του Δημήτρη Διαμαντίδη
Προτεραιότητα για την Ευρώπη αποτελεί πλέον το αποκαλούμενο waste package, δηλαδή το πακέτο των μέτρων και κατευθύνσεων που θα δώσει τη δυνατότητα για την μεγαλύτερη δυνατή ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση όλων των αποβλήτων και απορριμμάτων, τα οποία προκύπτουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα μέσα στο αστικό περιβάλλον.
Για τον σκοπό αυτό πέρασαν από το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο και την αρμόδια Επιτροπή Περιβάλλοντος μία σειρά από σχετικές προτάσεις, οι οποίες θα αποτελέσουν πλέον αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαική Επιτροπή και το Ευρωπαικό Συμβούλιο.
Οι νέες αυτές προτάσεις στοχεύουν στο να είναι εφικτή η διαχείριση των απορριμμάτων με τον πιο αποτελεσματικό και υπεύθυνο τρόπο και αποτελούν το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση υιοθέτησης των πρακτικών της κυκλικής οικονομίας, στην οποία αν όχι όλα πάντως τα περισσότερα προιόντα και υλικά ανακυκλώνται ή επαναχρησιμοποιούνται ξανά και ξανά (και μέσα από τις διαδικασίες της επισκευής και της ανακαίνισης).
Η βελτιωμένη διαχείριση των σκουπιδιών μπορεί να ωφελήσει το περιβάλλον, την δημόσια υγεία και την οικονομία, αφού τα απορρίμματα είναι πηγή εσόδων. Για παράδειγμα, εκτιμάται πως εάν το 95% των κινητών τηλεφώνων συλλέγονταν για να επαναχρησιμοποιηθούν, τότε θα μπορούσε να υπάρχει εξοικονόμηση υλικών κόστους άνω του ενός δισ. Ευρώ κάθε χρόνο.
Το waste package περιλαμβάνει τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις, οι οποίες αφορούν στα σκουπίδια, στους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, στις συσκευασίες και στην ανακύκλωση οχημάτων, μπαταριών και ηλεκτρονικού εξοπλισμού.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά δεδομένα, το 2014 το 44% όλων των αστικών σκουπιδιών στην ΕΕ ανακυκλώθηκε ή υπέστη κομποστοποίηση. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2004 ήταν 31% και μέχρι το 2020 πρέπει να ξεπεράσει το 50%.
Με τις νέες προτάσεις οι στόχοι γίνονται πολύ πιο αισιόδοξοι με χρονικό ορίζοντα το έτος 2030.
Ειδικότερα, τα αστικά σκουπίδια (κυρίως από τα νοικοκυριά) αντιπροσωπεύουν το 10% των συνολικών απορριμμάτων, τα οποία παράγονται στην Ευρώπη.
Αυτά τα απορρίμματα στο χρονικό διάστημα 2004-2014 στις χώρες της ΕΕ μειώθηκαν κατά 3%, αλλά δεν υπάρχει κάποια ενιαία τάση μεταξύ των κρατών-μελών.
Όσον αφορά στους ΧΥΤΑ, αυτή τη στιγμή ο ενταφιασμός μη βιοδιασπώμενων απορριμμάτων σε ανάλογες εγκαταστάσεις απαγορεύεται στην ΕΕ και ο όγκος όσων σκουπιδιών τελικά καταλήγουν σε τέτοιους χώρους έχει περιοριστεί πάνω από 35%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1995. Το 2014 υπήρχαν χώρες, όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία, που δεν έστειλαν καθόλου απορρίμματα σε ΧΥΤΑ, ενώ την ίδια στιγμή άλλες, όπως η Κύπρος, η Κροατία, η Ελλάδα και η Μάλτα εξακολουθούν ακόμη να ενταφιάζουν πάνω από τα τρία τέταρτα των αστικών σκουπιδιών.
Η πρόταση είναι μέχρι το έτος 2030 να περιοριστούν τα σκουπίδια που πηγαίνουν στους ΧΥΤΑ στο 10% των συνολικών απορριμμάτων.
