Ποιες είναι οι αειφορικές ενέργειες που απαιτούνται για τη βέλτιστη χρήση νερού στη γεωργία

του Νίκου Αβουκάτου

Η ολοένα αυξανόμενη κατανάλωση νερού από τη γεωργία οδηγεί σε εντεινόμενη μείωση των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού. Η έλλειψη νερού έχει επισημανθεί ως ένα από τα κυρίαρχα προβλήματα για τις γενιές που έρχονται και τις συνέπειές της τις έχουν ήδη υποστεί σε κάποιες περιοχές της γης. Αναγνωρίζεται σήμερα ότι αν δεν γίνει σωστή διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα που θα αποτελέσουν απειλή για την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη.

Στην Ελλάδα, η καλλιεργούμενη έκταση ανέρχεται σε 34,7 εκατ. στρέμματα, από τα οποία τα 14,3 εκατ. στρέμματα αρδεύονται.

«Η αρδευόμενη γεωργία είναι ο κύριος χρήστης νερού, με συμμετοχή που ανέρχεται σε ποσοστό πάνω από 80% και κατηγορείται για τη διατάραξη των υδατικών ισοζυγίων διαφόρων περιοχών και τη δημιουργία ελλείψεων νερού. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι υπάρχει αντίθεση μεταξύ των όγκων νερού, οι οποίοι χρησιμοποιούνται και εκείνων που απαιτούνται από τις καλλιέργειες, για τα ίδια επίπεδα απόδοσης. Το αποτέλεσμα είναι σπατάλη νερού», λέει στη Greenagenda.gr ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Καθηγητής Αρδεύσεων και Υδρολογίας Τμήμα Γεωπονίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαμιχαήλ, με βάση τα παραπάνω καθίσταται επιτακτική η ανάγκη της βέλτιστης χρήσης νερού στη γεωργία και οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν είναι:

· Ελαχιστοποίηση των απωλειών μεταφοράς, διανομής και εφαρμογής του νερού στα αρδευτικά δίκτυα με την αποκατάσταση των φθορών τους, τη σωστή συντήρησή τους, τον εκσυγχρονισμό τους με συσκευές ρύθμισης και μέτρησης της ροής και τη μελέτη της μετατροπής των ανοικτών αρδευτικών δικτύων σε κλειστά υπό πίεση δίκτυα.

· Ακριβής εκτίμηση των αναγκών σε νερό άρδευσης των καλλιεργειών, με τη βοήθεια φυτικών συντελεστών προσαρμοσμένων στις ελληνικές συνθήκες, διερεύνηση σχέσεων νερού – απόδοσης καλλιεργειών και εντοπισμός των περιόδων που είναι ευαίσθητες τόσο στην τελική απόδοση όσο και στη διαμόρφωση της ποιότητας των προϊόντων.

· Επαναχρησιμοποίηση υποβαθμισμένων νερών.

· Συνεχής παρουσία εξειδικευμένων γεωπόνων στο χωράφι και ανάπτυξη αρδευτικής συνείδησης των αγροτών, μέσω της κατάλληλης εκπαίδευσης και της καθοδήγησής τους στην πράξη με πιλοτικές εφαρμογές.

· Τιμολόγηση του αρδευτικού νερού και επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε περιπτώσεις υπέρβασης του ανώτατου ορίου κατανάλωσης νερού, ανά καλλιέργεια, στην περιοχή. Η Οδηγία 2000/60 επιτάσσει την ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδατος συμπεριλαμβανομένου και του κόστους για το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Στο στόχο της ελαχιστοποίησης του κόστους άρδευσης πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή επειδή οι διαμορφούμενες συνθήκες παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και ο σκληρός ανταγωνισμός που αυτή συνεπάγεται, όπως και η ανειλημμένη απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση ή και την κατάργηση των επιδοτήσεων, δημιουργούν ασφυκτικές πιέσεις στη διάθεση των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στην Ελληνική, Ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Η επιβίωση των προϊόντων αυτών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη συμπίεση του κόστους παραγωγής, ένα μεγάλο μέρος του οποίου οφείλεται στις δαπάνες άρδευσης.

· Εναρμόνιση με την κοινοτική οδηγία 2000/60, ενίσχυση των φορέων διαχείρισης υδατικών πόρων με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή και ύπαρξη μιας ισχυρής και αποτελεσματικής υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων, που θα έχει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, επαρκή οικονομική υποστήριξη και συνεχιζόμενα προγράμματα κατάρτισης των αγροτών.

· Τηλε-ενημέρωση των αγροτών για την άρδευση των καλλιεργειών. Η τηλε-ενημέρωση απαιτεί:

- Εγκατάσταση αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών για την καταγραφή των κλιματικών δεδομένων.

- Δημιουργία ψηφιακών χαρτών με τα εδαφολογικά στοιχεία από τις αναλύσεις εδάφους.

- Ημερήσια εξατμισοδιαπνοή της καλλιέργειας με τη βοήθεια της εξατμισοδιαπνοής της καλλιέργειας αναφοράς και των φυτικών συντελεστών.

- Σύστημα τηλεφωνικής ενημέρωσης στη συμβουλευτική άρδευση, με τη βοήθεια απαραίτητων πληροφοριών (τοποθεσία, καλλιέργεια, τύπος εδάφους, μέθοδος άρδευσης, ημερομηνία άρδευσης).

«Όλα τα παραπάνω μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους αγρότες στην υιοθέτηση της Ευφυούς Γεωργίας που συχνά αναφέρεται και ως "Γεωργία ακριβείας" ή "Ψηφιακή Γεωργία" και αποτελεί ένα συνδυασμό εφαρμογών των αισθητήρων μέτρησης της υγρασίας του εδάφους, της θερμοκρασίας του εδάφους και των κλιματικών παραμέτρων και των τεχνολογιών της πληροφορικής, της ρομποτικής, του διαδικτύου, των συστημάτων εντοπισμού θέσης (GPS), των γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων (GIS), των δορυφορικών εικόνων και της τηλεπισκόπησης για τη χαρτογράφηση και την εφαρμογή μεταβλητής λίπανσης και άρδευσης, με σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας χρήσης του νερού, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και συμβάλλοντας στην αειφορία του αγροτικού τομέα», εξηγεί ο κ. Παπαμιχαήλ.

Αν σας άρεσε το άρθρο, Μοιραστείτε το!

Αφήστε μια απάντηση