Πρωτοπόρα στη δημιουργία clusters στην Ευρώπη είναι η Ισπανία και συγκεκριμένα, σε επίπεδο περιφέρειας, η χώρα των Βάσκων και η Καταλονία. Εξίσου δυναμικό περιβάλλον είναι αυτό της Γερμανίας, όπου οι «επιχειρηματικές συμπράξεις» υποστηρίζονται τόσο οικονομικά με την επένδυση χρημάτων σε τέτοιου είδους αναπτυξιακά προγράμματα, όσο και πολιτικά με τη σύσταση ξεχωριστών τομέων ανάπτυξης clusters στα περιφερειακά υπουργεία.
Στη νοτιοανατολική Ευρώπη, τα συνεργατικά σχήματα επιχειρήσεων και βιομηχανιών βρίσκονται ακόμη στο στάδιο ανάπτυξης. Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως τον έθεσε, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η επικεφαλής της Μονάδας για τα Clusters, την Κοινωνική Οικονομία και την Επιχειρηματικότητα, Ούλα Έγκελμαν, είναι να δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις της περιοχής να αναπτύξουν συνέργειες διατομεακές μέσα στα σύνορά τους, αλλά και διαπεριφερειακές, με άλλες χώρες, κάτι που μπορεί να φανεί ωφέλιμο, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης. Η κ. Έγκελμαν, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, χαρακτήρισε δυναμικό και ελπιδοφόρο το περιβάλλον της Θεσσαλονίκης για τη δημιουργία clusters, όπου ήδη αναπτύσσονται σημαντικές συστοιχίες επιχειρήσεων.
«Θέλουμε να ενισχύσουμε τις ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και τα clusters, να συναντηθούν και να βρουν ευκαιρίες για να ενισχύσουν την ανάπτυξή τους. Θεωρήσαμε καλό να φέρουμε μαζί, εδώ στη Θεσσαλονίκη, τα clusters των δυτικών Βαλκανίων για να συζητήσουν για τις δυνατότητες συνεργασιών. Γιατί εν μέσω της οικονομικής κρίσης θα δημιουργηθούν ισχυρότερες και πιο βιώσιμες επιχειρήσεις. Είναι ωφέλιμο να υπάρχουν διατομεακές αλλά και διαπεριφερειακές συνεργασίες ανάμεσα στα clusters», ανέφερε η κ. Έγκελμαν.
Εκπρόσωποι από 51 clusters της Ευρώπης και των Βαλκανίων συναντώνται σήμερα και αύριο στο ΕΚΕΤΑ (συνδιοργανωτής της εκδήλωσης), για να διερευνήσουν κοινά σημεία ενδιαφέροντος για συνεργασίες στους τομείς της κυκλικής οικονομίας, των έξυπνων πόλεων και της βιώσιμης κινητικότητας, των πολυμέσων, του e-gaming, των πολιτιστικών βιομηχανιών και της αγροδιατροφής. Οι εκπρόσωποί τους προέρχονται από τη Γαλλία, την Κροατία, τη Ρουμανία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Βουλγαρία, τη Σλοβενία, τη Λιθουανία, τη Σερβία και την Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της συνεργασίας των clusters στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί τη συμμετοχή των επιχειρηματικών συστοιχιών σε ηλεκτρονική πλατφόρμα (www.clustercollaboration.eu), στην οποία μπορούν να εγγράφονται και ως μέλη να εντοπίζουν ευκολότερα ενδιαφερόμενους συνεργάτες, ακόμη και σε άλλες χώρες. «Είναι ένας χώρος όπου μπορούν να συναντηθούν ηλεκτρονικά, να ανταλλάξουν ιδέες και να βρουν συνεταίρους, όπως και να ενημερωθούν για δράσεις της ΕΕ που αφορούν τα clusters. Μπορούν, ακόμη, να ζητήσουν υποστήριξη ειδικών σχετικά με προγράμματα που μπορούν να αξιοποιήσουν» δήλωσε η κ. Έγκελμαν. Σήμερα, στην πλατφόρμα είναι εγγεγραμμένα περίπου 600 clusters, από τα περίπου 3.000 που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.
Δυνητικά κυρίαρχοι τομείς ανάπτυξης clusters στην Κεντρική Μακεδονία
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας «βλέπει» τη δυνατότητα ανάπτυξης clusters στην περιοχή σε τομείς-«πρωταθλητές», όπως η αγροδιατροφή, ο τουρισμός, τα δομικά υλικά και οι χημικές διεργασίες, κλωστοϋφαντουργία και ένδυση. Ωστόσο, κρίνεται σκόπιμο να επιλεγεί ένας ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης έργων κρατικών ενισχύσεων, εκτός Περιφέρειας, ώστε να ενεργοποιηθούν οι δράσεις για επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις και συνεπώς σε clusters.
«Έχει προκριθεί η επιλογή ενδιάμεσου φορέα κρατικών ενισχύσεων. Η επιλογή του καθυστερεί επειδή δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο επιλογής του φορέα διαχείρισης και της κάλυψης των λειτουργικών δαπανών του. Μόλις λυθεί το ζήτημα θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ένταξης και υλοποίησης των έργων» ανέφερε το στέλεχος της Μονάδας Προγραμματισμού και Αξιολόγησης Προγράμματος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Το σύνολο του προϋπολογισμού στην Περιφέρεια για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία είναι περίπου 130 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά θα διατεθούν για clusters έρευνας-καινοτομίας περίπου 5 εκατ. και στον άξονα επιχειρηματικότητας περίπου 15-20 εκατ. ευρώ (αφορούν την περίοδο 2014-2020).
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν και οι δραστηριότητες του cluster καθαρής ενέργειας, Chorus, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, σε τομείς ενεργειακών και περιβαλλοντικών τεχνολογιών, της κυκλικής οικονομίας, των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της πράσινης κινητικότητας.
