του Νίκου Αβουκάτου
Είναι γνωστό ότι με τις ελληνοποιήσεις προϊόντων η ελληνική παραγωγή δέχεται είναι σοβαρό πλήγμα. Τόσο ο παραγωγός όσο και το κράτος είναι οι μεγάλοι χαμένοι αυτής της παράνομης δραστηριότητας που παραμένει ανεξέλεγκτη εδώ και δεκαετίες ενώ οι απώλειες ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Οι ελληνοποιήσεις αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων είναι ένα πρόβλημα που έχει χρονίσει, με λίγα πράγματα να γίνονται για την αντιμετώπισή του. Ως βασικές αιτίες των περιστατικών εισαγόμενων τροφίμων που «βαφτίζονται» παρανόμως ως ελληνικά, θεωρούνται η έλλειψη κεντρικού ελέγχου, η άγνοια των καταναλωτών και η μη ολοκλήρωση και επέκταση της εφαρμογής «Άρτεμις» του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού (ΕΛΓΟ) «Δήμητρα».
Υπολογίζεται, μάλιστα, από τους παραγωγούς και τους ειδικούς του χώρου ότι περίπου το 1/3 των αυγών που πωλούνται ως ελληνικά προέρχονται από την Τουρκία και τη Βουλγαρία, το 30% – 40% της πατάτας που διακινείται στην εσωτερική αγορά ως ελληνική ή κυπριακή είναι στην πραγματικότητα εξ Αιγύπτου ενώ για τα όσπρια υπολογίζεται ότι το 90% αυτών που φτάνουν στο τραπέζι μας είναι εισαγόμενα.
Έτσι «ελληνοποιούν» τα φασόλια
Οι επιτήδειοι -συνήθως μεγαλέμποροι- εκμεταλλευόμενοι το ανεπαρκές και μη στοχευμένο θεσμικό πλαίσιο ελέγχων, πραγματοποιούν αθρόες «ελληνοποιήσεις» φασολιών κυρίως μέσω εικονικών ή πλαστών τιμολογίων.
Μετά από το «βάπτισμά» τους ως ΠΓΕ, διαθέτουν τα «ελληνοποιημένα» φασόλια σε καταστήματα, λαϊκές αγορές ή άλλους υπαίθριους χώρους πώλησης, κυρίως χύμα ή και συσκευασμένα.
Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η δυσφήμιση του προϊόντος και η υποβάθμιση της υπεραξίας του, αλλά και η παραπλάνηση του καταναλωτή και προφανώς η σημαντική απώλεια εσόδων για το κράτος. Κι όλα αυτά για προϊόντα που ως καταχωρημένα με την ένδειξη «Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης» είναι ενταγμένα σε πλαίσιο αυστηρών ελέγχων για την παραγωγή, τη σήμανση και την εμπορία.
Ο αποκαλυπτικός διάλογος μεταξύ παραγωγού και επιτήδειου μεγαλέμπορου είναι χαρακτηριστικός και αποδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος με τις παράνομες ελληνοποιήσεις:
Ο μεγαλέμπορος ρωτάει να μάθει, πόσο θα μπορούσε να αγοράσει τα φασόλια Πρεσπών.
Ο παραγωγός απαντάει: «περίπου 3 ευρώ».
Ο μεγαλέμπορος αρνήθηκε και ζήτησε να ρίξει την τιμή. Μάλιστα του είπε ότι από το Αζερμπαϊτζάν έκανε την αγορά με 2 ευρώ και στην ελληνική αγορά πούλησε τα φασόλια 5 ευρώ το κιλό.
Τότε ο παραγωγός με απορία του απάντησε: γιατί τόσο ακριβά και ο μεγαλέμπορος τότε του είπε «τα πούλησα ως φασόλια Πρεσπών».
Οι παράνομες ελληνοποιήσεις κτυπούν πισώπλατα τα ελληνικά όσπρια, «οι καταναλωτές εξαπατούνται, οι επιτήδειοι κερδίζουν χρήματα και οι παραγωγοί απογοητευμένοι δίνουν έναν αγώνας επιβίωσης», τονίζει στο greenagenda.gr παραγωγός από την περιοχή των Πρεσπών.
Το μεγάλο πρόβλημα στην χώρα μας ξεκινάει από τους επιτήδειους εμπόρους οι οποίοι αγοράζουν φασόλια από άλλες χώρες (Κίνας, Πολωνίας, Κυρκιζίας Αζερμπαιζαν, Τουρκίας, κλπ) και τα βαπτίζουν ελληνικά. Ο λόγος; Το ελληνικό προϊόν είναι πάντα και πιο ποιοτικό, καθότι καλλιεργείται και ελέγχεται από φορείς πιστοποίησης για την ασφάλεια τροφίμων. Επομένως, ό,τι είναι ποιοτικό είναι και πιο ακριβό, αφού απαιτούνται παραπάνω έξοδα για να βγει με προδιαγραφές στην κατανάλωση.
Για να γνωρίζουν οι καταναλωτές τι φασόλια τρώνε πρέπει να κάνουν στροφή από το χύμα στην συσκευασία (σφραγισμένη), όπου πάνω θα πρέπει να αναγράφονται όλα τα στοιχεία για το προϊόν. Πρέπει οι ίδιοι, για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους, να βελτιώσουν το τρόπο προώθησης της παραγωγής τους (συσκευασία, πιστοποιήσεις). Πρέπει κάποια στιγμή συλλογικά, ομαδικά να εκσυγχρονιστούν, διότι μεμονωμένα δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά.
Να γίνονται έλεγχοι τουλάχιστον για τα προϊόντα ΠΓΕ τα οποία εμείς προωθούμε και έχουν το πλεονέκτημα ότι υπάρχει ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ - Αgrocert, ο οποίος προβαίνει σε ελέγχους για την προστασία όλων των προϊόντων ΠΟΠ - ΠΓΕ. Σήμερα διαπιστώνεται ότι έχουν συμμορφωθεί, παρ' όλα αυτά πάντα υπάρχουν ακόμη κρούσματα νοθείας, αλλά, τουλάχιστον, έχει μπει το νερό στο αυλάκι.
Μία από τα ίδια και στο μέλι
Παρόμοιες καταγγελίες έχουν γίνει και για το μέλι που εισάγεται από Κίνα και Βουλγαρία, αλλά και σε πλήθος άλλων αγροτικών προϊόντων, μεταξύ αυτών και του ελαιόλαδου. Οι έλεγχοι στα περισσότερα προϊόντα που εισάγονται γίνονται από κατά τόπους κτηνιάτρους και γεωπόνους και όχι από κάποια κεντρική υπηρεσία (π.χ. ΕΦΕΤ).
«Οι επιτήδειοι νοθεύουν το κινέζικο με ελληνικό μέλι και το πωλούν ως γνήσιο ελληνικό προϊόν. Το μέλι από την Κίνα οι επιτήδειοι το αγοράζουν σε βαρέλια έναντι 1,5 ευρώ το κιλό. Στη συνέχεια μέσω Βουλγαριας το μέλι εισέρχεται στην ελληνική αγορά. Αξιοσημείωτο είναι ότι, ενώ οι βούλγαροι μελισσοκόμοι είναι ελάχιστοι, δεν δικαιολογείται η παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων παραγωγής μελιού στη γειτονική χώρα. Οι έλληνες μελισσοκόμοι, ενώ παράγουν 12.000 τόνους, οι ποσότητες μελιού στην ελληνική αγορά ανέρχονται σε 25.000. Γίνονται προσπάθειες από τους μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς να σταματήσουν οι ελληνοποιήσεις, αλλά, δυστυχώς, και η οικονομική κρίση επιδείνωσε την κατάσταση», επισήμανε στο greenagenda.gr μελισσοκόμος από τη Θάσο.
«Παράθυρο» για παρανομία και σε πουλερικά - κρέατα
Την ίδια στιγμή, ελληνοποιήσεις έχουν καταγγελθεί και από τους παραγωγούς πουλερικών και κρεάτων οι οποίοι υποστηρίζουν ότι παρότι η εγχώρια παραγωγή σε χοιρινό καλύπτει μόνο το 30% της κατανάλωσης, στο εμπόριο δεν βλέπουμε τόσο συχνά ταμπέλες εισαγόμενου χοιρινού. Αναφέρουν, δε, ότι η ηλεκτρονική εφαρμογή Άρτεμις του ΕΛΓΟ Δήμητρα έχει μεν περιορίσει σε ένα ποσοστό τις παράνομες ελληνοποιήσεις, όμως το πρώτο έγγραφο που κατατίθεται, αυτό της άδειας διακίνησης από τον κτηνοτρόφο στο σφαγείο, είναι χειρόγραφο και αυτό αποτελεί «παράθυρο» για παρανομία.
Επιπροσθέτως, αν και η επέκταση της εφαρμογής Άρτεμις για τον έλεγχο της εμπορίας και διακίνησης αυγών έχει ανακοινωθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης από τον Σεπτέμβριο του 2014, δεν έχει ανακοινωθεί πότε θα τεθεί σε εφαρμογή.
Ένα μεγάλο ζήτημα που προκύπτει από τα παρανόμως «βαφτισμένα» ελληνικά προϊόντα είναι η ασφάλεια των καταναλωτών. Προϊόντα για τα οποία δεν τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες υγιεινής κατά την παραγωγή και συσκευασία τους εισάγονται παρανόμως στη χώρα. Πολλές είναι και οι περιπτώσεις αγροτικών προϊόντων που εισάγονται χωρίς έλεγχο για τα επίπεδα των φυτοφαρμάκων ή/και των ασθενειών που φέρουν.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τα διαφυγόντα έσοδα του κράτους από τις ελληνοποιήσεις αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων υπολογίζονται, σύμφωνα πάντα με τις ελλιπείς μετρήσεις των εκάστοτε συνδέσμων παραγωγών, σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
