του Θοδωρή Καραουλάνη
Μετά την εκτεταμένη δημοσιότητα που έλαβε το θέμα του κινδύνου διαγραφής του Φαραγγιού της Σαμαριάς από τον παγκόσμιο κατάλογο της UNESCO, όπως έγραψε η Greenagenda, το ΥΠΕΝ φαίνεται ότι όχι μόνο ανταποκρίνεται στις ανησυχίες αλλά προχωρά ένα βήμα παραπέρα: εγκαθιδρύει σε όλη την περιοχή το καθεστώς του Εθνικού Πάρκου, με αναλυτικούς περιορισμούς και κανόνες διαχείρισης, υπερβαίνοντας το μέχρι σήμερα καθεστώς του Εθνικού Δρυμού (που βασίζεται κυρίως στη δασική νομοθεσία).
Συγκεκριμένα το ΥΠΕΝ ανήρτησε ήδη σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Αυγούστου το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) με τίτλο «Χαρακτηρισμός της περιοχής του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων ως Εθνικού Πάρκου, καθορισμός ζωνών προστασίας και χρήσεων, όρων και περιορισμών».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ανάρτηση αυτή έγινε την Παρασκευή 22 Ιουλίου χωρίς καμία δημόσια ανακοίνωση από το ΥΠΕΝ.
Η κίνηση αυτή είναι εμβληματική για το ΥΠΕΝ γιατί δημιουργείται ένα νέο Εθνικό Πάρκο μετά από πολλά χρόνια. Και είναι το πρώτο επί της κυβέρνησης συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-Οικολόγων Πράσινων και ΑΝΕΛ. Ωστόσο επειδή πιθανόν να υπάρξουν αντιδράσεις στην περιοχή της Κρήτης (Σφακιά είναι αυτά…), κυρίως για τις επιτρεπόμενες χρήσεις στις ζώνες μικρότερης προστασίας, ίσως προτιμήθηκε χαμηλό προφίλ σε πρώτη φάση για τη δημόσια διαβούλευση.
Η περιοχή των Λευκών Ορέων βρίσκεται στο νομό Χανίων, περιέχει περιοχή χαρακτηρισμένη ως Εθνικό Δρυμό (το Φαράγγι της Σμαριάς) και έχει ιδρυθεί Φορέας Διαχείρισης της περιοχής από το 2002.
Σημαντική τελευταία εξέλιξη της υπόθεσης είναι η υπογραφή πριν λίγες ημέρες από τη Γενική Γραμματέα του ΥΠΕΝ Χριστίνα Μπαριτάκη της υπ’ αριθμόν 36130/1119/18.7.2016 απόφασης με την οποία εγκρίνεται η «Ειδική Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) Λευκών Ορέων». Η ΕΠΜ αυτή πρότεινε τον χαρακτηρισμό ως Εθνικού Πάρκου σύμφωνα με το ν. 3739/2011, άρθρα 4 και ειδικότερα στο άρθρο 5 όπου: «ως εθνικά πάρκα χαρακτηρίζονται περιοχές μεγάλης έκτασης που είτε λόγω της θέσης τους, είτε, όπως διασυνοριακές, είτε λόγω της εξέχουσας οικολογικής ή άλλης φυσικής σπουδαιότητάς τους θεωρούνται ως σημαντικές σε εθνικό επίπεδο».
Όπως τονίζει το ΥΠΕΝ, η Περιοχή των Λευκών Ορέων τεκμηριωμένα αποτελείται από ένα πλήθος στοιχείων με μοναδικά χαρακτηριστικά το καθένα, σχηματίζοντας συνολικά μία περιοχή απαράμιλλου φυσικού κάλλους και μεγάλης οικολογικής αξίας, τα δε στοιχεία της βιοποικιλότητάς του σε συνδυασμό με τη γεωγραφική του θέση το καθιστούν μοναδικό για πολλούς λόγους:
- Έχει λάβει τιμητική διάκριση από το Συμβούλιο της Ευρώπης (CoE) με την απονομή του European Diploma of Protected Areas (Ευρωπαϊκό Δίπλωμα του Συμβουλίου της Ευρώπης).
- Ανήκει στο δίκτυο Αποθεμάτων της Βιόσφαιρας (Biosphere reserve), περιοχών δηλαδή που χαρακτηρίζονται έτσι από το πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO (Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών).Το φαράγγι της Σαμαριάς και ο Εθνικός Δρυμός του Ολύμπου είναι οι μοναδικές προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδος που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο MAB (πρόγραμμα Άνθρωπος και Βιόσφαιρα).
- Έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Βιογενετικών Αποθεμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
- Έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000 με τον κωδικό GR4340014 (Ζώνη Ειδικής Προστασίας: ΖΕΠ).
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω της αρμόδιας Δ/νσης Προστασίας Βιοποικιλότητας, Εδάφους και Διαχείρισης Αποβλήτων, διαμόρφωσε, σε συνέχεια σχετικής συνεργασίας με τον Φορέα Διαχείρισης, το σχέδιο ΠΔ εξετάζοντας τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εγκεκριμένη ΕΠΜ της περιοχής, τις διατάξεις της εθνικής μας νομοθεσίας και τις διατάξεις των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τη φύση και τη Βιοποικιλότητα. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης, καλεί όλους τους πολίτες και φορείς να συμμετέχουν από σήμερα στη εν λόγω δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, προκειμένου να καταθέσουν τις προτάσεις τους, μέχρι και την Δευτέρα 22/8/2016 και ώρα 10:00 π.μ.. Οι παρατηρήσεις, οι σχολιασμοί και οι απόψεις όλων θα εξεταστούν και θα συμβάλλουν στην οριστική διαμόρφωση του σχεδίου ΠΔ
Δείτε τον Χάρτη της περιοχής προστασίας
Εντός του Εθνικού Πάρκου καθιερώνονται Ειδικές ζώνες κλιμακωτής. Τα όριά τους φαίνονται στον χάρτη και στο τοπογραφικό διάγραμμα που θα συνοδεύει το ΠΔ και είναι οι εξής:
- Ζώνες Κλιμακωτής Προστασίας Α1 που περιλαμβάνουν ορεινές χωρικές ενότητες αλπικά οικοσυστήματα και συγκροτήματα κορυφών:
α) Α1α: Ζώνη Πάχνες
β) Α1β: Ζώνη Γκίγκιλου-Βολακιά
- Ζώνες Α2, που περιλαμβάνουν χωρικές ενότητες των φαραγγιών του νοτιοδυτικού τμήματος:
α) Α2α: Ζώνη Φαραγγιών Τρυπητής και Κλάδου
β) Α2β: Ζώνη Φαραγγιού Ελυγιάς
γ) Α2γ: Ζώνη Φαραγγιού Αγίας Ειρήνης
- Ζώνες Κλιμακωτής Προστασίας Β:
α) Β1: Ζώνη Αράδαινας – Αγίου Ιωάννη
β) Β2: Ζώνη Οροπεδίου Ομαλού
γ) Β3: Ζώνη Αγίας Ρουμέλης
- Περιφερειακή Ζώνη Γ:
Η Ζώνη αυτή περιλαμβάνει την υπόλοιπη χερσαία και θαλάσσια περιοχή του εθνικού πάρκου.
Η ανάλυση των επιτρεπόμενων χρήσεων, κυρίως στις ζώνες μικρότερης προστασίας, έχει ενδιαφέρον και θα επανέλθουμε.
Μπορείτε να βρείτε το σύνολο του ΠΔ στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ στον ιστοχώρο της Ανοιχτής Διακυβέρνησης:
http://www.opengov.gr/minenv/?p=7485
