Στην τελευταία προγραμματισμένη ημέρα της διάσκεψης κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα δεν είναι ορατή η πρόοδος στους κύριους στόχους της. Το Αζερμπαϊτζάν, που φιλοξενεί την COP29 κάλεσε τις συμμετέχουσες χώρες να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να καταλήξουν σε μια συμφωνία χρηματοδότησης.
Από την αρχή, η COP29 αφορούσε τη χρηματοδότηση του κλίματος - χρήματα που τα πλούσια κράτη είναι υποχρεωμένα να πληρώσουν στις αναπτυσσόμενες χώρες για να καλύψουν ζημιές που προκύπτουν από ακραία καιρικά φαινόμενα και για να βοηθήσουν αυτά τα έθνη να προσαρμοστούν σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται.
Οι ειδικοί υπολογίζουν το ποσό σε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, αλλά τα προσχέδια κειμένων που προέκυψαν την Πέμπτη μετά από σχεδόν δύο εβδομάδες συνομιλιών εξόργισαν τον αναπτυσσόμενο κόσμο αφήνοντας ουσιαστικά κενή την οικονομική δέσμευση.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες πιέζουν σκληρά για τουλάχιστον $1 τρισ. δολάρια ετησίως έως το 2030, ενώ οι ανεπτυγμένες χώρες επιμένουν στη διεύρυνση των τύπων χρηματοδότησης που υπολογίζονται στο τελικό ποσό, όχι μόνο επιχορηγήσεις από αυτές, αλλά και συνεισφορές άλλων. Θέλουν να δουν τι θα δεσμευτούν η Κίνα, οι πλούσιες χώρες του Κόλπου και οι αναδυόμενες οικονομίες -όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Νότια Κορέα- προτού αποκαλύψουν τι είναι διατεθειμένες να συνεισφέρουν.
Οι συνομιλίες συχνά καταλήγουν σε παράταση, καθώς τα πλουσιότερα έθνη πιέζονται να πληρώσουν για τις επιπτώσεις που προκαλούνται σε μεγάλο βαθμό από τις εκπομπές τους από αιώνες καύσης ορυκτών καυσίμων.
Ο καθυστερημένος τερματισμός προσθέτει επίσης πίεση στο Αζερμπαϊτζάν, το πλούσιο σε πετρέλαιο έθνος που προεδρεύει της φετινής COP ή της Διάσκεψης των Μερών.
Σε μια δήλωση αργά την Πέμπτη, η προεδρία προσπάθησε να δώσει έναν αισιόδοξο τόνο, λέγοντας ότι τα περιγράμματα ενός δημοσιονομικού πακέτου «αρχίζουν να διαμορφώνονται» και υποσχέθηκε νέα προσχέδια κειμένων την Παρασκευή.
«Η COP29 προτρέπει όλα τα μέρη να δεσμευτούν επειγόντως και εποικοδομητικά προκειμένου να φτάσουμε στο φιλόδοξο αποτέλεσμα που όλοι χρειαζόμαστε», ανέφερε η δήλωση.
Ένα προσωρινό κείμενο 10 σελίδων δόθηκε στη δημοσιότητα από την προεδρία στο οποίο γινόταν προσπάθεια να συνοψισθούν οι θέσεις πάνω στο νέο στόχο της οικονομικής βοήθειας που η διάσκεψη υποτίθεται ότι θα καθορίσει. Και διαπιστώθηκε ότι οι θέσεις εξακολουθούν να απέχουν ακόμα πολύ, τουλάχιστον στα χαρτιά.
Την Πέμπτη, ο Πρόεδρος της COP29 Μουχτάρ Μπαμπάγιεφ συγκάλεσε μια Κουρουλτάι - μια παραδοσιακή συνάντηση του Αζερμπαϊτζάν - όπου οι διαπραγματευτές μίλησαν για να ακούσουν όλες τις πλευρές. Υποσχέθηκε να βρει «έναν τρόπο για μελλοντικές επαναλήψεις» της συμφωνίας.
Ο Χουάν Κάρλος Μοντερέι Γκόμεζ από τον Παναμά είπε ότι «η έλλειψη διαφάνειας δέσμευσης είναι σαν ένα χαστούκι στο πρόσωπο για τους πιο ευάλωτους».
«Είναι απλώς απόλυτη ασέβεια προς εκείνες τις χώρες που φέρουν το κύριο βάρος αυτής της κρίσης», είπε. «Οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να σταματήσουν να παίζουν παιχνίδια με τη ζωή μας και να θέσουν στο τραπέζι μια σοβαρή ποσοτικοποιημένη οικονομική πρόταση».
Άλλοι τομείς που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση περιλαμβάνουν δεσμεύσεις για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων που προκαλούν τη θέρμανση του πλανήτη και τον τρόπο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Αλλά είδαν λίγη κίνηση. Τα ευρωπαϊκά έθνη και οι Ηνωμένες Πολιτείες επέκριναν τη δέσμη προτάσεων επειδή δεν ήταν αρκετά ισχυρή επαναλαμβάνοντας την έκκληση του περασμένου έτους για μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.
Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Ποντέστα είπε ότι ήταν έκπληκτος που «δεν υπάρχει τίποτα που να προωθεί τα... αποτελέσματα που συμφωνήσαμε πέρυσι στο Ντουμπάι».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η μεγαλύτερη ιστορική πηγή εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, έχουν παίξει ελάχιστο ρόλο στις συνομιλίες καθώς προετοιμάζονται για άλλη μια προεδρία υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.
Μέρες νωρίτερα, οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες συναντήθηκαν στη Βραζιλία και δεν ανέφεραν την έκκληση για μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.
«Καμία συμφωνία δεν είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία», δήλωσε η Χάριετ Σινγκ της ομάδας υπεράσπισης του κλίματος, Fossil Fuel Non Proliferation Treaty. Η Σινγκ είπε ότι το βασικό εμπόδιο είναι η απροθυμία των πλούσιων χωρών να πουν πόσα είναι διατεθειμένα να πληρώσουν για τη μετάβαση των χωρών από τα ορυκτά καύσιμα και την καθαρή ενέργεια, την προσαρμογή στην ξηρασία, τις καταιγίδες σε μια ακραία ζέστη και να πληρώσουν για τις απώλειες και τις ζημιές που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επέστρεψε στο Μπακού για να δώσει το βάρος του σε αυτό το «τέλος του παιχνιδιού». Είπε «Οι αντιπροσωπείες και η Προεδρία της COP εργάζονται σκληρά για να βρουν κοινό έδαφος. Αλλά… το ρολόι χτυπάει. Το COP29 βρίσκεται τώρα στη τελική ευθεία. Νιώθω ότι υπάρχει όρεξη για συμφωνία. Οι τομείς σύγκλισης έρχονται στο επίκεντρο. Όμως οι διαφορές παραμένουν. Χρειαζόμαστε μια μεγάλη τελευταία ώθηση για να πάρουμε τις συζητήσεις πέραν της γραμμής του τερματισμού… Προωθείστε την λύση.”
