του Νίκου Αβουκάτου
Η μεταβολή του κλίματος αναμένεται ότι θα επηρεάσει την αμπελουργία και τον ελλαδικό χώρο, σύμφωνα με την επίκουρη Καθηγήτρια Κλιματολογίας του ΑΠΘ Χριστίνα Αναγνωστοπούλου και την Γεωργία Λάζογλου, ΜSc, υποψήφια Διδάκτορας στη Κλιματολογία του ΑΠΘ.
Μετά από τη μελέτη βιοκλιματικών δεικτών που αφορούν την άμπελο, φάνηκε ότι στις ελληνικές οινοπαραγωγικές περιοχές, η προβλεπόμενη αύξηση των ημερήσιων θερμοκρασιών και η ταυτόχρονη μείωση των βροχοπτώσεων επηρεάζουν σημαντικά την άμπελο και το παραγόμενο προϊόν της, τον οίνο.
Για την χρονική περίοδο 1981-2000, οι περιοχές στην Ελλάδα που ευνοείται η αμπελοκαλλιέργεια είναι οι μέτριες ξηρές (πορτοκαλί) και οι ημίυγρες (γαλάζιο) περιοχές (σχήμα 1). Όπως φαίνεται από τους δύο χάρτες, οι περιοχές που για την καλλιέργεια της αμπέλου είναι απαραίτητη άρδευση (κόκκινες περιοχές) επεκτείνεται σημαντικά κατά τη μελλοντική περίοδο 2081-2100.
Αντίθετα οι μέτριες ξηρές (πορτοκαλί) και οι ημίυγρες περιοχές (γαλάζιο χρώμα), όπου υπάρχει όλο το απαραίτητο νερό για το φυτό, φαίνεται πως θα περιοριστούν στα ορεινά τμήματα της χώρας.
«Οι πρώτες αλλαγές φαίνονται σε κρίσιμες ημερομηνίες για το αμπέλι όπως για παράδειγμα η ημερομηνία συγκομιδής, οι οποίες θα παρατηρούνται νωρίτερα μέσα στο έτος. Ταυτόχρονα αυτό συνεπάγεται και μείωση της διάρκειας των αναπτυξιακών σταδίων του φυτού όπως για παράδειγμα το στάδιο της ωρίμανσης που ολοκληρώνεται σε λιγότερο χρόνο», επισήμανε στη Greenagenda.gr η κα. Αναγνωστοπούλου.
Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει το είδος των ποικιλιών που μπορούν να ευδοκιμήσουν σε κάθε περιοχή.
Η έρευνα έδειξε ότι «οι ελληνικές περιοχές θα παρουσιάσουν ομοιότητες, στα κλιματικά χαρακτηριστικά, με θερμότερες οινοπαραγωγικές περιοχές του κόσμου όπως για παράδειγμα η Τυνησία ή ακόμα πιο θερμές περιοχές. Ταυτόχρονα, ψυχρότερες περιοχές (κυρίως ορεινές) στον ελλαδικό χώρο, θα μπορούν πλέον να θεωρηθούν ιδανικές για καλλιέργεια αμπέλου, υιοθετώντας ποικιλίες που συνήθιζαν να καλλιεργούν θερμότερες περιοχές» υπογράμμισε η κ. Αναγνωστοπούλου.
Ένα ακόμα στοιχείο που φαίνεται πως επηρεάζει την αμπελουργία είναι η προβλεπόμενη αύξηση των επιπέδων ξηρασίας. Δεδομένου ότι το αμπέλι είναι ένα φυτό που ευνοείται από μέτρια υδατική καταπόνηση, περιοχές που δέχονται μεγάλο αριθμό βροχοπτώσεων ίσως ευνοηθούν από την κλιματική αλλαγή. Αντίθετα, στις ξηρότερες περιοχές η χρήση αρδευτικών συστημάτων θεωρείται απαραίτητη για τη ανάπτυξη του φυτού.
Από την αρχαιότητα η Ελλάδα αποτελούσε μια περιοχή με ιδανικές κλιματικές και εδαφικές συνθήκες για αμπελοκαλλιέργεια και μέχρι σήμερα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες οινοπαραγωγικές περιοχές του κόσμου παρά το μικρό της μέγεθος. Ειδικότερα, το ανάγλυφό της σε συνδυασμό με το μικροκλίμα ορισμένων περιοχών, προσφέρουν δυνατότητες ποιοτικής καλλιέργειας, ενώ ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά της, είναι η ύπαρξη γηγενών ποικιλιών, υψηλού ποιοτικού επιπέδου, όπως το Αγιωργήτικο, το Ξινόμαυρο, το Ασύρτικο, η Μαλγουζιά, το Μοσχοφίλερο κ.α.
Ο τομέας της γεωργίας είναι από τους πρώτους που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη μεγάλη ευαισθησία που παρουσιάζει η άμπελος στις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες, δείχνει ότι η κλιματική αλλαγή θα πλήξει τους οινοπαραγωγούς.