Πήρε ΣΜΠΕ η διαχείριση αποβλήτων Στερεάς Ελλάδας - Όλα όσα προβλέπονται

του Θοδωρή Καραουλάνη

Εγκρίθηκε με κοινή υπουργική απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου και του Υπουργού Εσωτερικών Πάνου Σκουρλέτη η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) της αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Το Σχέδιο καλύπτει γεωγραφικά το σύνολο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, δηλαδή τους πρώην νομούς (Περιφερειακές Ενότητες, όπως ονομάζονται πλέον) Βοιωτίας, Ευβοίας, Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας. Σημειώνεται ότι το σχέδιο αντιμετωπίζει ενιαία την Περιφέρεια και έχει συνταχθεί από την ίδια της Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, παρά τις προβλέψεις της νομοθεσίας, καθώς δεν λειτουργεί στην περιοχή ΦΟΔΣΑ.

Ας δούμε όμως αναλυτικά τι προβλέπει το ΠΕΣΔΑ ανά είδος αποβλήτου, τι στόχους βάζει η ΣΜΠΕ και που προβλέπεται να γίνουν οι απαραίτητες εγκαταστάσεις:

Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)

Οι γενικοί ποσοστιαίοι στόχοι του Σχεδίου για την διαχείριση των ΑΣΑ με χρονικό ορίζοντα το 2020, έχουν ως εξής:

-Λειτουργία ολοκληρωμένου δικτύου ανάκτησης ΑΣΑ, με στόχο την επίτευξη ανάκτησης σε ποσοστό τουλάχιστον 74%.
-Προετοιμασία προς επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, με χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων – βιοαποβλήτων, σε ποσοστό τουλάχιστον 50% του συνόλου των ΑΣΑ.
-Περιορισμός της υγειονομικής ταφής σε λιγότερο του 26% του συνόλου των ΑΣΑ, με ιεράρχησή της ως τελευταίας επιλογής διαχείρισης.
-Μείωση του κόστους συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων από τους Δήμους, και αποφυγή του ειδικού τέλους ταφής για τα μη επεξεργασμένα απόβλητα που οδηγούνται προς ταφή.

Στόχοι προετοιμασίας για Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωσης Ανακυκλώσιμων Υλικών

1. Επίτευξη ελάχιστου ποσοστού προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση 65% κατά βάρος των ανακυκλώσιμων υλικών από το στάδιο της προδιαλογής. Επιπλέον το συνολικό ποσοστό ανακυκλώσιμων υλικών που θα υφίσταται προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση θα πρέπει να ανέρχεται στο 75% της συνολικής παραγωγής, με τους ακόλουθους επιμέρους στόχους σχεδιασμού:
-Χαρτί - Χαρτόνι 69%
-Γυαλί 81%
-Μέταλλα 92%
-Πλαστικά 78%
2. Ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής για τέσσερα (4) τουλάχιστον ρεύματα: γυαλί, χαρτί, μέταλλο και πλαστικό, για την επίτευξη των παραπάνω ποσοστιαίων στόχων.

Στόχοι για τα Απόβλητα Συσκευασίας

Για τα Απόβλητα Συσκευασίας τίθενται οι παρακάτω ποσοστιαίοι στόχοι προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση για το έτος 2020:
-Χαρτί - Χαρτόνι 92%
-Γυαλί 70%
-Μέταλλα 70%
-Πλαστικά 75%
-Ξύλο 80%
-Σύνολο 79,9%

Στόχοι για τα Βιοαπόβλητα

Θα πρέπει να επιτευχθούν οι εξής προβλεπόμενοι από το ΕΣΔΑ ελάχιστοι στόχοι για το έτος 2020
-Χωριστή συλλογή του 40% των βιοαποβλήτων, με σκοπό την επεξεργασία.
-Εκτροπή μέσω της οικιακής κομποστοποίησης σε ποσοστό 3% των βιοαποβλήτων.
-Μεγιστοποίηση επιπέδων εκτροπής των διαθέσιμων για συλλογή αποβλήτων βρώσιμων λιπών και ελαίων, με στόχο το 75%.
-Εκτροπή των αστικών βιοαποβλήτων μέσω δικτύου χωριστής συλλογής.

Στόχοι για τα Βιοαποδομήσιμα Αστικά Απόβλητα (ΒΑΑ)

Για τα ΒΑΑ τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι για το έτος 2020:
-Εφαρμογή της χωριστής συλλογής των ΒΑΑ (βιοαποβλήτων και χαρτιού) στα μέγιστα δυνατά επίπεδα για την προώθηση της ανακύκλωσης υψηλής ποιότητας.
-Μείωση των ΒΑΑ που προορίζονται για υγειονομική ταφή κατά τουλάχιστον 35% σε σχέση με την παραγόμενη ποσότητα ΒΑΑ του έτους 1997.

Στόχοι για ειδικά ρεύματα αποβλήτων στα ΑΣΑ

-Για τα Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) και Απόβλητα φορητών Ηλεκτρικών Στηλών και Συσσωρευτών (ΗΣ&Σ) στα ΑΣΑ, ισχύουν οι προβλεπόμενοι από την κείμενη νομοθεσία ποσοστιαίοι στόχοι για τα ρεύματα αποβλήτων των ως άνω ειδών.
-Οργάνωση χωριστής συλλογής για τις μικρές ποσότητες επικινδύνων αποβλήτων  (ΜΠΕΑ) που βρίσκονται στα ΑΣΑ, και εκτροπή τους από την ταφή.

Απόβλητα εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας, εξυπηρέτησης / συνάθροισης κοινού

Προώθηση της εφαρμογής συστημάτων χωριστής συλλογής τουλάχιστον χαρτιού, γυαλιού, μετάλλων και πλαστικού με τη βέλτιστη οικονομικά και περιβαλλοντικά μέθοδο και με μεγιστοποίηση της απόδοσης με ευθύνη των φορέων των εγκαταστάσεων.

Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)

Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση τουλάχιστον του 70% των παραγόμενων ΑΕΚΚ, το έτος 2020.

Ιλύς αστικού τύπου

Θα πρέπει να επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι από το ΕΣΔΑ στόχοι:
-Ελαχιστοποίηση της διάθεσης σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤ), με ποσοστιαίους στόχους έως το έτος 2020: εργασίες ανάκτησης 95% κατά βάρος και διάθεσης 5% επί της παραγόμενης ποσότητας,.
-Ανάπτυξη ολοκληρωμένου δικτύου υποδομών για την ανάκτηση της ιλύος.

Ζωικά Υποπροϊόντα (ΖΥΠ)

Τα ΖΥΠ, εκτός εκείνων που προορίζονται για αποτέφρωση, υγειονομική ταφή ή χρήση σε εγκαταστάσεις βιοαερίου ή κομποστοποίησης, εξαιρούνται τόσο από το πεδίο εφαρμογής του Ν.4042/2012 όσο και από το πεδίο εφαρμογής του Σχεδίου.

Γεωργοκτηνοτροφικά Απόβλητα

Οι κατευθυντήριοι στόχοι με χρονικό ορίζοντα το 2020, κατά τα προβλεπόμενα από το ΕΣΔΑ, είναι οι εξής:
-Πλήρης ανάπτυξη δικτύου συλλογής βιοαποδομήσιμων αποβλήτων
γεωργοκτηνοτροφικής προέλευσης για την ανάκτηση επ’ ωφελεία της γεωργίας, την παραγωγή προϊόντων (π.χ. ζωοτροφών) ή την παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο / βιομάζα.
-Χωριστή συλλογή και ανάκτηση των πλαστικών γεωργοκτηνοτροφικής προέλευσης με έμφαση στα πλαστικά θερμοκηπίου και τα απόβλητα συσκευασίας.
-Χωριστή συλλογή και κατάλληλη διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας γεωργικών φαρμάκων που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες μέσω συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.
-Πρόβλεψη κινήτρου προδιαλογής πλαστικών και Γεωργοκτηνοτροφικών Αποβλήτων, όπως παροχή οργανικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών ως αντάλλαγμα.

Βιομηχανικά Απόβλητα

Εφαρμόζονται σε επίπεδο Περιφέρειας οι αντίστοιχοι στόχοι του ΕΣΔΑ για μη επικίνδυνα και επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα, καθώς και του ΕΣΔΕΑ όσον αφορά τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα.
Δυστυχώς σε αυτό το σημείο, παρότι η Περιφέρεια έχει τη μεγαλύτερη βιομηχανική συγκέντρωση στη χώρα και τα γνωστά προβλήματα στον Ασωπό, δεν γίνεται κάποια ειδική αναφορά για το θέμα στον ΠΕΣΔΑ, καθώς αποτελούν κομμάτι άλλης πολιτικής.

Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο

Διασφάλιση της διαχείρισής τους σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις, με διάθεσή τους σε κατάλληλα αδειοδοτημένους χώρους.

Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ)

-Διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΥΜ σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
-Επέκταση εφαρμογής των προγραμμάτων χωριστής συλλογής σε όλες τις δραστηριότητες από τις οποίες παράγονται ΑΥΜ, όπως η κατ’ οίκον νοσηλεία.

Απόβλητα Έλαια (ΑΕ)

Διασφάλιση της διαχείρισης των αποβλήτων ελαίων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις, μέσω συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.

Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους (ΟΤΚΖ)

-Επαναχρησιμοποίηση και ανάκτηση σε ποσοστό 95% κατά μέσο βάρος ανά όχημα και ανά έτος.
-Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση σε ποσοστό 85% κατά μέσο βάρος ανά όχημα και ανά έτος.

Απόβλητα Ηλεκτρικών Στηλών και Συσσωρευτών (ΗΣ&Σ)

Κατά τα προβλεπόμενα από το ΕΣΔΑ οι κατευθυντήριοι στόχοι είναι οι εξής:
-Για τα απόβλητα φορητών ΗΣ&Σ: χωριστή συλλογή τουλάχιστον του 45% του μέσου όρου τελευταίας τριετίας των ποσοτήτων που κυκλοφορούν στην αγορά.
-Για τα απόβλητα συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας (ΑΣΟΒ): συλλογή του συνόλου τους.
-Ελάχιστες αποδόσεις ανακύκλωσης για απόβλητα ΗΣ&Σ: (α) ανακύκλωση του 65% κατά μέσο βάρος των ΗΣ&Σ μολύβδου ‐ οξέος, (β) ανακύκλωση του 75% κατά μέσο βάρος των ΗΣ&Σ νικελίου ‐ καδμίου και  (γ) ανακύκλωση του 50% κατά μέσο βάρος των άλλων ΗΣ&Σ.

Μεταχειρισμένα Ελαστικά Οχημάτων (ΜΕΟ)

Στόχος του Σχεδίου για τα ΜΕΟ, είναι να διασφαλίσει ότι υφίστανται διαχείριση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις, μέσω συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.

Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)

-Μέχρι το 2019 το ελάχιστο ποσοστό συλλογής ορίζεται σε 45% και υπολογίζεται βάσει του συνολικού βάρους των ΑΗΗΕ τα οποία συλλέχθηκαν σε ένα δεδομένο έτος, εκφράζεται δε ως ποσοστό του μέσου ετήσιου βάρους του ΗΗΕ που διατέθηκε σε κυκλοφορία κατά τα τρία προηγούμενα έτη στη χώρα.
-Από το 2019 το ελάχιστο ποσοστό συλλογής ορίζεται σε 65% του μέσου ετήσιου βάρους των ΗΗΕ που διατέθηκε στην αγορά κατά την προηγούμενη τριετία ή εναλλακτικά στο 85% των ΑΗΗΕ που παράγονται ανά βάρος.

Απόβλητα που περιέχουν υδράργυρο

Διασφάλιση της διαχείρισης των αποβλήτων που περιέχουν υδράργυρο σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Ακολούθως η ΣΜΠΕ κάνει ανάλυση και συτάσεις πάνω στο θέμα της Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, δίνοντας έμφαση στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Πώς όμως θα υλοποιηθούν όλα αυτά; Περνάμε λοιπόν στα εργαλεία.

Όσον αφορά τη βάση του σχεδιασμού, που είναι τα Δίκτυα Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ), προβλέπονται τα εξής:
1. Ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλα, πλαστικό, γυαλί.
2. Ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής, μεταφοράς και ανάκτησης βιοαποβλήτων.
3. Επέκταση δικτύου χωριστής συλλογής ‐ μεταφοράς αποβλήτων συσκευασιών.
4. Ανάπτυξη δικτύου συλλογής ογκωδών απορριμμάτων.
5. Δημιουργία δικτύου Πράσινων Σημείων, τουλάχιστον ενός ανά Δήμο.

Μονάδες Διαχείρισης ΑΣΑ - Βιοαποβλήτων

1. Οι προβλεπόμενες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) και οι μονάδες επεξεργασίας χωριστά συλλεγέντων βιοαποβλήτων («μονάδες επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών» ή «ΜΕΠΟ» στη ΣΜΠΕ) είναι οι παρακάτω.

Σημειώνεται ότι ο όρος «προδιαλεγμένα» αναφέρεται σε προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα. Οι αναφερόμενες δυναμικότητες αναφέρονται σε τόνους ανά έτος και είναι προσεγγιστικές, ενώ αφορούν κυρίως τις υποδομές πρώτης χρηματοδοτικής προτεραιότητας.

Στη Θήβα Βοιωτίας, θα γίνει ΜΕΑ, με δυναμικότητα (tn/ετος) 31.900 σύμμεικτα και 7.000 προδιαλεγμένα, ενώ στη Λιβαδειά Βοιωτίας θα γίνει Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων με δυναμικότητα (tn/ετος) 3.200 προδιαλεγμένα

Στο Δήμο Δελφών Φωκίδας θα γίνει ΜΕΑ με δυναμικότητα (tn/ετος) 10.500 σύμμεικτα και 4.000 προδιαλεγμένα.

Στη Λαμία Φθιώτιδας θα γίνει ΜΕΑ με δυναμικότητα (tn/ετος) 49.700 σύμμεικτα και 13.000 προδιαλεγμένα , αλλά η ίδια εγκατάσταση θα καλύψει και το νομό Ευρυτανίας, ενώ στο Δήμο Λοκρών Φθιώτιδας θα γίνει Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων με δυναμικότητα (tn/ετος) 2.300 προδιαλεγμένα

Στο Δήμο Χαλκιδέων Εύβοιας θα γίνει ΜΕΑ με δυναμικότητα (tn/ετος) 62.700 σύμμεικτα και 18.500 προδιαλεγμένα , ενώ στην Κάρυστο Εύβοιας θα γίνει Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων με δυναμικότητα (tn/ετος) 2.000 προδιαλεγμένα

Στο μοναδικό μεγάλο νησί της περιοχής, στη Σκύρο, προβλέπεται μόνο Μονάδα επεξεργασίας βιοαποβλήτων με δυναμικότητα 500 tn/ετος για τα  προδιαλεγμένα.

Ακόμη προβλέπεται η ολοκλήρωση της κατασκευής του ΧΥΤΥ Φωκίδας, η μετατροπή των υφιστάμενων ΧΥΤΑ Θήβας, Λιβαδειάς, Λαμίας, Δομοκού, Χαλκίδας, Ιστιαίας – Αιδηψού και Σκύρου σε ΧΥΤΥ, και κατασκευή νέων ΧΥΤΥ σε Λαμία, Χαλκίδα, Λειβαδιά και Νότια Εύβοια.

Τέλος προβλέπεται λειτουργία των υφιστάμενων Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στους Δήμους Καρπενησίου, Διρφύων – Μεσσαπίων, Μώλου – Αγ. Κωνσταντίνου, Αμφίκλειας – Ελάτειας και Λοκρών (2 ΣΜΑ), και υλοποίηση των δρομολογημένων ή προτεινόμενων στους Δήμους Καρύστου (2 ΣΜΑ), Ερέτριας, Κύμης – Αλιβερίου (2 ΣΜΑ), Μαντουδίου – Λίμνης - Αγ. Άννας, Μακρακώμης, Δελφών και Δωρίδας.

Όσον αφορά τα άλλα ρεύματα αποβλήτων, γίνονται μόνο γενικές αναφορές που δένουν τους στόχους με τα υφιστάμενα έργαλεία.

Όμως προβλέπεται ειδικά λειτουργία μονάδων διαχείρισης αποβλήτων εκσκαφών κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) που καλύπτουν το σύνολο της Περιφέρειας, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης μίας (1) μονάδας επεξεργασίας ΑΕΚΚ και ενός (1) ΧΥΤ μη επικινδύνων αδρανών αποβλήτων. Ακόμη προβλέπεται ανάπτυξη χωριστής συλλογής για τα απόβλητα εκσκαφών, καθώς και για την περίσσεια σκυροδέματος που προκύπτει κατά τα έργα κατασκευών.

Όσον αφορά τα Βιομηχανικά Απόβλητα, που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα λόγω της βιομηχανικής συγκέντρωσης στην περιοχή των Οινοφύτων και του προβλήματος του Ασωπού,  προβλέπεται η εκπόνηση μελέτης συνολικής διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων, στο πλαίσιο της οποίας θα εξετασθεί η περίπτωση συνδιαχείρισης με άλλα ρεύματα ή και δημιουργίας μονάδας για τη διαχείρισή τους. Ακόμη προτείνεται η ανάπτυξη δικτύων συλλογής – μεταφοράς, ανάκτησης και διάθεσης ΒΑ, εφόσον κρίνεται σκόπιμο προς συμπλήρωση των σχετικών ενεργειών των παραγωγών τους, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εμπίπτουν, δηλαδή αν προσομοιάζοντα με Αστικά Στερεά Απόβλητα, αν εμπίπτουν σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης ή αν εμπίπτουν σε καθεστώς διαχείρισης ειδικών ρευμάτων αποβλήτων (όπως γεωργοκτηνοτροφικά κλπ). Τέλος, και αυτό έχει τη σημασία του καθώς αποτελεί δεσμευτικό στόχο, προβλέπεται η κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής επικινδύνων αποβλήτων. Επομένως είναι πλέον βέβαιο ότι μία από της περιοχές που θα υποδεχθούν εγκαταστάσεις επικινδύνων αποβλήτων, ώστε να λυθεί το πρόβλημα της χώρας, θα είναι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Σημειώνουμε ωστόσο ότι ούτε για τις εγκαταστάσεις των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων ούτε για τις εγκαταστάσεις αστικών αποβλήτων γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένη χωροθέτηση, δηλαδή σε ποια ακριβώς περιοχή θα γίνουν αυτές, αλλά απλή αναφορά στο Δήμο που θα τις υποδεχθεί.

Αν σας άρεσε το άρθρο, Μοιραστείτε το!

Αφήστε μια απάντηση