του Θοδωρή Καραουλάνη
Θα χρειαστούν σημαντικές αλλαγές στο μίγμα παραγωγής ενέργειας των κρατών μελών σε όλη την Ευρώπη, υποστηρίζει νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Σύμφωνα με την έκθεση, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να ανταποκριθεί στον στόχο της να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 80-95% το 2050, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, οφείλει να προχωρήσει σε δραστικές αλλαγές, μέσα στην επόμενη δεκαετία, στο ενεργειακό της μίγμα.
Η έκθεση του ΕΟΠ σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, τονίζεται ιδιαίτερα ότι μια καλά σχεδιασμένη μετάβαση από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω μεγάλης χρήσης άνθρακα, δηλαδή ορυκτών πόρων (όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο αλλά και ο λιγνίτης), είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος της δημιουργίας μιας κοινωνίας χαμηλών εκπομπών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου – δηλαδή κυρίως του άνθρακα.
Η έκθεση του ΕΟΠ «Μετατροπή του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ: αποφυγή εγκλωβισμού στη χρήση άνθρακα» τονίζει την ανάγκη η Ευρώπη να γίνει πιο προνοητική, όταν πρόκειται για την επένδυση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας. Μπορείτε να δείτε και να διαβάσετε ολόκληρη την έκθεση εδώ.
Ο ΕΟΠ, με τη συγκεκριμένη έκθεση, καλεί την ΕΕ και τα κράτη – μέλη να αδράξουν την ευκαιρία για «απαλλαγή από τους υδρογονάνθρακες» στον τομέα της παραγωγής ενέργειας. Καλεί επίσης σε αντικατάσταση πεπαλαιωμένων και στο τέλος του κύκλου ζωής τους εργοστασίων με καύση άνθρακα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου είναι δυνατόν, από τώρα έως το 2030.
Η έκθεση παρέχει λεπτομερή ανάλυση του τομέα παραγωγής ενέργειας, εστιάζοντας ειδικά τεχνική διάρκεια ζωής της υπάρχουσας παραγωγικής ικανότητας ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων σε όλη την Ευρώπη.
Στην έκθεση γίνεται επίσης μια σύγκριση που δείχνει ότι παρόμοια διάρκεια ζωής των εγκαταστάσεων και των πρακτικών αυτών στο μέλλον θα ήταν ασυμβίβαστη με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα. Τονίζει μάλιστα ότι η επίτευξη αυτών των στόχων μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν η παραγωγική ικανότητα ενέργειας από ορυκτά καύσιμα μειώνεται σταδιακά μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Ο τομέας της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής της απεξάρτησης από τον άνθρακα της ΕΕ.
Η παραγωγή ενέργειας παραμένει ο μεγαλύτερος τομέας εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, όντας υπεύθυνη για, περίπου, το ένα τρίτο του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια και περισσότερο από το ήμισυ των εξακριβωμένων εκπομπών στο πλαίσιο του Ενωσιακού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (ETS).
Ως εκ τούτου, ο κλάδος έχει να διαδραματίσει έναν πολύ μεγάλο ρόλο στην τήρηση των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
Η έκθεση δείχνει ότι οι τάσεις του παρελθόντος για παράταση της διάρκειας ζωής των μεγάλων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα (στο επίπεδο ή πάνω από 200 MWe δυναμικότητας) ή για την κατασκευή νέων, θα οδηγήσει σε σύγκρουση με τα βέλτιστα σενάρια της ΕΕ για απεξάρτηση από τον άνθρακα, όπως ορίζεται στο ενεργειακό χάρτη πορείας της ΕΕ για το 2050, με αποτέλεσμα την πλεονάζουσα ενεργειακή παραγωγή από ορυκτά καύσιμα.
Αυτή η υποθετική κατάσταση βασίζεται σε μια λεπτομερή, μονάδα ανά μονάδα, ανάλυση της δυναμικότητας ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα στην Ευρώπη και η πιθανή εξέλιξή της μέχρι το 2030, με βάση τις τρέχουσες συνθήκες και τις υποθέσεις για την τεχνική διάρκεια ζωής των εγκαταστάσεων.
Επί του παρόντος, οι διαχειριστές ή οι ιδιοκτήτες των μονάδων παραγωγής ενέργειας τείνουν να παρατείνουν τη λειτουργία άκαμπτων εγκαταστάσεων με ένταση χρήσης άνθρακα. Αν αυτή η τάση διατηρηθεί, ενώ παράλληλα προστίθεται στο σύστημα νέα παραγωγική ικανότητα από ορυκτά καύσιμα, όλες, συνολικά, οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους ώστε να εκπληρωθεί η δέσμευση της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Η έκθεση υποστηρίζει ότι μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση για το κλίμα και την ενέργεια μειώνει την ανάγκη για εφεδρική ικανότητα παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα σε εθνικό επίπεδο.
Καλεί, επίσης, για μια ολοκληρωμένη και συνεκτική παρακολούθηση της προόδου προς την κατεύθυνση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Αυτό περιλαμβάνει μια τακτική ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την εξέλιξη της παραγωγικής ικανότητας των ορυκτών καυσίμων και πληροφορίες σχετικά με τα αναμενόμενα επίπεδα παραγωγής ενέργειας με ένταση χρήσης άνθρακα, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, αλλά και τη βελτίωση της συνοχής των εθνικών και ευρωπαϊκών προσπαθειών απεξάρτησης από τον άνθρακα.
Προτείνει, επίσης, ότι η αυξημένη ευθυγράμμιση των πολιτικών για την ενέργεια, το κλίμα και το περιβάλλον μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη και να επιταχύνει τη μετάβαση σε έναν ασφαλή, βιώσιμο και ανταγωνιστικό κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.
