Συνέντευξη στον Γιώργο Μητράκη
Εάν υπάρχει ένας ευρωπαίος αξιωματούχος κατάλληλος να μιλήσει για την αξιοποίηση των αποβλήτων και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις διαφόρων βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο Γιώργος Κρεμλής. Ο Έλληνας επικεφαλής της Διοικητικής Μονάδας Περιβαλλοντικής Ενσωμάτωσης και Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Κομισιόν ζει καθημερινά τις εξελίξεις σε δύο ευαίσθητους τομείς της Ένωσης από περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιά και συμμετέχει στη λήψη των αποφάσεων. Η 35χρονη εμπειρία του στις Βρυξέλλες και η απόσταση που τον χωρίζει από την Ελλάδα του επιτρέπουν, λοιπόν, να εκφράσει μέσω της Greenagenda.gr απόψεις που βρίσκονται στο πεδίο της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.
Κύριε Κρεμλή, πώς βαθμολογεί η Κομισιόν την Ελλάδα στα θέματα του περιβάλλοντος;
Στην Ελλάδα στα περιβαλλοντικά θέματα βρισκόμαστε στο μέσο όρο της Ευρώπης. Οι Οδηγίες της Ένωσης έχουν ενσωματωθεί στη νομοθεσία. Στην εφαρμογή τους, όμως, συχνά εμφανίζονται προβλήματα, που οφείλονται σε έλλειψη χωροταξικών σχεδίων, δασολογίου, κτηματολογίου, κοινωνικής αποδοχής και κακής προετοιμασίας έργων.
Ποια είναι η πολιτική της Κομισιόν για τα θέματα των αποβλήτων και των ορυκτών πόρων, που συνήθως δημιουργούν κοινωνικές αντιδράσεις;
Κυκλική οικονομία παντού. Αυτή είναι η προτεραιότητα της Κομισιόν. Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι του πλανήτη πρέπει να αξιοποιούνται κατά τρόπο ορθολογικό. Θα τροποποιηθούν σύντομα –ίσως σε ένα χρόνο- τρεις οδηγίες για τα απόβλητα. Θα αλλάξουν τον τρόπο σκέψης για την επεξεργασία και την αξιοποίησή τους. Τα απόβλητα θα αντιμετωπίζονται ως προϊόντα με χρησιμότητα και αξία. Εάν τηρηθούν ευλαβικά οι κανόνες για την επεξεργασία των αποβλήτων δεν θα υπάρχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Ο επικεφαλής της Διοικητικής Μονάδας Περιβαλλοντικής Ενσωμάτωσης και Εκτίμησης ΠΕ της ΓΔ Περιβάλλοντος της Κομισιόν
Πού οφείλονται οι αντιδράσεις για τις εξορυκτικές δραστηριότητες στην Ελλάδα;
Υπάρχουν σύνδρομα. Ιδεοληψίες. Ότι δήθεν η εξορυκτική διαδικασία είναι πάντοτε επιβαρυντική για την υγεία και για το περιβάλλον. Υπάρχει κακή ενημέρωση. Στις αντιδράσεις κυριαρχούν συχνά ακτιβισικές τάσεις, που τείνουν να αγνοούν τις αυστηρές Οδηγίες της Κομισιόν για τις εξορύξεις και γενικότερα για την προστασία του περιβάλλοντος. Υπάρχει πάντως και ένα κοινωνιολογικό πρόβλημα, το οποίο όμως έχει κάποια βάση. Το ζήτημα εμπιστοσύνης στο αν και πως θα εφαρμοστεί κατά περίπτωση η περιβαλλοντική νομοθεσία σε κάποια έργα εξορύξεων αλλά και σε κάποια μεγάλα έργα.
Οι επιφυλακτικοί πολίτες βασίζονται σε κάποιες επιστημονικές απόψεις, έτσι δεν είναι;
Στο διεπιστημονικό τομέα του περιβάλλοντος η επιστημονική τεκμηρίωση και ενημέρωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την κατασκευή βιώσιμων έργων και τη δημιουργία προϋποθέσεων κοινωνικής αποδοχής. Όμως συχνά επιστήμονες εκφράζουν προσωπικές απόψεις. Κατά κάποιο τρόπο υπάρχουν επιστημονικά συμφέροντα ή μάλλον συμφέροντα επιστημόνων. Πάντως, καλό είναι όλοι να γνωρίζουν όλοι πως όταν η Κομισιόν καταθέτει προτάσεις ή συντάσσει Οδηγίες υπάρχει πάντα πλήρης επιστημονική τεκμηρίωσή τους.
Γιατί οι εξορύξεις στην Ευρώπη δεν συνιστούν διαδεδομένη δραστηριότητα;
Στην ΕΕ γίνονται εξορύξεις. Οι εξορύξεις που γίνονται στην Ευρώπη έχουν όμως συχνά αυξημένο κόστος, διότι γίνονται με αυστηρότερες προδιαγραφές, σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη όπου το περιβάλλον και τα εργατικά δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη. Επομένως αυτά που εξορύσσονται στην ΕΕ έχουν υψηλότερο κόστος. Για παράδειγμα στην Αγκόλα και σε άλλες χώρες του πλανήτη, η εξορύξεις γίνονται χωρίς περιβαλλοντική μέριμνα. Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας απαιτεί ορθολογική αξιοποίηση των πόρων της ΕΕ και πλήρη εφαρμογή του περιβαλλοντικού κεκτημένου. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να γίνεται η διαχείριση των πόρων συμπεριλαμβανομένων και των ορυκτών.
Για την Ελλάδα ποια είναι η σημασία των εξορύξεων;
Η εξορυκτική βιομηχανία μπορεί να προσφέρει στην Ελλάδα ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να πει στην Ελλάδα αν θα αξιοποιήσει ή όχι τον ορυκτό της πλούτο. Ούτε πόσο θα τον αξιοποιήσει. Μπορεί, όμως, να συμβάλει ώστε η Ελλάδα να αναπτύξει τον κλάδο, εάν το επιθυμεί. Ας μη ξεχνάμε ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι και πλούτος της Ένωσης. Γι’ αυτό άλλωστε τόσο στο σχέδιο Γιούγκερ όσο και στο πρόγραμμα Horizon2020 υπάρχουν προτάσεις για τον ορυκτό πλούτο.
Έχετε εκφράσει κάθετες αντιρρήσεις για τη χρήση πυρηνικών εγκαταστάσεων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Γιατί;
Προφανώς όχι μόνο εγώ! Υπάρχουν επιφυλάξεις για την ανάπτυξη νέων πυρηνικών εργοστασίων στην Ένωση. Υπάρχει γήρανση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, προβληματισμός για τη διαχείριση των αποβλήτων τους και φόβοι για τρομοκρατικά χτυπήματα. Όμως, στην Ευρώπη για το θέμα αυτό υπάρχουν δύο τάσεις. Οι Γερμανοί κλείνουν τα πυρηνικά τους εργοστάσια και πριμοδοτούν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οι Πολωνοί, οι Λιθουανοί, οι Σλοβάκοι θέλουν να κατασκευάσουν πυρηνικούς σταθμούς για να νιώθουν ασφαλείς στο ζήτημα της ενεργειακής τους επάρκειας. Το μείγμα ενεργειακής πολιτικής είναι σήμερα στην Ευρώπη ελεύθερο. Η περιβαλλοντική νομοθεσία εφαρμόζεται, όμως, πλήρως στην κατασκευή και λειτουργία πυρηνικών εργοστασίων.
