αλλά και διότι, και με αυτό τον νόμο, η κυβέρνηση απέδειξε ότι είναι συντονισμένη με τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης. Είμαστε συντονισμένοι με τους κατοίκους των όμορφων νησιών μας οι οποίοι θέλουν επιτέλους να δουν μια λύση στο θέμα των απορριμμάτων. Είμαστε συντονισμένοι με όσους έχουν περιβαλλοντικές ευαισθησίες και δεν θέλουν να βλέπουν να παίζονται παιχνίδια με τις πλαστικές σακούλες. Είμαστε συντονισμένοι με τους αγρότες που αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν το κράτος να τους παίρνει χωράφια και να τα χαρακτηρίζει δάσος, χωράφια τα οποία καλλιεργούν από την εποχή του Ελευθέριου Βενιζέλου. Είμαστε συντονισμένοι με τους συμπολίτες μας οι οποίοι ανησυχούν για το μέλλον και θέλουν να βρουν μια δουλειά ή να ανοίξουν μια επιχείρηση. Ανεξάρτητα λοιπόν από τις όποιες επιμέρους αντιδράσεις, εμείς προχωρούμε μπροστά. Διότι δεν μπορεί η χώρα να παραμένει μία θλιβερή εξαίρεση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση επειδή αυτό θέλουν ορισμένοι. Αξίζουμε κάτι καλύτερο!
Τι έχετε όμως να πείτε ως προς τις εξορύξεις στις περιοχές Natura; Δεν είναι αυτό ένα σημείο για το οποίο οι ανησυχίες επιβεβαιώνονται;
Κοιτάξτε. Έχει δημιουργηθεί μια μεγάλη παρανόηση. Ότι δηλαδή οι περιοχές Natura, που είναι το 30% της χώρας, είναι νεκρές ζώνες όπου δεν επιτρέπεται τίποτα. Αυτό βέβαια δεν ισχύει πουθενά στην ΕΕ. Στις περιοχές Natura παντού, υπάρχουν δραστηριότητες που επιτρέπονται και δραστηριότητες που δεν επιτρέπονται. Στην Ελλάδα αυτό θα καθορίζεται με Προεδρικό Διάταγμα. Εξορύξεις σε Natura υπό αυστηρές προϋποθέσεις γίνονται τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επαναλαμβάνω, με ειδικούς όρους και προφυλάξεις. Αλλά γίνονται! Και έτσι γινόταν και επί ΣΥΡΙΖΑ. Ο οποίος πολλές φορές έδωσε άδειες για εξορύξεις υδρογονανθράκων, μαρμάρου και βωξίτη! Δεν τους κατηγορώ για αυτό. Αυτή είναι η πραγματικότητα σε όλη την Ευρώπη. Είναι όμως υποκρισία να αντιδρούν κατά των εξορύξεων όταν ως κυβέρνηση έπρατταν τα ακριβώς αντίθετα. Και ιδιαίτερα όταν μέχρι σήμερα όλα αυτά συνέβαιναν χωρίς κανόνες και με ad hoc ρυθμίσεις, ενώ με το νόμο που φέραμε βάζουμε τέλος σε αυτή την αυθαιρεσία, καθορίζοντας πού μπορεί να γίνει τι. Επιπλέον, για να δείξουμε την ιδιαίτερη ευαισθησία που έχουμε για το περιβάλλον, δεν μείναμε σε όσα είμαστε υποχρεωμένοι από την Ευρώπη να εφαρμόσουμε. Αλλά βάλαμε περισσότερες δικλείδες ασφαλείας. Όπως είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας- την περιβαλλοντική ευαισθησία του οποίου κανείς δεν αμφισβητεί- το οποίο μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων θα καθορίζει ποιες δραστηριότητες θα επιτρέπονται. Ας τελειώνουμε λοιπόν με τους μύθους. Θέλουμε να δώσουμε στη χώρα αναπτυξιακή προοπτική. Και αυτό μπορεί να συμβαδίσει με την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος.
Πάμε παρακάτω. Ποιες είναι οι κύριες προτεραιότητες του υπουργείου για τους προσεχείς μήνες;
Στην ενέργεια, βασική μας προτεραιότητα είναι να μετριαστούν οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης. Πέρα από τα εκπτωτικά πακέτα που ήδη έχουν δοθεί σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, συνεχίζουμε να παρακολουθούμε στενά το ζήτημα και ανάλογα με το βάθος του θα επιδιώξουμε επιπλέον μέτρα στήριξης με συνεννόηση, όπου αυτό απαιτείται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για τις ενεργειακές επιχειρήσεις βρισκόμαστε ήδη σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την EBRD, ούτως ώστε να δοθεί δανειακή στήριξη όπου αυτό επιτρέπεται καταστατικά. Επίσης, στηρίζουμε αποφασιστικά τις ΑΠΕ και την ενεργειακή εξοικονόμηση που συμβάλλουν στην πράσινη ανάπτυξη, αλλά και τις ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις οι οποίες μπορούν να δώσουν πρόσθετη αναπτυξιακή ώθηση. Παράλληλα, πέρα από τον νόμο-τομή στην ελληνική περιβαλλοντική νομοθεσία που συζητήσαμε, προωθούμε και το πολεοδομικό νομοσχέδιο με το οποίο: επιταχύνεται ο χωροταξικός σχεδιασμός, αποσαφηνίζεται το πλαίσιο για την εκτός σχεδίου δόμηση και εισάγεται ο θεσμός της Ψηφιακής Τράπεζας Γης. Οι παρεμβάσεις αυτές θα δώσουν ώθηση στον κατασκευαστικό κλάδο και σε μία- σεβόμενη το περιβάλλον- επενδυτική δραστηριότητα, τώρα που η πατρίδα μας τα έχει ανάγκη όλα αυτά περισσότερο από ποτέ.
Ποιες θα είναι οι πρωτοβουλίες σας για τη διαχείριση απορριμμάτων και την υλοποίηση δράσεων όπως η πλήρης διαλογή στην πηγή; Το ΕΣΠΑ πώς μπορεί να συμβάλλει σε αυτό;
Αυτό είναι ένα ακόμα ζήτημα στο οποίο δεν υπήρξε σχεδόν καμία πρόοδος τα τελευταία χρόνια. Ως αποτέλεσμα, είμαστε σήμερα σχεδόν τελευταίοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανακύκλωση και πρώτοι στην ταφή απορριμμάτων. Εμείς έχουμε συγκεκριμένο σχέδιο που στόχο έχει την σημαντική αύξηση του ποσοστού της ανακύκλωσης στην τετραετία: Επικαιροποιούμε τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων με στόχους εφικτούς και μετρήσιμους. Διευρύνουμε τη χρήση των καφέ κάδων για τα βιοαπόβλητα (πχ υπολείμματα τροφών). Για αυτό ενθαρρύνουμε τους ΟΤΑ να προχωρήσουν σε προτάσεις χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ και στον νόμο που περάσαμε υπάρχει διάταξη η οποία επιβάλλει στα καταστήματα να έχουν κάδο για τα βιοαπόβλητα. Ήδη, ξεκινάει στην Αττική με πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Γ. Πατούλη νέο πρόγραμμα ανακύκλωσης για τα τρόφιμα με τον καφέ κάδο. Τρέχουμε τη δημοπράτηση 17 Μονάδων Ολοκληρωμένης Επεξεργασίας Αποβλήτων μέσα στο 2020. Για αυτό κάνουμε αγώνα δρόμου για να απορροφήσουμε όσο περισσότερα χρήματα μπορούμε από τα 940 εκατ. ευρώ που προβλέπονται στο ΕΣΠΑ Ιδιαίτερη βέβαια βαρύτητα δίνουμε στις νέες μονάδες της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Ενώ με τον περιβαλλοντικό νόμο δημιουργήσαμε από ένα ενιαίο φορέα διαχείρισης των απορριμμάτων στο Ιόνιο και στο Νότιο Αιγαίο, όπου το πρόβλημα είχε κακοφορμίσει, με στόχο να μην έχουμε το καλοκαίρι πάλι τις ίδιες εικόνες ντροπής με τα σκουπίδια στα νησιά μας. Τα ζητήματα των απορριμμάτων τα αντιμετωπίζουμε στην πράξη και όχι στα λόγια.
Αναμένονται κάποιες αλλαγές της τιμολογιακής πολιτικής στη διαχείριση απορριμμάτων, με αποφυγή της ταφής ή εκπτώσεις των τελών σε όσους ΟΤΑ επιτυγχάνουν τη μεγαλύτερη ανακύκλωση;
Βεβαίως, και ήδη εφαρμόζουμε κάτι το οποίο οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν εφάρμοσαν, που είναι τέλος ταφής από την 1η Ιανουαρίου 2020, προκειμένου να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης. Πέραν αυτών, επεξεργαζόμαστε και θετικά κίνητρα για πολίτες, επιχειρήσεις και δήμους, όπως είναι η "πράσινη κάρτα" που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στη λογική της ανταποδοτικής ανακύκλωσης.
Έχουμε τις πρώτες, και μάλιστα γενικευμένες, αντιδράσεις για το ενδεχόμενο καύσης δευτερογενών απορριμμάτων RDF-SRF στο εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ, στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης. Πώς τις χαρακτηρίζετε; Πιστεύευτε ότι είναι δικαιολογημένες; Ποια θα είναι η εξέλιξη για τη διαδικασία αδειοδότησης στην τσιμεντοβιομηχανία;
Και εδώ υπάρχει μια παρανόηση. Η πραγματικότητα είναι ότι η μείωση των ποσοστών της ταφής απορριμμάτων περνάει και μέσα από την ενεργειακή τους αξιοποίηση. Η ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων άλλωστε είναι ένας εναλλακτικός τρόπος διαχείρισης που οδηγεί στην παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου. Κάτι που ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Δανία και η Αυστρία. Πρέπει επιτέλους στην Ελλάδα να συμφωνήσουμε αν θέλουμε να ακολουθήσουμε τις διεθνείς καλές πρακτικές ή αν θα προσπαθήσουμε να εφεύρουμε τον τροχό για ζητήματα τα οποία μας απασχολούν δεκαετίες ολόκληρες! Πέραν όμως αυτών, μου δίνεται η ευκαιρία να επισημάνω ότι και σε αυτό το ζήτημα αναδεικνύεται η πολιτική παραζάλη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο οποίος πρωτοστατεί σήμερα στη Θεσσαλονίκη εναντίον της ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων από την τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ, ενώ ο ίδιος στις 3 Ιουλίου 2019, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, υπέγραψε συμφωνία για την αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων από την τσιμεντοβιομηχανία στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Ειδικότερα για τη Θεσσαλονίκη, εντός του 2020 τι θα γίνει με τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια που θα χαρακτηρίζουν τη Θεσσαλονίκη της επόμενης ημέρας, όπως το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, την ανάπλαση της Έκθεσης και του νέου γηπέδου του ΠΑΟΚ στην Τούμπα;
Ο προγραμματισμός μας περιλαμβάνει τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια που αναφέρετε, με τα οποία φιλοδοξούμε να επιλύσουμε μια σειρά από χρόνια προβλήματα στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης. Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) της ΔΕΘ πέρασε από το Συμβούλιο Μητροπολιτικού Σχεδιασμού τον προηγούμενο μήνα και θα αποσταλεί στο ΣτΕ για τον έλεγχο του Προεδρικού Διατάγματος, με τελικό στάδιο την υπογραφή του. Για το ΕΧΣ του γηπέδου της Τούμπας έχει κάνει πρόσφατα δηλώσεις ο καθ' ύλην αρμόδιος υφυπουργός ο κ. Οικονόμου. Η βούλησή μας είναι το σχέδιο αυτό να προχωρήσει πολύ γρήγορα και το ίδιο ισχύει και για το ΕΧΣ του Στρατοπέδου Παύλου Μελά.
