«Ο κλιματικός άτλαντας της Ελλάδας αναμένεται να συνεισφέρει, μεταξύ άλλων, στην οικονομία και την καθημερινή ζωή, παρέχοντας σημαντικά δεδομένα για τη λήψη οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων, οι οποίες σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, τη βιομηχανία, τον κτηριακό τομέα, τη διαχείριση των μεταφορών, τις υποδομές και τη γεωργία».
Aυτό δήλωσε στο ΑΜΠΕ ο διευθυντής παροχής υπηρεσιών της ΕΜΥ Μανώλης Αναδρανιστάκης με αφορμή την παρουσίαση του πρώτου ψηφιακού κλιματικού άτλαντα της Ελλάδας για την τριακονταετία 1971-2000.
Ο άτλαντας δημιουργήθηκε από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία σε συνεργασία με το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών, στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής της Άννας Μαμάρα, η οποία έκανε και την παρουσίασή του.
Επίσης, αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για την μελέτη της κλιματικής αλλαγής, καθώς η μελέτη των κλιματικών αλλαγών στη χώρα μας απαιτεί κλιματικό Άτλαντα με τις κανονικές τιμές των περιόδων 1961-1990 και 1971-2000 που αποτελούν τη βάση σύγκρισης, ενώ εξυπηρετεί την ακαδημαϊκή κοινότητα σε θέματα έρευνας και εκπαίδευσης.
Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο κ. Αναδρανιστάκης, ως παραδείγματα για τη χρησιμότητα του Εθνικού Κλιματικού Άτλαντα μπορούν να αναφερθούν, ο προσδιορισμός περιοχών κατάλληλων για γεωργικές εκμεταλλεύσεις, για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, για την υποστήριξη σχεδιασμού διαχείρισης υδάτινων αποθεμάτων και εκτίμηση αναγκών.
Επίσης μπορεί να φανεί χρήσιμος στην εισαγωγή στοιχείων «βάσης» για την υδρολογική μοντελοποίηση λεκανών απορροής ποταμών, την υποστήριξη σχεδιασμού μεγάλων κατασκευαστικών έργων, ακόμα και για τον προσδιορισμό περιοχών βάσει γεωγραφικών και μετεωρολογικών κριτηρίων π.χ. για την χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης.
Επιπλέον, αναμένεται να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την εκπαίδευση μαθητών - φοιτητών για το κλίμα της Ελλάδας, αλλά και στον τομέα του τουρισμού για την ενημέρωση επισκεπτών για τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες στις περιοχές ενδιαφέροντος.
Σημειώνεται, ότι η Ελλάδα, σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, δεν διέθετε σύγχρονο ψηφιακό κλιματικό άτλαντα.
Η μοναδική έκδοση που υπήρχε χρονολογείται από το 1935 και ήταν εργασία του αείμνηστου καθηγητή Ε. Μαριολόπουλου. Οι κλιματικοί άτλαντες συνεισφέρουν στην παρακολούθηση του προβλήματος του πλανητικού κλίματος, ενσωματώνοντας τα μετεωρολογικά δεδομένα σε χάρτες υψηλής ανάλυσης, ο οποίοι απεικονίζουν σαφώς τα όρια των κλιματικών ζωνών των διαφόρων περιοχών.
Ο κλιματικός άτλαντας περιέχει σε ψηφιακή μορφή διαδραστικούς χάρτες, διαγράμματα και πίνακες κλιματικών δεδομένων καθώς και κείμενα που περιγράφουν το κλίμα της Ελλάδας.
Όπως αναφέρει ο κ. Αναδρανιστάκης «η προετοιμασία του Άτλαντα είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που συνδέει τομείς της μετεωρολογίας, της κλιματολογίας, της στατιστικής ανάλυσης και των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (GIS)».
Αρχικά τα δεδομένα πρέπει να ομογενοποιηθούν ώστε να διορθωθούν τα σφάλματα που προέρχονται από μετακινήσεις μετεωρολογικών σταθμών, αλλαγές στην τεχνολογία μέτρησης των μετεωρολογικών οργάνων, αστικοποίηση κλπ.
Στη συνέχεια εφαρμόζονται οι διαδικασίες χωρικοποίησης και παρεμβολής όπου κάθε μετεωρολογική παράμετρος (π.χ θερμοκρασία) συσχετίζεται με μια σειρά γεωφυσικές παραμέτρους (όπως υψόμετρο, απόσταση από την θάλασσα, προσανατολισμός κλπ) και παράλληλα από τις σημειακές μετρήσεις που διαθέταμε μεταβαίνουμε σε ένα πυκνό πλέγμα σημείων με απόσταση 700-750 μέτρων.
Τέλος, γίνεται η χαρτογράφηση των αποτελεσμάτων.
Η καινοτομία του βασίζεται για πρώτη φορά σε κλιματική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών της ΔΕΗ που καλύπτουν μεγάλο μέρος της ορεινής ηπειρωτικής Ελλάδας.
Επίσης, για πρώτη φορά εφαρμόστηκε ομογενοποιήση των κλιματικών δεδομένων με αποτέλεσμα την διόρθωση σφαλμάτων που προκύπτουν από μετακινήσεις μετεωρολογικών σταθμών, αλλαγές στην τεχνολογία μέτρησης των μετεωρολογικών οργάνων, αστικοποίηση κλπ.
Αναφέρεται σε συγκεκριμένη κλιματική περίοδο (1971-2000) που καθορίζεται από τον Διεθνή Μετεωρολογικό Οργανισμό, έχει διακριτική ικανότητα μόλις 700-750 μέτρα, ενώ χρησιμοποιεί διεθνώς αποδεκτές μεθοδολογίες επεξεργασίας των κλιματικών δεδομένων
Επισημαίνεται, ότι το έργο υλοποιήθηκε από προσωπικό της ΕΜΥ, που εργάστηκε συχνά πέραν του ωραρίου του, χωρίς κόστος για το Ελληνικό δημόσιο. Η χρήση του κλιματικού άτλαντα είναι ελεύθερη στο κοινό μέσω διαδραστικής διαδικτυακής εφαρμογής που θα λειτουργήσει σύντομα στον ιστότοπο της ΕΜΥ ( www.climatlas.hnms.gr ), ενώ υπάρχει και σε μορφή pdf.