Φορείς Διαχείρισης Natura: Προβλήματα του παρελθόντος, προκλήσεις του μέλλοντος

Ημερίδα με θέμα «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών: Προβλήματα του Παρελθόντος. Προκλήσεις του μέλλοντος», διοργανώνει η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), το Σάββατο 28 Απριλίου, στις 10:00, στην Αίθουσα εκδηλώσεων ΕΛΛΕΤ (Τριπόδων 28, Πλάκα).

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύστημα διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών (Π.Π.) έχουν εντοπιστεί από τους θεσμούς παρακολούθησης και κυρίως την επιτροπή Φύση 2000 (βλέπε εκθέσεις της στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ). Οι ανωτέρω εκθέσεις δεν ελήφθησαν υπόψη στην επεξεργασία του πρόσφατου Ν 4519/18, ενώ από την αιτιολογική έκθεση προκύπτει εμμέσως ότι το ΥΠΕΝ θεωρεί επιτυχές το σύστημα διαχείρισης των Π. Π.  μέσω του θεσμού των Φορέων Διαχείρισης ΠΠ και επιδιώκει την ενίσχυσή του.

» Για την ΕΛΛΕΤ τα βασικά σημεία κριτικής στο ισχύον σύστημα διαχείρισης /διακυβέρνησης επικεντρώνονται σε θέματα: (α)  αποτελεσματικότητας και διαφάνειας, (β) χρονοβόρων διαδικασιών για την έγκριση των Σχεδίων Διαχείρισης (Σ.Δ.) και ελλιπούς σύνδεσης με το σύστημα χωρικών / κανονιστικών ρυθμίσεων μέσω παρέμβασης στο καθεστώς της εκτός σχεδίου δόμησης, (γ) προβλήματα οικονομικής επάρκειας και ευελιξίας, (δ) θέματα μόνιμης στελέχωσης. (http://www.ellet.gr/node/845)

» Βάσει των ανωτέρω, η γενική θέση της ΕΛΛΕΤ (στην διαβούλευση και την Βουλή) είναι ότι η ίδρυση νέων Φ.Δ. για την κάλυψη όλων των περιοχών Natura με διαχειριστικό σχήμα, εμφανίζεται μεν ως μονόδρομος σε «μεταβατικό στάδιο», αλλά είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να λειτουργήσει και να καλύψει ουσιαστικά τις διευρυνόμενες περιοχές προστασίας. Αντίθετα ο νόμος μπορούσε, να εισάγει οριζόντια μέτρα ώστε να γίνουν αποτελεσματικότεροι οι ΦΔΠΠ, πολλώ δε μάλλον που τους προσθέτει αντικείμενο χωρίς να λύνει τα χρόνια διοικητικά προβλήματα.

» Προτάθηκαν:

1. Απλούστευση των διαδικασιών και των σταδίων χαρακτηρισμού Π.Π. ρύθμισης και έγκρισης Σ.Δ. (Σχεδίων Διαχείρισης).
2. .Επίλυση των θεμάτων που θα επιτρέψουν στους Φ.Δ. να έχουν οικονομική δραστηριότητα, ώστε να μην εξαρτώνται μόνο από δημόσιους πόρους. Αυτό οδηγεί στην υιοθέτηση ενός υβριδικού μοντέλου χρηματοδότησης και απαιτεί την αποσαφήνιση του όρου διαχείριση περιοχών που δεν είναι δημόσια ιδιοκτησία.
3. Προσδιορισμός του αντικείμενου των συμβάσεων χωρίς να είναι αναγκαία η έκδοση του ΠΔ, ώστε να μπορούν να αναθέτουν επιστημονικό ή τεχνικό έργο σε άλλους φορείς. (υπήρχε  έτοιμη διάταξη στον Ν.4109/13)
5. Θέσπιση ενιαίων κανονισμών λειτουργίας των ΔΣ (χωρίς συνεχείς ΥΑ που προσθέτουν διοικητικό βάρος στο ΥΠΕΝ).
6. Αναζήτηση τρόπων ενίσχυσης της φύλαξης των Π.Π. με προληπτικό και κατασταλτικό έλεγχο.
7. Εξασφάλιση σταθερών θέσεων εργασίας  με κάλυψη κατά προτεραιότητα από το σημερινό προσωπικό των ΦΔΠΠ. (Είναι το μόνο σημείο που αντιμετωπίστηκε κάπως με τον πρόσφατο νόμο).
8. Ενίσχυση της διαφάνειας λειτουργίας των ΦΔ, με την υποχρέωση δημοσιοποίησης προγραμματικών και οικονομικών απολογισμών και της λογοδοσίας των εκπροσώπων φορέων με σύνταξη απολογιστικών εκθέσεων.

» Πέραν αυτών όμως παραμένει η εκτίμηση ότι το όλο σύστημα χρήζει μεταρρύθμισης και η ΕΛΛΕΤ είναι πρόθυμη να συμβάλλει στον επιστημονικό διάλογο που έχει ήδη αρχίσει (πχ εκθέσεις WWF Ελλάς και Διανέοσις). Η σημερινή ημερίδα φιλοδοξούμε να αποτελέσει συνάντηση εργασίας, διαλόγου πάνω στα ανωτέρω θέματα, να σύμβάλλει στην σύγκλιση απόψεων των ειδαφερομένων μερών, και να αποτελέσει το 1ο βήμα μιας συστηματικής συνεργασίας, στην προοπτική μιας πληρέστερης μεταρρυθμιστικής προσέγγισης, η οποία απαιτεί την στάθμιση/επεξεργασία και άλλων παραμέτρων όπως: η οργανική ένταξη των κατάλληλων υπηρεσιακών μονάδων και οργανικών θέσεων η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων ώστε το ΥΠΕΝ να ασκεί επιτελικό κυρίως ρόλο, η απόδοση ρόλου στις Περιφέρειες (συνάρτηση με ΠΕΠ), η υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων φύλαξης/ επιθεώρησης των Π.Π. κλπ».

 

Ερωτήματα  πρώτου στρογγυλού τραπεζιού:
-    Σε ποιους τομείς βλέπετε τα μεγαλύτερα προβλήματα λειτουργίας των Φ.Δ.;
-    Έχετε διατυπώσεις προτάσεις για την βελτίωση της λειτουργίας τους και ποιες;
-    Ποιά είναι τα αδύναμα σημεία του νέου νομικού πλαισίου κατά τη γνώμη σας;
Ερωτήματα δεύτερου στρογγυλού τραπεζιού:
-    Πώς αξιολογείτε το σύστημα σχεδιασμού και διαχείρισης των περιοχών προστασίας, όπως αυτό προβλέπεται από τους βασικούς νόμους ( Ν.1650/86 και 3937/11) και τις οργανωτικές δομές διαχείρισης;
-    Εκτιμάτε ότι η ελλιπής ανταπόκριση της χώρας στις υποχρεώσεις που θέτουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες οφείλεται και στην δυσκαμψία του συστήματος ρύθμισης των περιοχών και θεσμοθέτησης των Σχεδίων Διαχείρισης ;
-    Τι θα προτείνατε για την βελτίωσή του; Πώς τοποθετείστε απέναντι στις προτάσεις της ΕΛΛΕΤ;