του Νίκου Αβουκάτου
Η μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων αποτελεί πλέον κεντρικό άξονα της περιβαλλοντικής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Κομισιόν έδειξαν ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες παράγουν ετησίως 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων, με λιγότερο από το 30% αυτών να προωθείται για ανακύκλωση.
Εξαιτίας της κρισιμότητας του προβλήματος εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2018 η πρώτη πανευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά υλικά (European Strategy for Plastics in a Circular Economy).
Στόχος της στρατηγικής αυτής είναι η προστασία του περιβάλλοντος από τα πλαστικά απορρίμματα αλλά και η παράλληλη στήριξη της ανάπτυξης και της καινοτομίας για μια νέα οικονομία για τα πλαστικά υλικά. Στη νέα αυτή στρατηγική η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει τους παρακάτω πέντε βασικούς στόχους:
α) να περιορίσει το σύνολο και τον όγκο των πλαστικών απορριμμάτων
β) να τεθούν κανόνες για τον περιορισμό της αποβολής απορριμμάτων στη θάλασσα αλλά και τη συλλογή και επεξεργασία αυτών
γ) να αναδείξει και να καταστήσει την ανακύκλωση κερδοφόρο για τις επιχειρήσεις
δ) να προσελκύσει επενδύσεις και καινοτομία για την ανάπτυξη πιο «έξυπνων» και ανακυκλώσιμων πλαστικών υλικών, τη βελτίωση της αποδοτικότητας των διεργασιών ανακύκλωσης, την παρακολούθηση και την απομάκρυνση των ουσιών και προσμείξεων από τα ανακυκλωμένα πλαστικά υλικά
ε) να μεταλαμπαδεύσει πρακτικές και γνώση σε όλον τον κόσμο σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για τις θάλασσες του πλανήτη.
Με βασικό οδηγό τις προτεραιότητες και στόχους του νέου περιβαλλοντικού κατεστημένου που επιδιώκει να επιβάλει η ΕΕ, ο Τομέας Οικολογίας του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), σε συνεργασία με εταίρους από 4 χώρες (Βουλγαρία, Ουκρανία, Ρουμανία, Γεωργία) της Λεκάνης της Μαύρης Θάλασσας, ξεκινά ένα νέο φιλόδοξο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Joint Operational Programme "Black Sea Basin 2014-2020", The European Neighbourhood Instrument – ENI).
Το MARLITER «Κοινές δράσεις για την αύξηση της προσβασιμότητας των πολιτών σε βάσεις περιβαλλοντικών δεδομένων και εργαλεία παρακολούθησης με στόχο τον περιορισμό των θαλάσσιων απορριμμάτων στη Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας» θα προσπαθήσει να γεμίσει τα κενά γνώσης, να αναδείξει και να κοινοποιήσει κρίσιμες πρακτικές, να εντοπίσει συνέργειες, να καθοδηγήσει δράσεις και αποφάσεις σε τοπικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος της ομάδας του ΑΠΘ, Επ. Καθηγητής Αντώνιος Μαζάρης είπε στη Greenagenda.gr ότι το MARLITER αποτελεί μια πρόκληση και ταυτόχρονα μια μοναδική ευκαιρία. «Μέσα από ένα έργο με συνολική διάρκεια 30 μηνών, θα επιχειρήσουμε να αξιοποιήσουμε και συνθέσουμε την έρευνα, τις νέες τεχνολογίες και την ευελιξία που προσφέρει μια διακρατική συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, Ερευνητικών Κέντρων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων», τόνισε ο κ. Μαζάρης.
«Στόχος μας να αναπτύξουμε, εφαρμόσουμε και προτείνουμε καινοτόμα μεθοδολογικά εργαλεία σχετικά με όλες τις διαδικασίες που αφορούν στην παραγωγή, απόρριψη, παρακολούθηση, συλλογή και ανακύκλωση των θαλάσσιων απορριμμάτων. Το μεγαλύτερο όμως στοίχημα για εμάς είναι να συνδέσουμε την επιστημονική γνώση και την ερευνητική εμπειρία με τους πολίτες», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, πρέπει να καταρριφθούν τα εμπόδια που κάποιες φορές να δημιουργεί ο επιστημονικός λόγος και να ενισχυθεί η μεταφορά της γνώσης στην κοινωνία. «Ευελπιστούμε ότι διαδραστικά ψηφιακά εργαλεία, η χρήση νέων τεχνολογιών, η ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων μορφών μη τυπικής εκπαίδευσης, θα αποτελέσουν βασικούς πυλώνες για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και κατ' επέκταση την ενίσχυση πολιτικών διαχείρισης» σημείωσε ο κ. Μαζάρης.
