του Δημήτρη Διαμαντίδη
Τα συστήματα σκίασης και ηλιοπροστασίας περιλαμβάνονται στις βασικές προϋποθέσεις για την αποδοτική εφαρμογή κάθε άλλης τεχνικής για τον δροσισμό ενός κτηρίου, είτε αυτός είναι φυσικός είτε είναι τεχνητός.
Η αγορά και εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων μπορεί να επιδοτηθεί μέσω του προγράμματος «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον».
Με την χρήση συστημάτων σκίασης, συνεισφέρουμε σημαντικά στη διατήρηση των θερμοκρασιών μέσα στους χώρους σε ανεκτά επίπεδα και συνεπώς στη βελτίωση των συνθηκών θερμικής άνεσης.
Επίσης, συμβάλλουμε στην εξοικονόμηση ενέργειας για τον κλιματισμό του κτηρίου και στη μείωση του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνεται, καθώς υπάρχει συρρίκνωση της θερμικής επιβάρυνσης από την ηλιακή ακτινοβολία.
Η χρήση παθητικών τεχνολογιών, όπως είναι τα συστήματα σκίασης, μπορούν να μειώσουν σημαντικά το κόστος ενέργειας που απαιτεί ένα κτίριο, δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα ευχάριστο περιβάλλον (συνθήκες ικανοποιητικού φωτισμού και επαρκούς αερισμού) για τους χρήστες του.
Τα συστήματα σκίασης ταξινομούνται σε:
- Συστήματα εξωτερικών στοιχείων ηλιοπροστασίας.
- Συστήματα περιεχόμενα στους υαλοπίνακες &
- Εσωτερικά συστήματα ηλιοπροστασίας.
Επίσης διακρίνονται σε:
- σταθερά και κινητά
- γραμμικά και επιφανειακά
- εποxιακά και μόνιμα
Η ηλιοπροστασία των ανοιγμάτων εξαρτάται από τον προσανατολισμό τους.
Ο νότιος προσανατολισμός ενδείκνυται στα κτήρια στο βόρειο ημισφαίριο, καθώς συνδυάζει την απαιτούμενη λήψη ηλιακής ενέργειας το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι (που ο ήλιος βρίσκεται πιο ψηλά στον ορίζοντα) δέχεται λιγότερη ακτινοβολία, η οποία ελαχιστοποιείται με ένα απλό οριζόντιο σκιάστρο.
Ο βόρειος προσανατολισμός δέχεται ελάχιστη ηλιακή πρόσπτωση το πρωί και το βράδυ και ενδείκνυται και αυτός για χώρους θερινής χρήσης ή με απαιτήσεις σε σταθερό φωτισμό. Αντίθετα, τα ανατολικά και δυτικά ανοίγματα δέχονται μεγάλα ποσά ηλιακής ακτινοβολίας το καλοκαίρι.
Για τα ανατολικά και δυτικά παράθυρα, στα οποία οι ηλιακές ακτίνες προσπίπτουν από χαμηλά, απαιτείται σκίαση κατακόρυφου τύπου.
Ο σχεδιασμός ηλιοπροστασίας περιλαμβάνει μια σειρά βημάτων:
- Καθορισμός της περιόδου κατά την οποία απαιτείται ηλιοπροστασία.
- Προσδιορισμός των θέσεων του ήλιου στη διάρκεια της περιόδου.
- Έλεγχος τυχόν σκιασμού από γειτονικά στοιχεία.
- Επιλογή της μεθόδου ηλιοπροστασίας που θα εφαρμοστεί.
- Σχεδιασμός των αντίστοιχων στοιχείων.
- Σύγκριση του σκιασμού στη διάρκεια του έτους (θέρος-χειμώνας).
- Εξέταση πρόσθετων παραμέτρων (π.χ. αισθητική, κόστος, κ.λπ.).
Ο ευρωπαϊκός οργανισμός ηλιοπροστασίας διενήργησε πριν από ένα περίπου χρόνο μια μελέτη με τίτλο «Εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση των εκπομπών CO2 από την χρήση συστημάτων σκίασης στην ΕΕ-25» (European Solar Shading Organization ES-SO).
Η μελέτη αυτή απέδειξε ότι τα συστήματα ηλιοπροστασίας έχουν την δυνατότητα να μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά 31Mt/a μέσω της μείωσης της ενεργειακής ζήτησης για θέρμανση και κατά 80 Mt/a μέσω της πτώσης της ενεργειακής ζήτησης για ψύξη.
Η θερμοκρασία των εσωτερικών χώρων παρουσίασε μείωση πέραν των 5oC. Επίσης ένας αριθμός μελετών που έγιναν στο Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία και Αμερική απέδειξαν ότι η σωστή και μελετημένη εφαρμογή συστημάτων σκίασης μπορεί να συνεισφέρει στην μείωση της θερμοκρασίας ενός δωματίου από 5 – 15οC.
Με την χρησιμοποίηση συστημάτων εξωτερικής σκίασης μπορούμε να πετύχουμε την διαπέραση μόνο του 12% της ηλιακής ακτινοβολίας μέσα στον κτιριακό χώρο.
Επιπλέον έχει διαπιστωθεί ότι η μείωση της ενεργειακής ζήτησης των κλιματιστικών για ψύξη και θέρμανση μειώνεται περίπου στο 50% και η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος υποχωρεί μέχρι και 60%.
Πλεονεκτήματα εξωτερικής σκίασης
Η Ελλάδα έχει πολύ υψηλό ποσοστό ηλιοφάνειας κατά την διάρκεια όλου του χρόνου και γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η χρήση συστημάτων σκίασης είναι επιβεβλημένη.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η χαμηλότερη ετήσια τιμή ηλιοφάνειας είναι λίγο μικρότερη από 2.200 ώρες ετησίως στην Ήπειρο και στην Δ. Μακεδονία και την Ροδόπη, ενώ η υψηλότερη τιμή είναι περίπου 3.100 ώρες ετησίως και παρουσιάζεται στην Ρόδο και τα Ιεράπετρα.
Η εξωτερική σκίαση περιορίζει την ηλιακή ακτινοβολία πριν αυτή φτάσει στην επιφάνεια του υαλοπίνακα. Η τοποθέτηση εξωτερικών συστημάτων σκίασης εμποδίζει την άμεση ακτινοβολία να εισέλθει στον χώρο, ανακλώντας τη στο περιβάλλον.
