«Καθόμασταν με τις ώρες μπροστά σε έναν υπολογιστή και προσπαθούσαμε να “μπούμε” στο σύστημα. Ηταν απίστευτο, σε “πετούσε έξω” συνέχεια και έπειτα έπρεπε να τα κάνεις όλα πάλι από την αρχή. Και πάλι. Και πάλι, χωρίς αποτέλεσμα. Σε 28 ώρες κατάφερα να περάσω μία δήλωση. Δεν μπορώ να σου το περιγράψω, γέρασα μέσα σε έναν μήνα».
Οποιος είναι μηχανικός καταλαβαίνει αμέσως σε τι αναφέρεται η Ολυμπία Μόσχη. Σε αυτή την κατάσταση βρέθηκαν δεκάδες χιλιάδες μηχανικοί σε όλη τη χώρα τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου, λίγο πριν λήξει η προθεσμία για τα αυθαίρετα. Το ηλεκτρονικό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου –στο οποίο κατατίθενται οι δηλώσεις– δεν άντεξε τον φόρτο, με αποτέλεσμα να δυσλειτουργεί ή να μη λειτουργεί καθόλου. Δεν ήταν μόνο όμως οι τελευταίες δύο ή τρεις ημέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας. Ολόκληρος ο Σεπτέμβριος υπήρξε εφιαλτικός για τους μηχανικούς.
«Ηταν τόσο δύσκολο να κάνεις τη δουλειά σου σωστά. Επρεπε να στηθείς για ώρες σε κάποια πολεοδομία για ένα αντίγραφο φακέλου και μετά να τρέχεις για αυτοψία, να περνάς τα χαρτιά στο σύστημα και μετά να “χάνονται”. Για έναν έμπειρο μηχανικό, η υποβολή μιας δήλωσης δεν είναι δύσκολη, παρά τη φοβερή περιπτωσιολογία των τελευταίων νόμων. Το πρόβλημα ήταν ότι το να συγκεντρώσεις τα απαραίτητα στοιχεία δεν εξαρτάται από εσένα αλλά από υποστελεχωμένες, πηγμένες δημόσιες υπηρεσίες, διασπαρμένες στον νομό που δραστηριοποιείσαι. Επιπλέον, το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ είναι πλέον πεπαλαιωμένο, όλοι οι μηχανικοί είναι αγανακτισμένοι».
Την ίδια εικόνα, που μεταφέρει η κ. Μόσχη από την Κατερίνη, δίνει και ο Δημήτρης Αδαμάκης από τη Ρόδο. «Ηταν μια πολύ επώδυνη διαδικασία. Κατ’ αρχάς, η ίδια η πλατφόρμα δήλωσης αυθαιρέτων είναι αναξιόπιστη για πάρα πολλούς λόγους. Αλλα ζητούσες και άλλα έκανε, αλλού έβαζες το διάγραμμα κάλυψης ή το τοπογραφικό και αλλού το έβρισκες. Το χειρότερο όμως ήταν ότι, με τη ρύθμιση αυτή, μας μετέτρεψαν από μηχανικούς σε απλήρωτους κλητήρες του ελληνικού κράτους. Για τη δήλωση ενός αυθαιρέτου έπρεπε να μπουν στοιχεία όπως το Ε9, πιστοποιητικό από το κτηματολόγιο, οικοδομικές άδειες και ένα σωρό άλλα, τα οποία κανονικά έπρεπε να μην αναζητά ο μηχανικός αλλά να είναι η πλατφόρμα διασυνδεδεμένη και να “βγαίνουν” αυτόματα. Τι δουλειά έχω εγώ ως μηχανικός να αναζητώ πιστοποιητικό ότι ένας άνθρωπος είναι τρίτεκνος (σ.σ.: και άρα δικαιούται έκπτωση στο πρόστιμο); Η δική μου δουλειά είναι να ελέγξω τι είναι νόμιμο και τι παράνομο. Αν ψάξουν τα έγγραφα που έχουν δηλωθεί στη ρύθμιση, ξέρετε τι πλαστογραφία έχει να βρεθεί;».
Αναζητώντας λύσεις
Πολλοί μηχανικοί, χαμένοι μέσα στους τρεις βασικούς νόμους για τα αυθαίρετα (4014/11, 4178/13 και 4495/17), τις εκατοντάδες τροποποιήσεις και εγκυκλίους, τις «ερωταπαντήσεις» που εξέδιδε το ΤΕΕ, αναζητούσαν λύση στα επαγγελματικά fora. Η Χριστιάνα Χαραλάμπη, μηχανικός στην Αθήνα, είναι διαχειρίστρια σε μια τέτοια ομάδα στο Facebook, η οποία ονομάζεται «ν. 4495/2017» και έχει περίπου 8.500 μέλη. «Ξεκίνησα να εργάζομαι το 2008, πάνω που ξεκίνησε η κρίση. Κι ως αποτέλεσμα, ασχολούμαι κυρίως με τα αυθαίρετα, δεν πρόλαβα να ασχοληθώ με κάτι άλλο. Η ενασχόληση με τα αυθαίρετα είναι μια πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία. Το ΤΕΕ εξέδωσε κάποιες “ερωταπαντήσεις” που όμως είναι ανεπίσημες κι έχει ένα e-mail για απορίες μηχανικών στο οποίο απαντά… τηλεφωνικά, γιατί κανείς δεν παίρνει ευθύνη να δώσει γραπτή απάντηση. Αρα η μόνη μας λύση είναι να πηγαίνουμε σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και να αναζητούμε συμβουλές από συναδέλφους».
Το τελευταίο διάστημα, στην ομάδα που δημιούργησε η κ. Χαραλάμπη η οργή των μηχανικών ξεχειλίζει. «Για πρώτη φορά έβαλα “φίλτρο” στις αναρτήσεις, δεν μπορούσαν να “ανεβαίνουν” στη σελίδα όλα όσα γράφονταν. Για να καταλάβετε, αυτή τη στιγμή υπάρχει μια κίνηση από περίπου 200 μηχανικούς, να γίνει ομαδική αγωγή κατά του ΤΕΕ και του υπουργείου». Ανάλογη είναι και η εικόνα που μεταφέρει ο Παναγιώτης Κωνσταντόπουλος, διαχειριστής στη Facebook ομάδα «Φόρουμ Μηχανικών» η οποία αριθμεί 20.000 μέλη. «Ο εμπαιγμός μας συνεχίζεται, το σύστημα του ΤΕΕ εξακολουθεί να μη δουλεύει σωστά. Το πρόβλημά μας δεν ήταν η προθεσμία, αλλά ότι το σύστημα του ΤΕΕ δεν δουλεύει. Επιπλέον, οι νόμοι είναι διάτρητοι, ασαφείς και προχειρογραμμένοι: και η πιο απλή ερώτηση στο φόρουμ θα πάρει δέκα διαφορετικές απαντήσεις».
«Το ΤΕΕ ανέλαβε να κάνει μια πλατφόρμα ενώ δεν ήταν ικανό, το ξέραμε εμείς οι μηχανικοί από την πλατφόρμα των αμοιβών μας. Η πλατφόρμα έπρεπε να είναι στο υπουργείο Περιβάλλοντος, για να είναι διασυνδεδεμένη με άλλες δημόσιες υπηρεσίες», λέει ο κ. Αδαμάκης. «Ομως το ΤΕΕ ήθελε να έχει θεσμικό ρόλο στην υπόθεση των αυθαιρέτων. Ετσι έγινε “συνένοχος στο έγκλημα”, συμβάλλοντας από τη μια στο να εγκλωβιστούν οι μηχανικοί σε μια προβληματική ρύθμιση (με αντάλλαγμα το να έχουν δουλειά για κάποια χρόνια) και από την άλλη στο να γίνουν οι πολίτες όμηροι των μηχανικών τους, καθώς δεν έχουν από μόνοι τους πρόσβαση στα αρχεία που τους αφορούν».
Τι απαντά το ΤΕΕ
«Γνωρίζουμε τα προβλήματα στη λειτουργία της πλατφόρμας – αν και οι περιπτώσεις σφαλμάτων είναι μεμονωμένες. Είναι μια πλατφόρμα 15 ετών και θα έπρεπε να έχει ήδη αναβαθμιστεί. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα αλλάξει, προχωρούμε σε μια δυνατή αναβάθμιση του συστήματος, ώστε να αντέχει δεκαπλάσιο βάρος», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός. «Βέβαια ήταν και η επισκεψιμότητα των τελευταίων ημερών τεράστια, η πλατφόρμα δέχθηκε έως και 12.800 αιτήσεις σε μία μέρα».
Οσον αφορά την ίδια τη ρύθμιση για τα αυθαίρετα, ο κ. Στασινός σημειώνει: «Η καταγραφή και η τακτοποίηση των αυθαιρέτων με όλους τους τελευταίους νόμους ήταν αναγκαία για να γνωρίζουμε τι ισχύει στην πραγματικότητα και ποιο είναι το πλαίσιο για την “επόμενη μέρα”. Μπήκε μια αυστηρή κόκκινη γραμμή όσον αφορά την ημερομηνία κατασκευής (28/7/2011) και ήδη έχουν καταγραφεί πάνω από 1.800.000 δηλώσεις αυθαιρέτων, με τον τελικό αριθμό να προσεγγίζει κατά την προσωπική μου άποψη τα 2.500.000 δηλώσεις. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά που δεν θα τακτοποιούνται πλέον θα πρέπει άμεσα να εντοπιστούν από την πολιτεία και να πληρώνουν υπέρογκα πρόστιμα. Η άποψή μου είναι ότι εφόσον έχει μπει η “κόκκινη γραμμή” της ημερομηνίας κατασκευής, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα τακτοποίησης μέσω της ταυτότητας του κτιρίου για όλες τις περιπτώσεις που ισχύουν και σήμερα. Εφόσον η πολιτεία θέλει να είναι πιο αυστηρή για τα λεγόμενα βαριά ή μεγάλα αυθαίρετα, μπορεί να αυξάνει το πρόστιμο τακτοποίησης σε αυτά τα αυθαίρετα και να κάνει υποχρεωτικό τον έλεγχο της δήλωσης από ελεγκτή δόμησης».
«Καταιγίδα» δηλώσεων τον Σεπτέμβριο
Σε 1,69 εκατ. έφθασαν οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες που δηλώθηκαν στο κράτος από το 2011. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου, τον Σεπτέμβριο κατατέθηκαν πάνω από 200.000 νέες δηλώσεις αυθαιρέτων, καθώς το πληροφοριακό σύστημα δεχόταν όλο τον μήνα σταθερά περί τις 10.000 κάθε ημέρα, με κορύφωση την Παρασκευή 25/9 με 12.500 δηλώσεις. Αντίστοιχα, καταβλήθηκαν 160.000 παράβολα – πρόκειται για το πρώτο ουσιαστικό βήμα της διαδικασίας υπαγωγής. Μετά τη λήξη της προθεσμίας, δόθηκε «άτυπη» δεκαπενθήμερη παράταση για όσες δηλώσεις ήταν ήδη σε επεξεργασία: την πρώτη εβδομάδα καταβλήθηκαν επιπλέον 4.176 παράβολα υπαγωγής. Οσον αφορά το είδος των δηλώσεων, το 25% αφορά ακίνητα χωρίς οικοδομική άδεια. Περίπου 7 στις 10 δηλώσεις αφορούν αυθαίρετα σε εντός σχεδίου περιοχές και τα υπόλοιπα σε εκτός σχεδίου. Οσον αφορά το είδος των αυθαιρεσιών, περίπου το ένα τέταρτο (24,5%) είναι ακίνητα «κατηγορίας 5», δηλαδή χωρίς άδεια ή με μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις, ενώ οι περισσότερες δηλώσεις αφορούν ακίνητα της «κατηγορίας 4» (υπέρβαση έως 40% της κάλυψης και της δόμησης).
Πηγή: Εφημερίδα «Καθημερινή»
